انواع آموزش آنلاین (مجازی)

به گزارش حافظ خبر؛ آموزش مجازی از روش‌های مدرن تدریس است. روشی که با همه‌گیری بیماری کرونا در ایران و جهان، بیش از پیش اهمیت یافته است. جامعه‌ی هدف آموزش آنلاین و امور محوله به آنان نیز از مهم‌ترین و حساس‌ترین اقشار جامعه به حساب می‌آیند؛ و بیشترین منابع مالی جوامع توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه صرف آن می‌شود.
در این نوشتار به انواع آموزش‌های مجازی پرداخته خواهد شد تا پس از آشنایی معلم و متعلم با این روش‌ها، راه آموزش هموارتر و بازدهی آن افزون گردد.
 
یادگیری الکترونیکی به شش دسته تقسیم می‌شود:
1-یادگیری الکترونیکی خودآموز
این نوع از یادگیری همان شیوه خودخوان است. در این گونه یادگیری هیچ ارتباطی بین یادگیرنده و یاددهنده وجود ندارد و یادگیرنده، محتوای آموزشی را از طریق اطلاعاتی که از قبل تهیه شده‌اند، دریافت می‌کند. در این نوع یادگیری اطلاعات در ابزارهایی چون  CD و یا DVD ارائه می‌شوند. امروزه وب‌سایت‌های آموزشی این دوره‌ها را در قالب فایل‌های آنلاین آموزشی قابل پخش یا دانلود ارائه می‌دهند. این روش ساده‌ترین شکل آموزش الکترونیکی است.
 
 
2-یادگیری الكترونیكی چهره به چهره
در این روش یادگیرنده و یاددهنده به طور فیزیكی بر سر كلاس حضور دارند، با این تفاوت كه در این كلاس‌ها از ابزارهای یادگیری الكترونیكی نیز دیگرگونه از روش پیشتر گفته هستند، ابزارهایی همچون كلاس‌هایی كه در آن از پاورپوینت، چندرسانه‌ای و … برای انتقال محتوا استفاده می‌شود. در این روش ارتباط بین افراد در محیط كلاس است و یا این كه از طریق تلفن صورت می‌پذیرد به همین دلیل در این روش ارتباط الكترونیكی وجود ندارد. این مدل یادگیری الکترونیکی لزوماً آنلاین نیست.
 
3-یادگیری الكترونیكی غیرهمزمان
زمانی كه یاددهنده محتوا را جمع‌آوری می‌كند (انتقال محتوا) و یادگیرنده محتوا را به دست می‌آورد (دستیابی به محتوا) یك زمان تاخیری میان انتقال و دستیابی به محتوا وجود دارد. به همین دلیل ارتباط الكترونیكی وجود دارد اما به طور غیرهمزمان. در این روش افراد می‌توانند از طریق ابزارها و فناوری‌های گوناگون با یكدیگر به تعامل بپردازند. در این روش از فناوری‌هایی همچون پست الكترونیكی نیز استفاده می‌شود.
 
4-یادگیری الكترونیكی همزمان
در این روش كه یاددهنده و یادگیرنده در طول انتقال محتوا به صورت مجازی با یكدیگر ملاقات می‌كنند به همین دلیل حضور مجازی وجود دارد. هم چنین از تمامی فناوری‌ها اعم از صوت و تصویر زنده و پیام‌رسانی و سایر فناوری‌های به كار رفته در یادگیری الكترونیكی غیر همزمان استفاده می‌شود.
 
 
5-یادگیری الكترونیكی ترکیبی/ دوگانه، غیرهمزمان
این نوع از یادگیری الكترونیكی تركیبی از یادگیری چهره به چهره و غیر هم زمان است. در این روش محتوا هم از طریق كلاس‌های حضوری بین یاددهنده و یادگیرنده انتقال داده می‌شود و هم از طریق فناوری های یادگیری الكترونیكی زمانی كه افراد در یك مكان حضور فیزیكی ندارند. ارتباط الكترونیكی تنها در روش غیر همزمان این مدل وجود دارد و بر عكس آن كه حضور است یعنی حضور تنها در هنگامی كه انتقال اطلاعات به صورت چهره به چهره است وجود دارد.
 
6-یادگیری الكترونیكی ترکیبی/ دوگانه، همزمان
این نوع یادگیری نیز تركیبی است اما با این تفاوت كه تركیبی از روش چهره به چهره و هم‌زمان است. در این روش یادگیرنده و یاددهنده هم در كلاس‌های حضوری و هم در كلاس‌های مجازی با یكدیگر ملاقات دارند؛ به همین دلیل حضور در تمام مدت انتقال و ارائه محتوا وجود دارد و ملاقات‌ها در زمانی یكسان و با مشاركت یادگیرنده و یاددهنده به انجام می‌رسد. ارتباط الكترونیكی نیز به شكلی گسترده و همزمان مورد استفاده است.
 
در دسته‌بندی دیگر، انواع آموزش مجازی از لحاظ وسیله‌ای که می‌تواند برای آن مناسب باشد عنوان می‌گردد:
1. آموزش مجازی بر اساس وب
آموزش مجازی در این روش به وسیله اینترنت صورت می‌گیرد. می‌توان گفت این روش متداول‌ترین و گسترده‌ترین روش است و سعی بر آن دارد که گرفتن آزمون و صدور مدرک نیز به صورت الکترونیکی و وب انجام شود.
کلاس‌های درس، گزارش مربوط به درس‌ها، جزوه‌ها، اتاق‌های گفت‌وگو، پست الکترونیکی و ... از جمله مواردیست که همگی بر روی وب ذخیره می‌شود. همچنین به دلیل انعطافی که در نحوه ارائه آموزش الکترونیک وجود دارد، می‌توان نوع آموزش را مطابق با خواسته‌ها و فعالیت‌های خود، شرایط و امکانات موجود و غیره... طراحی و مورد استفاده قرار داد. بنابراین شما می‌توانید در سیستم پیاده‌سازی شده خود، دارای ویژگی‌های دل‌خواهی باشید.
 
2. آموزش مجازی بوسیله کامپیوتر
در آموزش مجازی بوسیله کامپیوتر نیازی به اتصال اینترنتی یا شبکه  وجود ندارد (تنها در مواردی مانند آزمون‌ها از اینترنت استفاده می‌شود). در این روش یک واسط الکترونیکی برای ذخیره‌سازی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربر به وسیله کامپیوتر یا وسایلی که به منظور خواندن واسط الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از آن استفاده می‌کند. (مانند استفاده ازCD های آموزشی) .
 
3. آموزش مجازی بوسیله وسایل الکترونیکی قابل حمل
در  این روش از وسایل الکترونیکی قابل حمل مانند  ipad و PDA و Tablet PC و ... استفاده  می‌شود که قاعدتاً روش‌های محدودتری جهت آموزش با این وسیله‌ها وجود دارد.
 
 
4. آموزش مجازی بوسیله تلفن همراه
این روش جدید می‌تواند در گروه قبل جای داده شود، اما با توجه به افزایش تعداد دارندگان تلفن همراه، این روش را  mlearning نامیدند و آن را در دسته جدایی قرار داده‌اند. اما استفاده از این روش نیاز به فراهم بودن شرایط مناسب زیر ساخت مخابراتی است.
بسیاری از افراد جامعه، بخصوص در شهرهای بزرگ، مدت زمان زیادی در انتظار وسایل نقلیه یا در ترافیک و ... صرف می‌کنند. مدتی باب شده بود که مردم برای استفاده مفید از این زمان، کتاب جهت مطالعه به همراه خود داشتند. البته پس از مدتی ضررهای آن هم عنوان شد مانند موردی که چشم پزشکان بر روی آن تاکید زیادی داشتند. آن‌ها معتقد بودند که "مطالعه در مسیرهای ناهموار، برای چشم ضرر دارد." اما امروزه با فایل‌های صوتی که به صورت دیجیتالی انتشار پیدا کرده‌اند، مطالعه و آموزش بصورت صوتی بیشتر باب است.
با این وجود جالب است بدانید که "آموزشی که به وسیله چشم انجام می‌شود، کارایی بیشتری دارد." به همین منظور استفاده از وسایل تصویری و دیجیتالی می‌تواند بصورت بهتری در آموزش موثر باشد و در ادامه به چند نمونه آن که جهت یادگیری بهتر طراحی شده  اشاره می‌کنیم:
 استفاده از تصاویر متحرک، ثابت و یا فیلم به جای نوشته‌های آموزشی
 استفاده از اندازه‌های متفاوت برای نوشته‌ها با توجه به متون مورد مطالعه
استفاده از متون آموزشی به همراه صدای ضبط شده و یا موسیقی
استفاده از امکانات تفریحی به منظور عدم یکنواختی آموزش و خستگی
 
5. آموزش به وسیله فایل‌های ویدئویی
این نوع از آموزش مجازی برای آموزش مهارت‌ها و یا آموزش‌های حرفه‌ای استفاده می‌شود.
 
 
سیستم آموزش آنلاین با توجه به مکان فراگیر
1- آموزش مجازی در منزل
 امروزه افراد در منزل خود نیز کامپیوتر دارند. بدین ترتیب خانواده‌ها به راحتی به اینترنت و شبکه متصل می‌شوند و همچنین می‌توانند از سیستم خود به عنوان یک وسیله جهت فراگیری آموزش و بالا بردن میزان یادگیری استفاده کنند.
برگزاری دوره‌های آموزشی راه‌دور و دوره‌های ضمن خدمت که مختص کارمندان است و همچنین دوره‌هایی که به منظور کمک آموزش برای آمادگی کنکور و... انجام می‌شود نیز، در این سیستم قرار دارد.
 
 آموزش مجازی در محیط آموزشی
2-امروزه تمام سطوح آموزشی مانند هنرستان، دبیرستان، مراکز آموزش عالی و ... داری سایت، مجهز به کامپیوتر هستند. این کامپیوترها قادر به ایجاد شبکه و استفاده از اینترنت هستند. این سایت‌ها به منظور ایجاد محیط آموزشی مناسب برای یادگیری و همچنین کمک به مدرس در انتقال مفاهیم خواهند بود.