اقتصاد لنگان رسانه و آسیب‌های پیش رو

به گزارش حافظ خبر؛ آسیب‌شناسی اقتصاد رسانه، چالشی است که نه تنها در شیراز و فارس که در کل کشور گریبانگیر اهالی رسانه است، موضوعی که تا کنون برای آن برنامه‌ریزی نشده و آن گونه که باید به آن نپرداخته‌ایم، از این رو همواره معیشت خبرنگاران و اصحاب رسانه به عنوان بحثی تمام نشدنی و داغ گاهی سر و صدا می‌کند و گاهی از تب و تاب می‌افتد.
وضعیت اقتصادی کشورمان در دولت سابق نیز به این موضوع بیش از پیش دامن زد تا برخی رسانه‌های نورچشمی هر روز فربه‌تر شده و رسانه‌های منتقد و بی‌بهره از منابع دولتی هر روز به پایین سقوط کنند.
پیش از این طی یادداشتی در خبرگزاری فارس نسبت به این موضوع انتقاد کردیم و خواستار تحقیق و تفحص از شهرداری شیراز شدیم؛ چراکه شهرداری به‌عنوان یک ارگان تزریق‌کننده آگهی و رپرتاژ به رسانه‌ها نقش مهمی دارد که توزیع ناعادلانه آن میان رسانه‌ها آسیب‌های مختلفی را برجای گذاشته است که از بین رفتن استقلال رسانه در وهله نخست و ایجاد وابستگی و از بین رفتن انتقادهای احتمالی کمترینِ آن است.
برآنیم تا در سلسله گزارش‌هایی بحث اقتصاد رسانه را تا رسیدن به حصول نتیجه دنبال کند و به جد پیگیر ماجرای تحقیق و تفحص از شهرداری در این حوزه است.
گفتگو با صاحب‌نظران این عرصه و پرداختن به اهمیت خودکفایی مالی رسانه در این گزارش مورد بحث است.
با حمایت دولت از رسانه مخالفم
یکی از مدیران رسانه‌های برخط استان فارس در این باره معتقد است: اقتصاد رسانه به شکل کلان در کشور ما مغفول مانده است و در این حوزه هیچ کار تخصصی انجام نداده‌ایم.
علی‌محمد پشوتن با بیان این که حتی در دروس دانشگاهی نیز واحدی را به بحث اقتصاد رسانه اختصاص نداده‌ایم، گفت: تربیت متخصصین این حوزه را در دستور کار نداشته و اگر الزامی نباشد، افرادی که مدیریت رسانه می‌خوانند هم تعداد واحدهای مرتبط با اقتصاد رسانه را پاس نمی‌کنند.
مدیر خبرگزاری ایسنا در استان فارس، ادامه داد: یکی از مسائل مهم این است که از ابتدای کار و هنگام اخذ مجوز باید صلاحیت حمایت مالی موسس یک رسانه نیز سنجیده شود که این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است، اما همواره مورد بی‌توجهی واقع می‌شود.
پشوتن افزود: تهیه مکان فیزیکی مناسب، امکانات و پرداخت حقوق پرسنل در بازه زمانی دو تا پنج سال از جمله مواردی است که باید هنگام اخذ مجوز مد نظر قرار گیرد.
وی با بیان اینکه در کمتر نقطه‌ای از دنیا رسانه زیرگروه دولت است، اظهار داشت: در کمتر نقطه‌ای از دنیا می‌توان رسانه را وابسته به دولت دید در حالی که در ایران چون بیش از ۸۰ درصد فعالیت‌ها دولتی هستند، رسانه نیز وابسته به دولت شده و همین اتفاق سبب می‌شود رسانه استقلالش را از دست بدهد، حتی در مورد شهرداری هم که یک نهاد دولتی نیست قائل به حمایت مالی از رسانه نیستم‌.
او با اشاره به این که سازمانی موظف و مکلف به حمایت از رسانه نیست، گفت: به طور کلی برای هر دستگاه اعتباراتی جهت حمایت از حوزه فرهنگ اختصاص می‌یابد که نیاز است مدیریت در دست چند نهاد باشد که رانت ایجاد نکند و به صورت مدیریت شده عادلانه میان رسانه‌ها توزیع گردد.
این مدیر رسانه‌ای با اشاره به اینکه رسانه‌ای بهترین عملکرد را خواهد داشت که کمترین وابستگی را به دولت داشته باشد، افزود: قائل به این هستیم که صندوقی تاسیس شود و با سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و رسانه بتواند حامی رسانه باشد.
او با تاکید بر اینکه قانون‌گذاری بهترین راه برای حل این مشکل کهنه است، افزود: اگر در مجلس قانون یا مصوبه‌ای باشد که بر اساس آن صندوقی تحت عنوان حمایت از فعالیت‌های فرهنگی تاسیس شود، متولیان این صندوق نیز باید بر اساس انتخابات از بدنه رسانه، دستگاه‌های نظارتی و حمایتی و همچنین حوزه فرهنگ انتخاب شوند تا منافع حاصل از سرمایه به رسانه تزریق شود.
پشوتن اضافه کرد: چرا رسانه‌ها مسیری را تعریف نمی‌کنند تا سهامدار شوند؟ اگر تشکیلاتی مشابه تعاونی و شرکت وجود داشته باشد قطعا اقتصاد رسانه تقویت خواهد شد.
او با تاکید بر اینکه مخالف انتشار اخبار رسانه‌ها در گروه‌ها و کانال‌های مختلف است، گفت: تولیدات رسانه‌ای نیازمند زمان و انرژی است، برای تولیدات رسانه‌ای زحمت کشیده می‌شود لذا بنده مخالف شدید انتشار رایگان اخبار در کانال‌ها هستم بلکه معتقدم افراد باید برای عضویت در کانال‌های خبری مبلغی را به عنوان حق اشتراک پرداخت کنند.
وی در ادامه بر لزوم ایجاد تشکیلات سازمانی و کسب منابع مالی برای رسانه تاکید کرد و گفت: اگر همان حمایت‌های دولتی هم مدیریت شده بود امروز رسانه‌ها با شرایط نامناسب مالی فعلی مواجه نبودند‌.
پشوتن یادآور شد: چرا رسانه‌ها نباید در بورس سرمایه‌گذاری کنند که از منافع آن هم بهره‌مند شوند، چرخش مالی ایجاد کنند و به سود برسند؟ لذا در این راستا رسیدن به یک اجماع نظر بسیار حائز اهمیت است.

رسانه نیازمند حمایت حاکمیتی است نه دولتی
رئیس سازمان بسیج رسانه فارس نیز از دریچه دیگری به بررسی موضوع پرداخت.
هادی رضایی با اشاره به بخشی از سخنان مقام معظم رهبری مبنی‌بر آسیب‌شناسی فرهنگ و رسانه بر بازبینی این موضوع در کارگروه‌های تخصصی تاکید کرد.
وی افزود: دشمن پول‌های هنگفتی را در زمینه رسانه هزینه کرده و قطعا توفیقاتی هم داشته است پس باید در حوزه توانمندسازی اصحاب رسانه و ابزار رسانه قدم برداشت که آن هم نیازمند رفع مشکلات معیشتی و اقتصادی آنهاست تا این موضوع دستمایه عملیات روانی ضد انقلاب قرار نگیرد.
وی با تاکید بر اینکه معیشت اصحاب رسانه نباید به حریت آنها گره بخورد، گفت: اصحاب رسانه نباید در شرایطی قرار گیرند که مجبور شوند بخاطر معیشت‌شان مصالحی را در نظر بگیرند و یا قلم‌شان کند شود.
رضایی تاکید کرد: بنابراین دولت باید تمهیداتی بیندیشد که منشا قانونی داشته باشد و اصحاب رسانه به گونه‌ای حمایت شوند که قلم‌شان را به هر قیمتی نفروشند.
رئیس سازمان بسیج رسانه فارس گفت: حاکمیت باید بتواند جبهه‌ای را ایجاد کند و رسانه را به جایگاهی برساند تا همان گونه که در بحث نظامی سرامد هستیم و معتقدیم دوران بزن در رو گذشته است، در حوزه رسانه هم به این جایگاه برسیم.
وی اذعان داشت: چتر حمایتی اقتصادی و معیشتی رسانه باید ذیل حاکمیت، بدون تعارف با دولت و بدون وابستگی به جریان خاصی باشد تا رسانه بتواند موضوع انقلاب را در جبهه مقابله با دشمن دنبال کرده و دچار چندصدایی نشود.
او ادامه داد: جبهه استانی رسانه و فضای مجازی متبرک به نام حضرت احمدبن‌موسی(ع) تحت عنوان اختصاری "جارفا" در استان شکل گرفته است تا با قرار گرفتن فعالان رسانه، اهالی فضای مجازی و صاحب‌نظران این دو حوزه ذیل آن به صورت سازمان یافته و یکپارچه در بحث تحولات سیاسی داخلی و خارجی در یک جبهه حرکت کند.
او گفت: در هیات‌های اندیشه‌ورز نیز آسیب‌شناسی‌های لازم را انجام داده‌ایم و قرار است با استفاده از ظرفیت نمایندگان مجلس مطالبات اصحاب رسانه را دنبال کنیم، به این صورت که لایحه‌ای از سوی وزیر ارشاد به مجلس ارائه شود یا اینکه نمایندگان در قالب طرح، بحث حمایت از رسانه و امنیت شغلی خبرنگاران را مطالبه کنند.
او افزود: حق خبرنگاران و اهالی رسانه است تا در هر رسانه‌ای حداقلِ حقوق و مزایای یک اداره دولتی را دریافت کنند.
وی تاکید کرد: این اتفاق باید توسط خود اصحاب رسانه نیز به صورت جدی دنبال شود و در یک سیر قانونی و منطقی پیگیری گردد تا به نتیجه بینجامد.
رضایی اظهار داشت: تشکیلاتی چون خانه مطبوعات یا انجمن صنفی خبرنگاران و سازمان بسیج رسانه گرچه نقش مهمی را در این مسیر ایفا می‌کنند اما نیاز به بازنگری دارند تا هم حمایت‌ها عادلانه باشد و هم‌ پیگیری مطالبات اهل رسانه جدی‌تر صورت گیرد، در این شرایط است که از فربه شدن یک سری رسانه‌ها و سقوط برخی رسانه‌های دیگر جلوگیری می‌شود.

طرح تحقیق و تفحص از شهرداری در صحن شورا به مشورت گذاشته می‌شود
سخنگوی شورای شهر شیراز و رئیس کمیسیون فرهنگی شورا، از بحث تعامل میان رسانه و شهرداری یاد کرد و بر تعامل دو سویه و سازنده این دو با یکدیگر خبر داد.
علی اکبر سلطانی گفت: استفاده از مزایده‌ها و مناقصات شهرداری و توزیع متوازن آن میان رسانه‌ها به‌عنوان یک عامل حمایتی، می‌تواند بر اقتصاد رسانه اثرگذار باشد.
وی با بیان اینکه رسانه به عنوان یک ابزار فرهنگی رابط میان مردم و شهرداری است، گفت: مردم از طریق رسانه در مراودات روزانه با مفاهیم فرهنگی آشنا شده و ارتباط محکمی را با مباحث فرهنگی برقرار می‌کنند.
او با اشاره به مغفول ماندن این حوزه تا کنون اظهار داشت: ارتباط بین رسانه و شهرداری قابلیت این را دارد که در حوزه‌های مختلف آموزشی، اقتصاد، خانواده و ... ظرفیت رسمی رسانه را به کار گرفته و بهره‌وری بهتری را رقم بزند.
سلطانی با اشاره به اینکه نگاه شورای ششم مبنی‌بر استفاده از دیدگاه‌های مختلف مردمی است، گفت: در این راستا برگزاری جلسات همفکری با رسانه، انتخاب روش تعاملی مناسب و ارتباط موثر دوسویه بسیار مثمرثمر خواهد بود.
او همچنین در پاسخ به ماجرای تحقیق و تفحص از شهرداری شیراز مبنی‌بر عملکرد آن در خصوص تعامل مالی با رسانه‌ها گفت: این موضوع باید در شورا به شور و مشورت گذاشته شده تا با نظر اعضا تصمیم گرفته که نسبت به این موضوع چگونه پاسخ داده شود؛ چرا که این یک مساله عمومی و مطالبه‌ای رسانه‌ای است که باید به دقت دنبال شود.
برگزاری میزگرد چالشی در حوزه اقتصاد رسانه و بررسی اهمیت این موضوع با نظر افراد مختلف و کارشناسان این حوزه گام بعدی خبرگزاری فارس برای موشکافی اقتصاد رسانه است.