آشنایی با آداب و رسوم مردم شیراز در ماه رمضان/ از الغوثی تا کلوخ‌اندازان

به گزارش حافظ خبر، خاطرات کودکی با صدای رادیو که دعای سحر را می‌خواند در ذهنم روزه و روزه‌داری را تداعی می‌کند. سفره افطار و غذاهای شیرازی که مادربزرگ با شوق و ذوق می‌چید هنوز هم خاطرات شیرینی به یادم می‌آورد.
کارشناس میراث معنوی اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به رسم کلوخ‌اندازون در شیراز می گوید: در این رسم که در جمعه آخر ماه شعبان اجرا می‌شود، مردم به صحرا و دشت می‌روند و به شادی می‌پردازند.
مژگان ثابت‌قدم می‌افزاید: بسیاری از خانواده‌هایی که برای به پیشواز رفتن ماه رمضان، روز آخر شعبان را روزه می‌گیرند، این مراسم را چند روز قبل از فرا رسیدن رمضان برگزار می‌کنند.

وی اضافه می‌کند: این رسم کهنه در حال فراموشی است اما می‌توان با معرفی مطلوب در زنده نگاه داشتن آن کوشید.
ثابت‌قدم با توصیف معنی کلوخ‌اندازان اظهار می‌کند: در قدیم هنگام غروب روز کلوخ‌اندازان تمام مردم از کوچک تا بزرگ کلوخی در دست می‌گرفتند و رو به قبله ایستاده و می‌شکاندند و باور داشتند این کار نماد شکستن کارهای بد گذشته و آماده شدن برای عبادت در ماه خدا است.
ماه استجابت
یک پیر زن خوشرو و با صفا که تمام ماه شعبان را نذر دارد که روزه بگیرد و ساکن محله شمس در شیراز است نیز می‌گوید: آخرین جمعه ماه رمضان در شیراز، «جمعه الودی» نامیده می‌شود.
فاطمه خاتون ادامه می‌دهد: در این روز، شیرازی‌ها به مسجد جمعه می‌روند و زنان هم به نیت حاجت‌روایی‌، پیش ‌از ظهر راهی مسجد می‌شوند تا مراد خود را به قداست ماه رمضان طلب کنند.
وی با اشاره به منبر مسجد جامع شیراز که منبری بلند با پله‌های متعدد است، بیان می‌کند: زنان در آخرین جمعه ماه رمضان در اطراف این منبر که به منبر امام حسن( ع) معروف است، جمع می‌شوند.
 فاطمه خاتون می‌افزاید: گروهی از دختران دم بخت به نیت باز شدن بخت سه مرتبه از منبر بالا و پایین می‌روند و معتقدند که با این کار تا سه روز یا سه هفته و یا سه ماه بعد به خانه بخت می‌روند.
وی اضافه می‌کند: زنان همچنین با چیدن برگ از درختان نارنج مسجد و به آب انداختن در حوض آب نیز برای برآورده شدن حاجت خود دعا می‌کنند و در پایان هم با خواندن 2 رکعت نماز به نیت بانی مسجد این مراسم را به پایان می‌برند.
از خوراک تا الغوثی
این پیرزن مهربان با توصیف خوراک‌هایی که شیرازی‌ها در ماه ضیافت خدا بر سفره می‌گذارند، می‌گوید: رنگینک، آش ماست، ترحلوا، حلوای کاسه، قنبر پلو، کلم پلو، کوفته هلو و ... از این غذاها است.

 
وی با اشاره به یک باور قدیمی می‌گوید: از آنجا که در شیراز معتقد هستند که روزه ممکن است طبع فرد را سرد کند، برای افطار از عرق‌های گرمی همچون گل گاوزبان یا نسترن استفاده می‌کنند.
فاطمه خاتون ادامه می‌دهد: شیرازی‌های قدیم به شب ۱۹ و ۲۳ و ۲۷ رمضان، شب الغوثی می‌گفتند و پس از صرف افطار برای برپایی مراسم احیاء راهی مسجد می‌شدند.

 
وی با ذکر مراسم آخرین جمعه ماه رمضان عنوان می‌کند: در شیراز به جمعه آخر ماه رمضان جمعه الوداعی می‌گویند و مردم بعد از اقامه نماز جمعه به مسجد جامع می‌روند و بانوان به پخت حلوا می‌پردازند و برخی هم در کیسه‌هایی که خودشان درست کرده‌اند پول می‌گذارند و به مردم می‌دهند.
فارس