وجود ساباط‌هاي مختلف مخصوصاً در محل ميان و محل آخوندها با معماريهاي خاص، نشان از فرهنگ خاصي دارد كه ميهمانان گرامي مي‌توانند از اين آثار (كه در كمتر شهري به چشم مي‌خورد) بازديد نمايند و يا عكس و گزارش تهيه نمايند.
زرقان را بهتر بشناسیم
تاریخ انتشارشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۹ ساعت ۱۸:۱۳
به گزارش حافظ خبر؛ زرقان با فاصله‌اي قريب به ۲۵ كيلومتر، نزديكترين شهر به مركز استان فارس است و در شمال شرقي شيراز قرار گرفته است. زَرقان شهري است در بخش زرقان شهرستان شيراز استان فارس در جنوب ايران.كلمه زرقان كه در اصل زرگان بوده واژه ايست مركب از «زر» به معني طلا و «گان» به معني شايسته و.سزاوار و شايد اطلاق كلمه زرگان به اين شهر به سبب زمين هاي مرغوب و زرخيز اين خطه بوده‌است و بعدها به زرقان مبدل شده‌است.حدود نود هزار نفر جمعيت دارد كه از اين تعداد تقريباً يك سوم در دو شهر زرقان و لپوئي و بقيه در روستاها سكونت دارند.
از لحاظ تقسيمات اداري كشور، بخش محسوب مي‌شود و زير نظر فرمانداري شيراز قرار دارد. شهر زرقان تقريباً از ۸۰ سال پيش مركز بخش بوده و تعدادي از شهرهاي اطراف را زير پوشش داشته است. ارتفاع زرقان از سطح دريا ۱۵۹۵ متر، و ارتفاع بلندترين نقطه كوه شمالي نسبت به مركز شهر تقريباً ۶۰۰ متر مي‌باشد. بخش زرقان داراي دو شهر ( زرقان و لپوئي) و دو دهستان (رحمت آباد و بند امير)است. تعداد زيادي از روستاهاي اين دو دهستان در دو طرف رودخانۀ كر قرار گرفته‌اند و به كربال (بالهاي رودخانه كر) مشهورند. طبق نظر بسياري از محققين، كلمۀ كر در زبان فارسي ميانه (پهلوي) مخفف كلمۀ كورش است. روستاي رحمت‌آباد و روستاهاي تاريخي بندامير و لپوئي از مهمترين آباديهاي اين ناحيه به شمار مي‌روند، و مخصوصاً پل بند امير كه در زمان ديلميان (حدود ۱۱۰۰ سال پيش ساخته شده) يكي از جاذبه‌هاي گردشگري استان فارس محسوب مي‌شود. دو جنگ بزرگ و تاريخي كه در زرقان اتفاق افتاده و به پيروزي منجر شده زرقان را در نگاه مورخين ممتاز و خوش يمن كرده است. يكي جنگ نادر شاه (حدود ۴۰۰ سال پيش) و ديگري جنگ يعقوب ليث صفاري (حدود ۱۲۰۰ سال قبل).
زرقان بعلت موقعيت جغرافيايي و قرار گرفتن بين شهر شيراز و تخت‌جمشيد از ديرباز يكي از اطراق‌گاههاي مسافرين و كاروانها محسوب مي‌شده و نقش عظيمي در تجارت و اقتصاد و كشاورزي داشته است، شايد اطلاق صفت (هند كوچك) به زرقان بخاطر همين رونق و عظمت گذشته بوده است. وجود بيش از ۵۰ نفر معمم كه اكثراً در محله (آخوندها) سكونت داشتند و بعضي‌ها مجتهد و يا حافظ و كاتب قرآن كريم بوده‌اند نيز گواه ديگري بر اهميت مذهبي زرقان است. وجود كارخانه‌ها و كارگاههاي مختلف بافندگي، صابون‌پزي، عصاري، باروت‌سازي، اسلحه‌سازي، قنادي، نمدمالي، دباغي، سراجي و... نشان ديگري از رونق بازار و معامله در گذشته بشمار مي‌رود.
وجود ساباط‌هاي مختلف مخصوصاً در محل ميان و محل آخوندها با معماريهاي خاص، نشان از فرهنگ خاصي دارد كه ميهمانان گرامي مي‌توانند از اين آثار (كه در كمتر شهري به چشم مي‌خورد) بازديد نمايند و يا عكس و گزارش تهيه نمايند. علت نامگذاري محل حيدر نيز شايان توجه است: چنانكه در تواريخ مربوط به دوران حكومت «زنديه» در ايران و حكومت قاجاريه بر مي‌آيد، زرقان يكي از مقرهاي حكومتي سلسله زند بوده و يكي از سرداران بزرگ سپاه لطفعليخان زند بنام «حيدر زرقاني» از اهالي اين شهر بوده است. حيدر كه از ياران و جوانمردان و فرماندهان سپاه زند بوده حتي تا ارگ بم به ياري لطفعليخان مي‌شتابد و از «دلاور زند» در برابر آغامحمد خان قاجار دفاع مي‌كند و صحنه‌هاي با شكوهي در تاريخ ايران براي خود و زرقان رقم مي‌زند.
وجود مسجد و حمام و حسينيه حيدر در محل حيدر از آثار اين جنگاور بزرگ و جان بر كف زرقاني است. زرقان‌هاي ديگري نيز در ايران وجود دارد كه شرح آنها را در «لغتنامه دهخدا موجود است. جوانان پرشور و ورزيده زرقان عليرغم محروميت شديد، در رشته‌هاي كشتي، وزنه‌برداري، كوهنوردي، هنرهاي رزمي و پاورليفتينگ داراي مقامهاي بالائي در سطح كشور هستند و چندين مدال طلاي جهاني را براي ايران اسلامي به ارمغان آورده‌اند. قبل از انقلاب اسلامي، همراه با تغيير اسم بسياري از شهرهاي ايران، اسم زرقان نيز به زرگان تبديل شد و بعد از انقلاب اگرچه دوباره نام زرقان را بازيافت ولي هنوز در بسياري از نقشه‌ها و كتب جغرافيايي، نام زرگان باقي مانده است، بعضي‌ها ريشه اصلي اين نام را «زرگون» - يعني مانند زر – مي‌دانند و سابقه آن را به هخامنشيان پيوند مي‌زنند، با توجه به نزديكي اين آبادي به تخت‌جمشيد كه يكي از مراكز مهم حكومت هخامنشيان بوده است، اين نظريه چندان هم بي‌ربط به نظر نمي‌رسد.
زرقان يكي از شهرهائي بود كه با شروع نهضت اسلامي به رهبري امام راحل، به صف انقلابيون پيوست و به يكي از مراكز مهم ضد حكومتي تبديل شد و اولين شهيد زرقان پيش از انقلاب در يك تظاهرات شبانه در پي تيراندازي عمال رژيم سابق به شهادت رسيد و سرفصل خونيني را در تاريخ پر افتخار اين شهر گشود و طلايه‌دار شهداي گرانقدر زرقان شد، زرقان در دوران دفاع مقدس سابقه خونين و پر افتخاري از خود به جاي گذاشت و با تقديم بيش از دويست شهيد، كه اكثراً از خط شكنان و جنگاوران دلير جبهه‌هاي غرب و جنوب بودند، نام خود را يكبار ديگر در تاريخ حماسي ايران جاوداني كرد. ضرب‌المثلها و اصطلاحات عاميانه منحصر به فرد و گويش و لهجه خاص محلي كه هنوز در بين كهنسالان جريان دارد نيز ميراث بجا مانده ديگري از قرون گذشته در اين شهر است و با توجه به اينكه تولد و مانائي يك فرهنگ و سنت نمي‌تواند زائيده يك عصر خاص باشد، بايستي ريشه اينها را در اعصار گذشته و اصالت تاريخي يك قوم جستجو كرد.
دو قبرستان به نامهاي «سيدنسيمي» (در قسمت ورودي شهر) و «برده بسته» (در قسمت آخر شهر) وجود دارد كه سنگها و كتيبه‌ها ونقش و نگارهاي آنها مربوط به دوره‌هاي مختلف است. علت نامگذاري سيدنسيمي به خاطر دفن عارف بزرگ قرن هشتم و نهم سيدعمادالدين نسيمي در اين قبرستان است كه اكنون زيارتگاه مردم دور و نزديك است. زرقان از قديم مهد علم و هنر بوده است و اكنون با توجه به جمعيت كم، بيشترين تعداد تحصيلكرده و دكتر و مهندس و معلم و دانشجو و شاعر و نويسنده و هنرمند در رشته‌هاي مختلف در داخل و خارج از كشور دارد و اكثراً داراي مقامهاي عالي در تحصيل و تعليم و تربيت و علم و صنعت و ادب و هنر هستند. اكنون با استقرار بيش از ۱۲% از صنايع استان فارس در زرقان، شهرك صنعتي زرقان يكي از قطبهاي صنعتي ايران محسوب مي‌شود و با بيش از يكصد و پنجاه كارخانه و كارگاه و چندين هزار نفر نيروي متخصص و با تجربه نقش عظيمي در استقلال و خودكفائي صنعتي ايران اسلامي دارد. زرقان از لحاظ دامداري و كشاورزي نيز نقشي اساسي دارد و يكي از مناطق تأمين كننده گندم و شير و گوشت و محصولات لبني استان استان فارس محسوب مي‌شود.
از لحاظ تقسيمات اداري كشور، بخش محسوب مي‌شود و زير نظر فرمانداري شيراز قرار دارد. شهر زرقان تقريباً از ۸۰ سال پيش مركز بخش بوده و تعدادي از شهرهاي اطراف را زير پوشش داشته است. ارتفاع زرقان از سطح دريا ۱۵۹۵ متر، و ارتفاع بلندترين نقطه كوه شمالي نسبت به مركز شهر تقريباً ۶۰۰ متر مي‌باشد. بخش زرقان داراي دو شهر ( زرقان و لپوئي) و دو دهستان (رحمت آباد و بند امير)است. تعداد زيادي از روستاهاي اين دو دهستان در دو طرف رودخانۀ كر قرار گرفته‌اند و به كربال (بالهاي رودخانه كر) مشهورند. طبق نظر بسياري از محققين، كلمۀ كر در زبان فارسي ميانه (پهلوي) مخفف كلمۀ كورش است. روستاي رحمت‌آباد و روستاهاي تاريخي بندامير و لپوئي از مهمترين آباديهاي اين ناحيه به شمار مي‌روند، و مخصوصاً پل بند امير كه در زمان ديلميان (حدود ۱۱۰۰ سال پيش ساخته شده) يكي از جاذبه‌هاي گردشگري استان فارس محسوب مي‌شود. دو جنگ بزرگ و تاريخي كه در زرقان اتفاق افتاده و به پيروزي منجر شده زرقان را در نگاه مورخين ممتاز و خوش يمن كرده است. يكي جنگ نادر شاه (حدود ۴۰۰ سال پيش) و ديگري جنگ يعقوب ليث صفاري (حدود ۱۲۰۰ سال قبل).
زرقان بعلت موقعيت جغرافيايي و قرار گرفتن بين شهر شيراز و تخت‌جمشيد از ديرباز يكي از اطراق‌گاههاي مسافرين و كاروانها محسوب مي‌شده و نقش عظيمي در تجارت و اقتصاد و كشاورزي داشته است، شايد اطلاق صفت (هند كوچك) به زرقان بخاطر همين رونق و عظمت گذشته بوده است. وجود بيش از ۵۰ نفر معمم كه اكثراً در محله (آخوندها) سكونت داشتند و بعضي‌ها مجتهد و يا حافظ و كاتب قرآن كريم بوده‌اند نيز گواه ديگري بر اهميت مذهبي زرقان است. وجود كارخانه‌ها و كارگاههاي مختلف بافندگي، صابون‌پزي، عصاري، باروت‌سازي، اسلحه‌سازي، قنادي، نمدمالي، دباغي، سراجي و... نشان ديگري از رونق بازار و معامله در گذشته بشمار مي‌رود.
وجود ساباط‌هاي مختلف مخصوصاً در محل ميان و محل آخوندها با معماريهاي خاص، نشان از فرهنگ خاصي دارد كه ميهمانان گرامي مي‌توانند از اين آثار (كه در كمتر شهري به چشم مي‌خورد) بازديد نمايند و يا عكس و گزارش تهيه نمايند. علت نامگذاري محل حيدر نيز شايان توجه است: چنانكه در تواريخ مربوط به دوران حكومت «زنديه» در ايران و حكومت قاجاريه بر مي‌آيد، زرقان يكي از مقرهاي حكومتي سلسله زند بوده و يكي از سرداران بزرگ سپاه لطفعليخان زند بنام «حيدر زرقاني» از اهالي اين شهر بوده است. حيدر كه از ياران و جوانمردان و فرماندهان سپاه زند بوده حتي تا ارگ بم به ياري لطفعليخان مي‌شتابد و از «دلاور زند» در برابر آغامحمد خان قاجار دفاع مي‌كند و صحنه‌هاي با شكوهي در تاريخ ايران براي خود و زرقان رقم مي‌زند.
وجود مسجد و حمام و حسينيه حيدر در محل حيدر از آثار اين جنگاور بزرگ و جان بر كف زرقاني است. زرقان‌هاي ديگري نيز در ايران وجود دارد كه شرح آنها را در «لغتنامه دهخدا موجود است. جوانان پرشور و ورزيده زرقان عليرغم محروميت شديد، در رشته‌هاي كشتي، وزنه‌برداري، كوهنوردي، هنرهاي رزمي و پاورليفتينگ داراي مقامهاي بالائي در سطح كشور هستند و چندين مدال طلاي جهاني را براي ايران اسلامي به ارمغان آورده‌اند. قبل از انقلاب اسلامي، همراه با تغيير اسم بسياري از شهرهاي ايران، اسم زرقان نيز به زرگان تبديل شد و بعد از انقلاب اگرچه دوباره نام زرقان را بازيافت ولي هنوز در بسياري از نقشه‌ها و كتب جغرافيايي، نام زرگان باقي مانده است، بعضي‌ها ريشه اصلي اين نام را «زرگون» - يعني مانند زر – مي‌دانند و سابقه آن را به هخامنشيان پيوند مي‌زنند، با توجه به نزديكي اين آبادي به تخت‌جمشيد كه يكي از مراكز مهم حكومت هخامنشيان بوده است، اين نظريه چندان هم بي‌ربط به نظر نمي‌رسد.
زرقان يكي از شهرهائي بود كه با شروع نهضت اسلامي به رهبري امام راحل، به صف انقلابيون پيوست و به يكي از مراكز مهم ضد حكومتي تبديل شد و اولين شهيد زرقان پيش از انقلاب در يك تظاهرات شبانه در پي تيراندازي عمال رژيم سابق به شهادت رسيد و سرفصل خونيني را در تاريخ پر افتخار اين شهر گشود و طلايه‌دار شهداي گرانقدر زرقان شد، زرقان در دوران دفاع مقدس سابقه خونين و پر افتخاري از خود به جاي گذاشت و با تقديم بيش از دويست شهيد، كه اكثراً از خط شكنان و جنگاوران دلير جبهه‌هاي غرب و جنوب بودند، نام خود را يكبار ديگر در تاريخ حماسي ايران جاوداني كرد. ضرب‌المثلها و اصطلاحات عاميانه منحصر به فرد و گويش و لهجه خاص محلي كه هنوز در بين كهنسالان جريان دارد نيز ميراث بجا مانده ديگري از قرون گذشته در اين شهر است و با توجه به اينكه تولد و مانائي يك فرهنگ و سنت نمي‌تواند زائيده يك عصر خاص باشد، بايستي ريشه اينها را در اعصار گذشته و اصالت تاريخي يك قوم جستجو كرد.
دو قبرستان به نامهاي «سيدنسيمي» (در قسمت ورودي شهر) و «برده بسته» (در قسمت آخر شهر) وجود دارد كه سنگها و كتيبه‌ها ونقش و نگارهاي آنها مربوط به دوره‌هاي مختلف است. علت نامگذاري سيدنسيمي به خاطر دفن عارف بزرگ قرن هشتم و نهم سيدعمادالدين نسيمي در اين قبرستان است كه اكنون زيارتگاه مردم دور و نزديك است. زرقان از قديم مهد علم و هنر بوده است و اكنون با توجه به جمعيت كم، بيشترين تعداد تحصيلكرده و دكتر و مهندس و معلم و دانشجو و شاعر و نويسنده و هنرمند در رشته‌هاي مختلف در داخل و خارج از كشور دارد و اكثراً داراي مقامهاي عالي در تحصيل و تعليم و تربيت و علم و صنعت و ادب و هنر هستند. اكنون با استقرار بيش از ۱۲% از صنايع استان فارس در زرقان، شهرك صنعتي زرقان يكي از قطبهاي صنعتي ايران محسوب مي‌شود و با بيش از يكصد و پنجاه كارخانه و كارگاه و چندين هزار نفر نيروي متخصص و با تجربه نقش عظيمي در استقلال و خودكفائي صنعتي ايران اسلامي دارد. زرقان از لحاظ دامداري و كشاورزي نيز نقشي اساسي دارد و يكي از مناطق تأمين كننده گندم و شير و گوشت و محصولات لبني استان استان فارس محسوب مي‌شود.
کد مطلب : ۲۳۱۶۹
ارسنگان شهر تاریخ و طبیعت
