تحلیل شخصی من از مشاهده فیلمهای حین ساخت و فیلم تخریب و همچنین گزارشهای مهندس ناظر و برخی گزارشهای رسیده از افراد درگیر در پروژه منجر به تحلیل و قضاوت زیر در خصوص تخریب برج #متروپل شده است.
به گزارش حافظ خبر، ۱- سازه متروپل با استفاده از ستونهای فولادی با مقطع باکس، تیر بتنی و سقف وافل به همراه دیوار برشی طراحی و اجرا شده است. این سیستم به دلیل عدم همگنی (integrity) چندان مورد قبول جامعه مهندسان محاسب کشور نیست.
۲-ستونهای اولیه طبقه زیرزمین برای باربری هفت طبقه طراحی و اجرا شده بودند که به علت نیاز کارفرما (هولدینگ عبدالباقی) به ده طبقه، بازطراحی شدند و طرح تقویت ارائه و در حال اجرا بود.
۳- قبل از تخریب مشاهده شده بود که تیرهای سقف در برخی از طبقات خیز مثبت دارند و به اصطلاح شکم انداخته بودند. و همچنین مشاهده شده بود که ورق تقویت در برخی از ستونهای طبقه زیرزمین از ستونهای اصلی جدا شده و دچار کمانش (buckling) جزئی شده بودند.
۴- گزارش های متعددی از سوی مهندسان کشور در خصوص تخلف شهرداری در ارائه اجازه ساخت علی رغم گزارش مهندس ناظر و هشدار نظام مهندسی خوزستان، در این خصوص وجود دارد و همچنین بسیاری از همکاران علت خرابی را در گزارش نظام مهندسی جستجو میکنند و برخی دیگر علت تخریب را اضافه بنای سه طبقه میدانند.
لیکن در این خصوص ضمن اذعان به وضعیت نامناسب ساختمان و تایید موارد فوق، باید توجه داشت که گزارش نظام مهندسی مربوط به اسفند ۱۳۹۹ است، حال آنکه بنا در خرداد ۱۴۰۱ یعنی حدود ۱۵ماه بعد از آن فرو ریخت. یعنی سازه با همان وضعیت وخیم ۱۵ماه سر پا بود و تازه طرح تقویت هم در حال اجرا بوده است و انتظار میرفت که ظرفیت سازه نسبت به ۱۵ ماه قبل در شرایط بهتری قرار گیرد.
۵- در فیلم تخریب به خوبی مشاهده میشود که اتفاقی در طبقه زیرزمین یا همکف میافتد و سپس همه طبقات اول تا دهم با هم و به صورت ناگهانی به سمت پایین حرکت میکنند. البته این اتفاق جوری نیست که طبقات به صورت موازی و یکسان سقوط کنند، بلکه مشخصا یک ستون و یا یک ردیف ستون ابتدا در طبقه همکف یا زیر زمین خراب میشود و سپس با خالی شدن زیر سقف طبقات فرو میریزند و سپس به دلیل تخریب پیشرونده (progressive collapse) بخش عمده ساختمان فرو میریزد.
۶- جمعبندی و قضاوت شخصی اینجانب از تمامی وقایع و *شواهد قطعی فوق* این است که ضعف سیستم سازهای ساختمان متروپل به همراه اضافه بار سه طبقه آن به مشابه انبار باروتی بوده است که برای انفجار نیاز به جرقهای داشته است. مجدد تاکید میشود که ۱۵ماه ساختمان با همه ضعفهایش و حتی اضافه بار سه طبقهاش ایستادگی کرده است و باید توجه داشت که در بارگذاری ثقلی و رفتار خطی سازه این چنین نیست که سازه دچار خستگی شود و چون ۱۵ماه مقاومت کرده دیگر توان مقاومت نداشته باشد، بلکه برعکس چون به هر دلیلی تا این مدت مقاومت کرده بود انتظار میرفت که هرگز فرو نریزد و با اجرای کامل طرح تقویت هم وضعیت و ظرفیت (capacity) سازه بهتر شود و حاشیه ایمنی مناسب نیز ایجاد شود، لیکن جرقهای منجر به انفجار این انبار باروت شد و ساختمان فرو ریخت.
حال سوال اصلی این است که آن جرقه چه بوده است؟
آیا در حین عملیات تقویت سازه ، قصوری از ناحیه یک پیمانکار اتفاق افتاده است و یا تصادف یک خودرو با یک ستون منجر به وقوع سلسله اتفاقات خرابی پیشرونده شده است؟ و یا مساله پنهان دیگری منجر به ایجاد جرقه در طبقه همکف یا زیر زمین شده است؟
علی طاهری
دکترای مهندسی عمران
مهندس ارشد نظام مهندسی