به گزارش حافظ نیوز، اسماعیل عسلی در سر مقاله عصر مردم نوشت:

مسلمانان برخوردار از استطاعت بر اساس دستور‌العمل الهی موظف هستند که حداقل یکبار با شرکت در مناسک حج ضمن حضور در یک همایش بزرگ و به جای آوردن آداب آن زمینه تعامل فکری و عملی در راستای بهبود اوضاع جامعه مسلمین را فراهم آورند، اما متأسفانه متولیان و دست‌اندرکاران این کنگره بزرگ دینی در عربستان روی دستاوردهای اقتصادی این کنگره بزرگ دینی نسبت به دستاوردهای فرهنگی آن تأکید دارند.

اخباری که هر ساله از نتایج این همایش بی‌نظیر به گوش می‌رسد به جای آن که معطوف به همگرایی بیش از پیش مسلمانان باشد به حوادثی مربوط می‌شود که ریشه در بی‌کفایتی آل سعود دارد و جهانیان نیز به اینگونه خبرها عادت کرده‌اند در حالی که جهان اسلام با مسایل متعددی مواجه است که طرح و رایزنی پیرامون چگونگی عبور از آنها می‌تواند به نزدیکی ملیت‌های گوناگونی که مسلمان بودن یکی از وجوه مشترک آنهاست کمک کند. پر واضح است که نزدیکی مشی سیاسی آل سعود به کانون‌های قدرت اقتصادی و سیاسی در جهان روی چنین رویکردی تأثیر غیرقابل انکاری دارد لذا این رژیم بر اساس تعهدات پشت پرده‌ای که با بهره‌برداری‌کنندگان از وضعیت اسف‌بار خاورمیانه دارد اجازه نخواهد داد که کنگره حج تبلور همگرایی و کانون اصلی واکنش مسلمانان به عملکرد دولت‌های استثمارگر باشد.

واژگونی جرثقیل در مقام ابراهیم و وقوع فاجعه مرگ و مصدومیت چندین هزار زائر مسلمان در منا درست چند روز پس از هجوم وحشیانه صهیونیست‌ها به مسجدالاقصی و همزمان با بمباران‌های وحشیانه برخی از شهرهای یمن، موجب گردید که ذهن جهانیان و مسلمانان به جای معطوف شدن به نحوه رفتار رژیم صهیونیستی و آل سعود در قدس و صنعا، تحت‌الشعاع اخبار مرتبط با فاجعه منا، منحرف گردد. هر چند فاجعه منا به دنبال تراکم جمعیت و مسدود شدن برخی مسیرهای حرکت حجاج به دلیل اختصاص مسیر ویژه برای ولیعهد عربستان به وقوع پیوسته اما نتیجه‌ی عینی و سیاسی آن چیزی غیر از آنچه مورد اشاره قرار گرفت نخواهد بود.

باید اذعان داشت که دستاوردهای اجتماعی مناسک حج بر دستاوردهای فردی آن ارجحیت دارد، چرا که الزام همه‌ی حجاج به برگزاری هماهنگ مناسک حج و تأکید بر هماهنگ بودن حجاج در نوع و رنگ لباس و یکسان بودن مناسک برای همه به موازات اشتراک در مکان و زمان برگزاری مناسک به منزله‌ی خط بطلان کشیدن بر هر گونه تبعیضی است که یادآور بیان قرآنی انما المؤمنون اخوه می‌باشد، از این رو باید گفت که اختصاص مسیر ویژه برای کشورهای عربی و از آن بدتر ایجاد اختلال و کندی در حرکت حجاج با مسدود کردن برخی مسیرها برای امنیت‌بخشی به ولیعهد عربستان نه تنها با معیارهای انسانی قابل توجیه نیست بلکه حرکتی برخلاف سنت پیامبر و مغایر با اهداف والای پیش‌بینی شده برای مناسک حج است و کسانی که برای مناسک حج برنامه‌ریزی می‌کنند با این شیوه، عملاً مانع تحقق اهداف تعیین شده از سوی خداوند برای مناسک حج می‌شوند. زیرا دستاوردهای اجتماعی حج را کمرنگ می‌کنند که اگر اینگونه نبود اسرائیل باید از کنگره حج بیش از هزاران هواپیمای جنگی و انواع سلاح‌های مسلمانان حساب می‌برد اما کشورهای زیاده‌خواه و چپاولگر نه تنها از اجتماع هر ساله‌ی مسلمانان در مکه حساب نمی‌برند بلکه روی فروش انواع تولیدات خود در بازارهای مکه و مدینه در این ایام حساب باز می‌کنند.

این که دولت عربستان تجمع سالیانه‌ی حجاج را برای خود یک فرصت اقتصادی می‌داند و هزاران فرصت معنوی نهفته در چنین مناسکی را برای مسلمانان با بی‌تدبیری به تهدید تبدیل می‌کند ریشه در خاستگاه این رژیم دست نشانده دارد.

دولت عربستان باید پاسخگو باشد که به ازای اعلام ظرفیت هر ساله به کشورهای گوناگون برای پذیرش متقاضیان حج از سراسر جهان باید امنیت جانی یکایک آنها را تأمین کند و یا این که با واگذاری بخشی از مسئولیت‌های امنیتی به هر کشوری متناسب با تعداد حجاج اعزامی از بار مسئولیت خود بکاهد. زیرا اعلام ظرفیت و صدور روادید به این معناست که تمامی امکانات لازم برای حراست از جان و مال حجاج وجود دارد، وگرنه حواله دادن حوادث ناشی از سهل‌انگاری و بی‌کفایتی به قضا و قدر و تقدیر الهی مشکلی را حل نمی‌کند. ضمن این که تقدیر الهی یک تیغ دو لبه است و می‌تواند بر علیه حکام و دست‌اندرکاران امور حج در عربستان نیز به کار گرفته شود و ممکن است مسلمانان بگویند که خداوند می‌خواسته که عدم صلاحیت حکام سعودی را برای پذیرایی از ضیوف‌الرحمان به جهانیان نشان دهد.

نکته‌ی دیگر این که بالا بودن جمعیت توجیه‌کننده حوادث مرگبار نیست کما این که در جهان شهرهایی نظیر شانگهای وجود دارد که بیش از ۲۰ میلیون جمعیت دارند که به خوبی اداره می‌شوند و در عین حال پذیرای گردشگران و مسافران زیادی از سراسر جهان هستند.

سرزمین عربستان و مناسک حج چند ویژگی دارد که اگر نظمی بر آنها حاکم نباشد برای حجاج حادثه‌ساز می‌شود.
۱ – گرما ۲ – لزوم برگزاری مناسک در بازه‌ی زمانی محدود ۳ – تراکم جمعیت ۴ – تنوع قومی و زبانی که کار اطلاع‌رسانی را پیچیده می‌کند.

گرمای مکه و فضای اطراف آن به غیر از مواردی که امکان بهره‌گیری از وسایل خنک کننده وجود دارد علاج‌پذیر نیست از این رو زمانی که بر اساس سال قمری ماه ذیحجه گرم است باید از ظرفیت پذیرش حجاج کاسته شود از سوی دیگر در زمان اجرای مناسک و تنوع قومی نمی‌توان تغییری ایجاد کرد اما با بهره‌گیری از برنامه‌ریزی و نظم و استعانت از مترجمان و عوامل امنیتی بومی هر کشوری می‌توان بر سایر مشکلات فایق آمد. لجاجت حکام سعودی بر انحصار اداره امور حج در زمان برگزاری مناسک، ریشه‌ی بسیاری از حوادث مرگبار است که طعم خاطره حج را در کام مسلمانان تلخ می‌کند‌، اگر در این زمینه کاری از دست مسلمانان برنیاید، شاید افکار عمومی جهانی بتواند حکام سعودی را متقاعد کند که پس از تشکیل اتاق فکر با حضور نمایندگانی از کشورهای مسلمان در راستای تامین مصونیت جانی حجاج قدم بردارد.

امنیت یکی از شاخصه‌های تعیین کننده در ایجاد انگیزه برای اجرای آیین‌های دینی است زیرا تمرکز درونی و فراغت از دغدغه‌های حاشیه‌ای روی بهره‌ی معنوی از مناسک دینی تأثیر می‌گذارد و مناسک حج که در میان سایر مناسک دینی جایگاه ویژه‌ای دارد باید بیشترین امنیت را نیز داشته باشد، حوادثی از این دست موجب می‌شود که دغدغه‌ی حجاج به جای بهره‌برداری بالای معنوی، معطوف به انجام ظاهر مناسک باشد و چه بسا از این رهگذر برخی از آداب هم به درستی انجام نشود. با این وضع وقتی قرار است که حج نه دستاورد اجتماعی داشته باشد و نه دستاورد معنوی و فردی، چیزی از آن باقی نمی‌ماند!