حافظ خبر - مجلس شورای اسلامی پرکارترین مجلس جهان است

به گزارش خبرنگار پارلمانی ، روز دهم آذر، سالروز شهادت آیت‌الله سید‌حسن مدرس و روز مجلس است؛ شهید‌ ‌مدرس در سال 1287 قمری به دنیا آمد. مدرس در دوره‌هایی كه در ‌مجلس ملی به عنوان نماینده حضور داشت، نقش خود را به خوبی ایفا كرد. ‌ با امضای قرارداد 1919 وثوق‌الدوله، مدرس به مخالفت برخاست و با این قرارداد ننگین به شدت مخالفت كرد و اجازه نداد ایران بین اجانب تقسیم شود. پس از كودتای رضاخان و سید‌ضیاءالدین طباطبایی در سوم اسفند 1299، مدرس ‌دستگیر شد و تا پایان عمر كابینه سیاه سید ضیاءالدین طباطبایی در قزوین زندان بود. پس از آزادی به نمایندگی مردم تهران در مجلس چهارم انتخاب شد و به عنوان نایب رئیس مجلس و رهبری اكثریت مجلس برگزیده شد. دوره پنجم مجلس در سال 1302 افتتاح شد و در این دوران پر اهمیت تاریخ مشروطه كه با تغییر سلسله قاجاریه و روی كار آمدن رضاخان همراه بود، مدرس رهبری اقلیت مجلس را بر عهده داشت. رضاخان كه به دنبال حذف قاجار و حاكمیت خود بود، طرح جمهوری را مطرح كرد اما وجود مدرس‌ در مجلس ‌مانع از به سرانجام رسیدن طرح جمهوری رضاخانی شد. سرانجام آیت‌الله مدرس در ‌غروب 27 رمضان 1356 ه.ق مطابق با دهم آذر 1316 ه.ش ‌به شهادت رسید و سالروز شهادت او در 10 آذر برای همیشه به نام "روز مجلس " نامگذاری شد. ‌حضرت امام خمینی(ره) درباره ‌شهید مدرس می‌فرمایند: ‌در واقع شهید بزرگ ما مرحوم مدرس كه القاب برای او كوتاه و كوچك است، ستاره درخشانی بود بر تارك كشوری كه از ظلم و جور رضاشاهی تاریك می‌نمود و تا كسی آن زمان را درك نكرده باشد، ارزش این شخصیت عالیمقام را نمی‌‌تواند درك كند. بر این اساس و به بهانه روز مجلس با بیژن نوباوه نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در خصوص "مجلس " و پارلمان به گفت‌وگو نشستیم. متن كامل این گفت‌و‌گو به شرح ذیل است: * فارس: آقای نوباوه تعریف‌ خودتان را از مجلس شورای اسلامی و نظر اسلام در خصوص مجلس ‌شرح دهید؟ - نوباوه: بسم‌الله الرحمن الرحیم؛ نظر اسلام در خصوص مجلس یك بحث كاملاً علمی است. اینكه اسلام به نظر جمع اهمیت می‌دهد و اینكه نقطه نظرات یك جامعه چگونه در یك مكان جمع می‌شود، از جمله مسائل مهمی است كه در دین اسلام مهم شمرده شده است. اسلام در خصوص شكل‌گیری جامعه و اتخاذ تصمیم‌ها منطبق بر مصالح ملی و منافع مردم اصول بسیار مهمی را مطرح كرده و به آن تأكید كرده است. * فارس: انقلاب اسلامی چه تحولی در مجلس به وجود آورد؟ - نوباوه: بعد از انقلاب اسلامی قانون اساسی جایگاه و نقش مجلس را در قانونگذاری و انطباق قوانین مصوب با شرع مقدس تعریف كرد. فكر می‌كنم شكل‌‌گیری مجلس شورای اسلامی قوی‌تر از شكل‌گیری مجالس دیگر بوده است. مجلسی كه اساساً نیاز روز جامعه را باتوجه به شرایط جوامع امروز در نظر گرفت و تلاش كرد كه یك مجلس توأم با اصول و قوانین و مقررات اسلامی شكل دهد، مجلس شورای اسلامی بود. بعد از انقلاب مجلس روز به روز تجربیات جدیدتری كسب كرد و در مسیر تكامل حركت كرد. * فارس: به لحاظ كمی مجلس شورای اسلامی با دیگر پارلمان‌های غربی و مجالس اسلامی چه تفاوتی دارد؟ - نوباوه: به نظر من مجلس شورای اسلامی ایران به لحاظ كمی و پركاری، رتبه یك را در بین كشورهای اسلامی و حتی پارلمان‌های غربی و غیراسلامی به خود اختصاص داده است. البته در برخی كشورها كه نام جمهوری اسلامی دارند، مجالس فعال هستند ولی به اندازه ایران در مجالس آنها به تطبیق قوانین با شرع توجه نمی‌شود. * فارس: یعنی شما معتقدید كه مجلس ایران بعد از 30 سال به اوج تكامل خود رسیده است؟ - نوباوه: نه، من چنین چیزی را نمی‌گویم. معتقدم كه مجلس شورای اسلامی پركارترین مجلس در بین مجالس جهان است. چرا‌‌كه مجلس ایران یك مجلس ملی، اسلامی و مردمی است. * فارس: به لحاظ كیفی چطور؟ باز هم معتقدید كه مجلس ایران برترین پارلمان جهان است؟ - نوباوه: بعد از گذشت سی سال ما همچنان در حال تصویب قوانین هستیم و به چند دلیل این كار را می‌كنیم. باید بپذیریم كه در كشور ما در خصوص مسائل مختلف از جمله مباحث سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نقطه نظرات متفاوتی وجود دارد. قبل از انقلاب اسلامی اقتصاد ایران یك اقتصاد وابسته بود اما بعد از انقلاب لازم بود كه اقتصاد از حالت وابستگی خارج شود. قبل از انقلاب اسلامی تهاجمی به كشور صورت نمی‌گرفت اما امروز ایران اسلامی مورد هجوم دشمنان و استكبار جهانی قرار گرفته است، پس باید گفت كه مجلس بعد از انقلاب موظف بود قوانین را منطبق با شرایط جدید سیاسی تصویب كند. چرا‌كه جمهوری اسلامی ایران ایدئولوژی نه شرقی نه غربی را انتخاب كرده بود و مانیفست جدید جهانی را انتخاب كرده بود و این مسائل نشان دهنده این موضوع است كه انقلاب اسلامی انقلاب در مجلس و انقلاب در قوانین بود. * فارس: در وضع قوانین مجلس شورای اسلامی چگونه عمل كرده است؟ - نوباوه: در كمتر كشوری مشاهده می‌شود كه مجلس، استقلال مجلس ایران را داشته باشد. مجلس شورای اسلامی برای وضع قوانین یك چشم‌انداز تعریف شده دارد. سند چشم‌انداز مجلس را موظف می‌كند كه طبق چشم‌انداز تعریف شده، قوانین را وضع كند تا كشور در زمان معین به هدف مشخص برسد. * فارس: یكی از وظایف مجلس نظارت است، آیا مجالس ایران در این بعد موفق بوده‌اند؟ - نوباوه: من چندین بار از زبان امام راحل و دوبار از سوی مقام معظم رهبری شنیده‌ام كه مجلس باید در بعد نظارت قوی‌تر عمل كند. البته نظارت تنها وظیفه مجلس نیست، باید بازوهای اجرایی مجلس در بعد نظارت مثل دیوان محاسبات فعال‌تر باشد. من نمی‌گویم نقش نظارتی دیوان محاسبات ‌مغفول مانده است اما دیوان محاسبات به عنوان یك بازوی اجرایی مجلس برای نظارت به طور قدرتمند عمل نكرده است. به نظر می‌رسد مجلس در بعد نظارتی به پویایی لازم و كافی نرسیده است. البته منظورم تنها مجلس هشتم نیست. * فارس: نقش قانونگذار یا نماینده مجلس در اسلامی بودن قوانین مصوب مجلس چیست؟ - نوباوه: خوشبختانه و یا متأسفانه در ظاهر وضع قوانین به نام اسلام مشكلی نداریم و این بعد اجرایی قوانین است كه مشكل‌ساز شده است. * فارس: لطفا مثالی بزنید؟ - نوباوه: مجلس قانون بانكداری اسلامی را بررسی و تصویب كرده است. این قانون اسلامی است و ربا را حذف كرده است. اما اینكه این قانون به معنای واقعی اجرا می‌شود یا نه؛ یك سؤال مهم است و پاسخ آن این است كه ما قانون بانكداری اسلامی را اجرا نمی‌كنیم. دولت برای اجرای این قانون مشكلی ندارد و شورای نگهبان نیز شرعی و قانون بودن قانون مذكور را تأیید كرده است اما اینكه چرا اجرا نمی‌شود، سؤال اساسی من است. * فارس: یك نماینده باید در چه زمینه‌ای متخصص باشد؟ - نوباوه: وقتی می‌گوییم مجلس عصاره ملت است، یعنی همه تخصص‌ها در مجلس جمع هستند. یك نماینده باید تخصص در یك رشته خاص داشته باشد و تمامی متخصصین در تمامی رشته‌ها مجلس شورای اسلامی را تشكیل بدهند. یك مجلس باید پزشك، مهندس، مجتهد، قاضی و وكیل داشته باشد تا از همه ظرفیت‌ها برای تصمیم‌گیری در تمامی امور نیاز جامعه استفاده شود. * فارس: برخی‌ها می گویند مجلس هشتم به لحاظ علمی نسبت به مجالس قبلی ضعیف است. - نوباوه: این مسئله را قبول ندارم. مجلس هشتم در تمامی كمیسیون‌های تخصصی افراد متخصص و صاحب‌نظر دارد؛ به طور مثال در كمیسیون فرهنگی آقای حدادعادل رئیس است، درحالی كه ایشان در امور فرهنگی و ادبی كشور، یك فرد فیلسوف و صاحب‌نظر است. به نظر من ظرفیت علمی مجلس هشتم بسیار بالاست و به همین دلیل است كه توقع از مجلس هشتم بالا رفته است. این مجلس به لحاظ علمی برترین مجلس بعد از انقلاب اسلامی بوده است. * فارس: بحث تعهد یك نماینده چقدر مهم است؟‌ - نوباوه: تعهد بسیار مهم است البته یك نماینده باید تعهد به تخصص هم داشته باشد. یعنی اینكه یكی از تعهداتش این باشد كه در یك رشته خاص تخصص دارد. * فارس: آیا مجلس ششم را همانند مجالس دیگر تعریف می‌كنید؟ - نوباوه: نه، به نظر من مجلس ششم استثنا بود چرا‌كه انتخابات این مجلس در یك دوران هیجانی برگزار شد و باتوجه به دولتی كه به نام اصلاحات در رأس كشور بود، این مجلس در پی دولت اصلاحات به وجود آمد. * فارس: بالاخره مجلس ششمی‌ها هم منتخب مردم بودند؟ - نوباوه: بله منتخب مردم بودند اما مردم به همان دلایلی كه به آقای خاتمی رأی داده بودند، به نمایندگان مجلس ششم رأی دادند. بسیاری از نمایندگان مجلس ششم مطالبی را خارج از چارچوب نظام مطرح می‌كردند. در ارتباط برخی از نمایندگان مجلس ششم با آمریكا مسائل مهمی نهفته است. نگاه خاص فرهنگی و سیاسی نمایندگان مجلس ششم موجب شد این مجلس، یك مجلس ویژه باشد. تحصنی كه آنها در مقابل قانون انجام دادند، نشان داد كه برخی از نمایندگان مجلس ششم فعالیت در چارچوب قانون را نمی‌پذیرند. * فارس: علت تغییر عمده نمایندگان در مجلس هفتم چه بود؟ - نوباوه‌: رفتار مجلس ششمی‌ها موجب طرد شدن آنها از سوی مردم شد. ما باید بپذیریم كه مردم نمایندگان خود را در بهارستان كنترل می‌كنند. به مواضع و اظهارنظر آنها توجه می‌كند و اینگونه نیست كه نماینده هر كاری كه دلش خواست بكند و با اعتراض مردم مواجه نشود. نمایندگان مجلس ششم همواره مورد اعتراض مردم بودند و مردم با تغییر رأی خود این اعتراض را به طور رسمی عنوان كردند. بعنوان یك نماینده هیچگاه احساس نكردم كه یك فرد جدای از مردم و رها شده از سوی مردم هستم. هرگاه نظری برخلاف نظر و اصول مردم بدهم مورد اعتراض مردم قرار می‌گیرم و حاكمیت مجلس منطبق بر نظر مردم است و هركجا كه مردم احساس كنند، حاكمیت مجلس منطبق بر نظر آنها نیست به سرعت واكنش نشان می‌دهند. * فارس:‌ مجلس هشتم كه متشكل از نمایندگان اصولگراست آیا رضایت مردم را جلب كرده است؟ - نوباوه: فكر می‌كنم مجلس هشتم یكی از پركارترین مجالس بعد از انقلاب اسلامی بوده است و به احتمال زیاد نظر اكثریت مردم را جلب كرده و مورد رضایت آنها قرار گرفته است. * فارس:‌ اگر این خیلی خوشبینانه نیست دلیل شما چیست؟ - نوباوه:‌ مجلس هشتم با چالش‌های فراوانی از جمله فشار غرب برای جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌ها و تهدیدها مواجه بوده است. در مجلس هشتم با چالش‌های جدی در سیاست خارجه مواجه شدیم. در مجلس هشتم چندین بیانیه علیه ملت ایران در شورای امنیت تصویب شد. مجلس هشتم لایحه برنامه پنجم را بررسی كرد و در نهایت اینكه مجلس هشتم یك مجلس اصولگرا بود كه در زمان دولت اصولگرا فعالیت می‌كرد. این مجلس می‌بایست از دولت حمایت و در عین حال نقدهای خود را به دولت اعلام می‌كرد و این مسائل می‌تواند اسناد مستندی بر موفقیت مجلس هشتم باشد. چرا‌كه مجلس هشتم در تمامی این مشكلات در كنار دولت و مردم بود و از حقوق ملت دفاع می‌كرد. بحث هدفمندكردن یارانه‌ها در مجلس هشتم تصویب شد و این مجلس در تصویب این طرح بیشترین همكاری را با دولت اصولگرا كرد. * فارس: پاسخ شما به برخی انتقادهای دلسوزانه از مجلس هشتم چیست؟ - نوباوه: این انتقادهای دلسوزانه را قبول دارم چرا‌كه ما نباید به هیچ حدی از موفقیت قانع باشیم. (رسد آدمی به جایی كه به جز خدا نبیند). ملت ایران بهترین مجلس دنیا را می‌خواهد و انتظار دارند كه مجلس ایران به عنوان یك مجلس اسلامی موفق‌ترین پارلمان جهان باشد و البته این انتظار همه دلسوزان انقلاب و ایران است. ما با گروه‌های دوستی مجالس دیگر كشورها وقتی صحبت می‌كنیم و می‌گوییم كه ما سه جلسه علنی و چندین جلسه در كمیسیون‌های تخصصی در طول یك هفته داریم آنها تعجب می‌كنند. * فارس: پاسخ شما به این سؤال كه چرا بزرگترین نهاد نظارتی كشور نظارت‌پذیر نیست، چیست؟ - نوباوه: این حرف غلط است و من آن را قبول ندارم. نه به این معنا كه نظارت بر مجلس را قبول ندارم بلكه طبق قانون اساسی بر مجلس نظارت می‌شود. مگر می‌توان گفت كه نباید به نماینده نظارت كرد. مگر امروز یك نماینده تخلف كند به تخلفش رسیدگی نمی‌كنند؟ اخیرا مدعی‌العلوم یك نماینده را به خاطر اظهارنظر در خصوص یك فرد حقیقی فراخوانده است. بسیاری از نمایندگان به دادگاه فراخوانده می‌شوند و طبق قانون با آنها برخورد می‌شود. * فارس: مجلس قانون ممنوعیت دوشغله را تصویب كرده اما تعدادی از نمایندگان مجلس هشتم چند شغله هستند، آیا این خلاف قانون نیست؟ - نوباوه: قبول دارم؛ نمایندگان نباید از قانون تخطی كنند. اما این مسئله ربطی به نظارت ندارد چرا‌كه مشكل در اجرای قانون است. این قانون تصویب شده و نباید نمایندگان دوشغله باشند. * فارس: برای پویایی بیشتر مجلس چه اقداماتی باید انجام داد؟ - نوباوه: به نظر من باید وظایف نمایندگان به طور صریح مشخص شود چراكه برخی اقداماتی كه نمایندگان جزو وظایف آنها نیست. وقتی وظیفه نماینده مشخص نباشد، نماینده باید كارهایی را از روی اجبار بكند كه هیچ وظیفه‌ای در قبال آن ندارد. باید از قشری‌نگری به سمت ملی‌نگری حركت كنیم. * فارس:‌ منظور شما از كارهای اجباری نمایندگان چیست؟ - نوباوه: به طور مثال نماینده وظیفه‌ای در قبال وام و یا انتقال دانشجویان دانشگاه آزاد ندارد. نماینده در حوزه انتخابیه خود كارهایی را می‌كند كه وظیفه فرماندار و بخشدار است البته منظورم این نیست كه نماینده نباید كارهای مردم را پیگیری كند بلكه معتقدم باید وقت خود را صرف قانون‌گذاری و نظارت بر قانون بكند. * فارس: با تشكر از وقتی كه در اختیار ما قرار دادید. - نوباوه: از شما و همه همكارانتان در تشكر می‌كنم. * گفت‌وگو از مهدی مشكینی