فضایل ازدواج در اسلام

به گزارش حافظ خبر؛ واژه ی "نکاح" و"تزویج" در لغت عرب، به معنای جفت شدن، به هم رسیدن و قرین یکدیگر شدن، می‌باشد. از آن جايي كه انسان ناقص است، بايد برای کامل شدن نسبی، از دیگران کمک بگیرد و با آن‌ها زوج و جفت شود تا بتواند، نیازهای مادی و معنوی خود را پاسخ گوید و در نهایت به معبود و مقصود خود برسد.
مهم ترین فوايد ازدواج
دین اسلام، اهمیت بسياري برای ازدواج قائل است و چنان چه به شیوه ی درستی صورت گیرد، خانواده‌ای سالم و به تبعِ آن، جامعه‌ای سالم تر خواهیم داشت؛ جامعه‌اي كه اصلی ترین خواهش بشری یعنی امنیت، آرامش و پیشرفت را به ارمغان می آورد.
1-سلامت نسبی جامعه
به طورکلی، خاصیت ازدواج، ایجاد مسئولیت پذیری در انسان است. همان دختری که قبل از ازدواج تا ظهر می خوابید و نشانی جز تنبلی و مصرف گرایی نداشت امروز، با دمیده شدن روح ازدواج در وجود او تفاوتی اساسی مشاهده می گردد. او که تا دیروز مسئوليّتي دوش نداشت و به راحتي اوقاتش را به خواب می گذراند، امروز با شنیدن صدای فرزندش، چون برقی می‌جهد و حاضر است شب‌ها را تا صبح به بیداری بگذراند. هر چه باشد، او ایثار و از خود گذشتگی را بیش از پیش فرا گرفته و حاضر است، جان و آسایش خود را به خانه و خانواده اش هدیه كند.
    آن پسری که تحت هیچ شرایطی، آب در دلش تکان نمی‌خورد، امروز با استشمام شمیم ازدواج، تمام وجودش را صَرف برآوردن نيازهاي همسرش مي‌سازد. رفيق بازي‌ها و اتلاف وقت و سرمایه را کنار می‌گذارد، تا مسئولیّت خود را به خوبي انجام دهد.
اصولاً جوامعی که فرهنگ ازدواج در آن‌ها ضعیف و ناکامل است، با مشکلات فراوانی روبه رو هستند، مشكلاتي كه جامعه را به انحطاط كشيده و رو به شقاوت مي‌راند.
طبیعتاً جوامع بیمار و متعرّض به ارزش های اخلاقی، جوامعی هستند که، در امر ازدواج به بی راهه رفته اند. حتی با یک بررسی سطحی در آمارهای جهانی معلوم می شود، که فاسد ترین کشورهای جهان، در ابعاد اخلاقی و جنسی، اهمیت لازم را به امر ازدواج نداده اند. در این میان آمار فرزندان نامشروع، که زاییده ی همین آداب سیاه است، در برخی کشورها حتی تا هشتاد و پنج درصد می رسد.
شخصی به نام زراره، از امام صادق(ع) چنین نقل می‌کند:« لا خیر في ولدالزنا و لا في بشره  و لا في شعره، و لا في لحمه، و لا في دمه و لا في شیء منه: هیج خیري نیست در ولدالزنا، نه در پوست او و نه در موی سر او و نه در گوشت بدن او و نه در خون او و نه هیج یک از سایر اعضای او.»
هم چنین ابی‌بصیر از امام صادق(ع) نقل می‌کند، که حضرت فرمود:« انّ نوحا(ع) حمل في السفينة الکلب و الخنزیر، و لم یحمل فيها ولدالزنا: حضرت نوح در کشتی سگ و خوک را سوار کرد، ولی ولد الزنا را سوار نکرد.»
آیا با وجود این معضل و سایر شرایط مرتبط با آن، می توان سلامت نسبی را برای جامعه متوقع شد؟
2-آرامش روحی
با توجه به حالت روحي افرادي كه مرتكب روابط نامشروع مي‌شوند و نيز مشاهده ی آيات و روايات در می یابیم، كه تنها راه مطمئن و آرام بخش، برایارضاي جنسي و روحی، ازدواج سالم و مشروع است؛ چه بسيارند، كساني كه عمر خود را در راه روابط نامشروع و ازدواج ناسالم سپري كردند و حاصلی جز اضطراب و احساس پوچی نداشت.
قرآن کریم در سوره ی روم آیه ی21 می‌فرماید:و من آياته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم موّدة و رحمة انّ فی ذلک الایات لیوم یتفکرون: از نشانه‌های خداوند اين است كه، از جنس خودتان، برای شما همسرانی آفرید، تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در این نشانه‌هایی است، برای گروهی كه تفکر می‌کنند.»
طبق اين آيه ی شريفه، خداوند زن و شوهر را برای هم آفریده است، تا در جوار يكديگر به سکونت و آرامش برسند و قطعاً منظور قرآن كريم، زناشویی و آمیزش از راه حلال و صحیح است؛ چرا كه غیر از آن، نه تنها باعث آرامش روحی و روانی نخواهد شد، بلكه بر مشكلات و گرفتاري ها خواهد افزود.
نكته ی ديگر اين كه: «مودّت» در كلام عرب، به معناي «محبت» نيست؛ «محبت» به معناي علاقة دروني است. امّا «مودّت» به معنای آشکار کردن علاقه ی درونی است. در نتيجه ازدواج واقعی و آرامش حقیقی زمانی نصیب انسان می‌گردد، که علاقه ی درونی او به همسرش «ابراز» گردد. از اين رو تا می توانید، علاقه ی درونی خود را به همسرتان ابراز کنید، تا آرامش روحی مورد نظر حاصل گردد.
امام صادق( ع)می‌فرمایند: «هر زنی به شوهرش آبي بدهد، ثواب عبادت یک سال را برده است و خداوند برای هر جرعه‌ای که به شوهرش داده است، شهری در بهشت به او می‌دهد و شصت گناه او را می‌بخشد.»
3- سلامت و آرامش جسمانی
بنا به گفته ی دانشمندان، بسیاری از بیماری‌های جسمانی با ازدواج بهبود مي‌يابد؛ مانند بهبود حس بویایی، کاهش بیماری‌های قلبی، کاهش یا افزایش وزن به گونه‌ای که اندام متناسب گردد، استحکام عضلات و استخوان، بالا رفتن مقاومت بدن در مقابل درد، سلامت پروستات، افزایش جریان خون و دفع بسیاری از بیماری‌های پیچیده‌ای که به سبب کندی جریان خون صورت می‌گیرد.
4- کامل شدن دین
دین اسلام، ازدواج را از اصولی‌ترین مبنای جامعه ی اسلامی شمرده است. امیرمؤمنان علی (ع)فرمودند: «هیچ یک از اصحاب رسول خدا ازدواج نمی‌کرد مگر آنکه نبی اکرم (ص) درباره ی او می‌فرمود و دینش کامل شد.»
مسلمانان و کسانی که به حکومت خدا و رسالت پیامبر خدا اعتقاد دارند، باید مطیع حقیقی آنان باشند و سخنان آنان را همواره چراغ راه خود قرار دهند. ازدواج، انسان را مقید می‌کند، تقیّدی که، نصف دین انسان را تضمین می‌کند، زیرا وقتی انسان، از راه حلال و طبیعی، نیازهای غریزی خود را برطرف کند، دیگر دلیلی ندارد، که به دنبال فساد و هرزه‌گری برود، مگر افراد پست و ناجوانمرد که در هر صورت به کار خود ادامه می‌دهند. یکی از امتحانات دشوار الهی، غریزه ی  شهوت است. جوانمرد کسی است که، در طوفان گناه، از اخلاق و عفت خود محافظت کند و هر کس بتواند، در این گونه ابتلائات، خود را از شهوت برهاند، به مراتبِ بالای علم و تقوا رسیده است.
امیرالمؤمنین، علی(ع) در این باره می‌فرماید:«تمام گناهان، ریشه در چهارچیز دارد نه بیشتر: حرص، حسد، خشم، شهوت.»
در حدیث دیگری از رسول اکرم (ص)آمده است: «ای جوان ازدواج! کن و از زنا بپرهیز که زنا ریشه ی ایمان را از دلت بیرون می‌کند.»
رهبانیت در اسلام ممنوع
اکنون تاثیر ازدواج بر تکامل دین را بررسی کردیم، نقطه ی مقابل آن را به طور گذرا تشریح می کنیم.
شیخ کلینی در "الکافی" می‌نویسد:«زنی، به محضر حضرت امام جعفر صادق (ع) شرف یاب شد و گفت: خداوند، امور شما را اصلاح و سامان بخشد، همانا من زنی هستم، متبتّل. امام صادق (ع) فرمودند:منظورت چیست؟ زن گفت: من شوهر نمی‌کنم. حضرت فرمودند: چرا؟ آن زن گفت: من می خواهم، از طریق تجرّد، فضیلتی کسب کنم. امام فرمودند: منصرف شو از این کار و دست بردار؛ زیرا اگر شوهر نکردن، فضیلت است، فاطمه زهرا (س) شایسته‌تر به انجام آن بود، درحالی که هیچ کس در هیچ فضیلتی بر او سبقت نگرفته است.»
5- شکوفایی استعداد
انسان، ضعیف آفریده شده و همین ضعف است، که او را تسلیم خواهش‌های نفسانی می‌کند.
خداوند متعال، در سورة نساء، آی مبارکه ی 28 می‌فرماید:«یرد الله ان یخففّ عنکم و خُلقَ الانسانُ ضعیفا؛ خداوند، می‌خواهد، با احکام مربوط به ازدواج و ...کار را بر شما سبک کند و انسان، ضعیف آفریده شده و در برابر طوفان غزایز، مقاومت او کم است.»
در جامعه ی کنونی نیز راه فساد، گناه و معصیت خداوند، از هر سو باز و گسترده است و انجام گناه از هر زمان آسان‌ترشده است؛ در چنین اوضاعی، جوان، که به اوج غرایز خود رسید خود را چون پر کاهی در مقابل طوفان شه و غرایز جنسی می‌بیند و در بسیاری از مواقع، گرفتار دام‌های شیطانی می‌شود و از ان جا که، سلاح مبارزه با شیطان و نفس یعنی همسری شایسته را ندارد، در نبرد با دشمن خود شکست خواهد خورد.
این جاست که، او دچار مشغولیت‌های شدید فکری می شود و در خیالات جنسی پرسه می‌زند و وقتی به خود می‌آید، می‌بیند که، ساعت‌ها در این افکار فرو رفته، فکرش خسته شده و تاب و توان تحصیل و انجام کارهای فکری و روزمره را نخواهد داشت.
البته، کشورهای غربی نیز اکنون، به این نتیجه رسیده‌اند که، اختلاط دختر و پسر در دانشگاه‌ها، باعث مشغولیت ذهنی آن هاست، به همین دلیل درمواردی اختلاط آن‌ها را ممنوع کرده‌اند.
اما کسی که ازدواج کرده، با اندک اراده ای می‌تواند، بر و این امر برای جواني كه ازدواج نكرده، دشوارتر است.(البته عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز در این مسائل دخیل هستند.)
امام صادق (ع) از حضرت مسیح روایت کرده است که، مسیح فرمود:«موسی بن عمران، شما را به ترک زنا دعوت نمود و من به ترک فکر زنا دعوت می‌کنم، چه رسد، به این که، آن را انجام دهید؛ زیرا کسی که فکر زنا کند، مانند کسی است در عمارت زیبا و مزیّنی، آتش روشن کند، تا آن که، دودهای آتش، زیبایی‌های عمارت را خراب‌کند، اگر چه عمارت آتش نگیرد.» یعنی فکر گناه، خواه ناخواه، درقلب مردم تیرگی ایجاد می‌کند و به صفا و پاکی دل آن‌ها، آسیب می‌رساند و این صفا و پاکی دل، سبب شکوفایی استعداد، فکر و ذهن جوان می .
6- افزایش روزی
خداوند متعال، در قران کریم، می فرماید: «و انکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و اممائکم ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله و الله واسعٌ علیم؛ افراد بی‌همسر خود و غلامان و کنیزان خود را همسر دهید، اگر تنگ دست اند، خداوند، آنان را از فضل خویش بی‌نیاز خواهد کرد و خداوند گشایش‌گر داناست.»
اگر فردی که، دارای منصب حکومتی یا شهرت است، به شما وعده‌ای دهد، شما اطمینان قلبی خواهید داشت، که آن را انجام خواهد داد و چگونه ممکن است؟ خدایی که حاکم اول و آخر، دارای حکومت ازلی و ابدی و از هر جهت دارای کمالات بی‌نهایت و صداقت است، به وعده‌ای که به بندگانش داده عمل نکند؟
جوانب زندگی را بسنجید، به لطف و کرم خداوند یقین داشته باشید، با انتخابی درست ازدواج کنید و با تلاش و تفکّر لازم، منتظر الهی باشید. اگر باور ندارید، از آن‌هایی که ازدواج کرده‌اند و این مراحل را گذرانده‌اند، بپرسید؛ بپرسید، روز اوّل چه داشتید؟ چه قدر دغدغه داشتید؟ چه قدر تلاش کردید؟ چه قدر به لطف خداوند امید داشتید؟ همانا! خداوند، امید کسانی را که فقط به او امید نا امید نخواهد کرد؛رسول خدا (ص) می فرماید::«کسی که، ازدواج را از ترس فقر و نداری ترک کند، همانا به خداوند گمان بد برده است».
و گمان بد به خدا، از بزرگ‌ترین گناهان است.
ازدواج برای شما ممنوع است!
باید توجه داشت که، عدّه‌ای حقیقتاً شرایط ازدواج را ندارند و در صورتی که دست به این کار بزنند، مشکلات آنان چند برابر می‌شود. این گروه، تعدادشان آن‌قدر اندک است، که حتّی لازم به بیانِ این چند سطر نبود،
خداوند متعال، در قرآن کریم، در مورد این دسته افراد می‌فرماید:«و لیستضعفف الذین لایحبون نکاحاً حتّی یغنیهم الله من فضله؛ کسانی که وسیله ی زناشویی نمی‌یابند و امکانی برای ازدواج ندارند، باید عفت ورزند، تا خدا آنان را از فضل خویش بی‌نیاز سازد».
مطابق این آیه ی کریمه؛ اولاً: گروهی، به هیچ وجه، شرایط و امکان ازدواج را ندارند.
ثانیاً: بر این افراد واجب است که، عفت و پاک دامنی پیشه کنند و دامن خود را از گناه و آلودگی پاک نگه دارند.
ثالثاً: خداوند متعال، به آنان، چنان فضلی عطا می‌فرماید که، آن‌ها را غنی خواهد کرد و این چنین است، فضل و عنایت خداوند.
7- امنیت اجتماعی
اصولاً درعالم طبیعت،"کل" به "جزءِ" خود، نیازمند و وابسته است؛ به طور مثال، وضعیت یک جامعه (کل) به وضعیت خانواده های آن جامعه(جزء) بستگی دارد؛ خانواده از قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین گروه‌هایی است که، بشر، دست به تشکیل آن زده و از به هم پیوستنِ این گروه کوچک، گروه بزرگ‌تری به نام جامعه تشکیل شده است. عقد ازدواج، قراردادی است که، انسان را محدود می‌کند، البتّه این حد و حصر به نفع خود انسان است. هر حد و حصری بد و منافی آزادی انسان نیست؛ مثلاً کفشی که می‌پوشیم، پا را محصور می‌کند، امّا این حصار، به نفع شخص است و پای او را از صدمات احتمالی محافظت می‌کند. ازدواج نیز همین گونه است و باعث می‌شود، انسان به کارهای خود نظم دهد و از وقت خود، بیشتر استفاده کند. جوان، پس از ازدواج، خود را مسئول و مقیّد می‌بیند و سعی می‌کند متناسب با این مسئولیت‌ها، در زندگی خود پیشروی کند. این امر، دقیقاً، خواسته ی خداوند حکیم و متناسب با ایجاد امنیت اجتماعی است. مجموع این مواظبت‌ها و سایر موارد باعث می‌شود، جوان، عاقلانه عمل کند. البتّه این اعمالِ سنجیده، امنیّت اجتماعی جامعه را به دنبال دارد.
8- جلوگیری از همجنس‌بازی
همه ی انسان ها، به طور طبیعی، دارای غرایز شهوانی هستند، که اگر به این غرایز، به درستی پاسخ داده نشود و انسان، از تقوای کافی نیز برخوردار نباشد، ناچار به سمت گناه و آلودگی کشیده می شود، یکی از این آلودگی ها، همجنس‌بازی است، همجنس‌بازی یکی از گناهان بسیار بزرگ و ناپسند است.
خداوند متعال، خطاب به قوم لواط کار می‌فرماید:« أتاتون الذّکران من العالمین؛ آیا در میان جهانیان، به سراغ جنس ذکور می‌روید (و همجنس‌بازی می کنید آیا این زشت و ننگین نیست)»
همجنس‌بازی، چه از طرف زنان باشد(مساحقه)، یعنی زنی، عورت خود را به عورت زن دیگر بمالد) و چه از طرف مردان(لواط)، حرام و مبغوض است.
در روایات آمده است:« سیزده حیوان است، که در ابتدا انسان بودند، ولی به خاطر گناهانی که انجام دادند، خداوندآن‌ها را مسخ کرد و به شکل حیوان درآورد.»
پیغمبر اکرم (ص)، در این باره می‌فرماید: «فیل مردی بود که، لواطی (اهل لواط) بود، پس خدا او را این‌گونه کرد.»
همجنس‌بازی، علاوه بر این که، بر خلاف نظام آفرینش است و عقل سلیم آن را نمی‌پذیرد، در تمام ادیان الهی و آئین‌های آسمانی نیز نهی شده است. دین اسلام هم نسبت به همجنس‌بازان، مجازات سختی را در دنیا و آخرت معین کرده است؛ زیرا علاوه بر انقطاع نسل و بر هم خوردن نَسَب ها، باعث پیدایش بیماری‌های مقاربتی و هزاران درد بی‌درمان دیگر می شود.
امام صادق (ع)، می‌فرماید: «خداوند درروز قیامت، با سه کس سخن نمی‌گوید، به آنان نگاه نمی‌کند و آنان را پاک نمی‌گرداند و آن‌ها عذاب دردناکی خواهند داشت؛ کسی که موی سپید خود را بکند، کسی که با خود نکاح کند(استمنا)، کسی که با پشت او آمیزش شود.»
تنها ازدواجِ سالم و شرعی است که، راه اغوا را بر شیطان، که دشمن قسم خورده ی انسان‌هاست می‌بندد و انسان را از ارتکاب رفتارهایی که حتّی مورد پسند حیوانات نیست، می‌رهاند.
9- جلوگیری از استمناء
"استمنا" که یکی از گناهان کبیره است، یعنی انسان، با خود کاری کند که، منی از او خارج شود. از مضرّات و پیامدهای روحی و جسمی استمنا می‌توان، به موارد زیر اشاره کرد:
زرد شدن رنگ صورت، به وجود آمدن جوش‌ در صورت، لاغری، ضعیف شدن شدید بینایی، بی‌اشتهایی، استرس، بی‌اراده‌گی و اعتیاد به این کار.
10- فرزند(یادگار نیک و اثر شما)
غذا، هر چند خوشمزه باشد، نیاز به نمک دارد. ازدواج هم مانند غذایی است که، فرزند، نمک آن است. بعضاً، کسانی که فرزنددار نمی‌شوند یا فرزند ندارند، زندگی‌شان کم رنگ و چراغ خانه‌شان کم نور است و همیشه در حسرت خنده، گریه و بازی‌های کودک خود هستند. البتّه، خدا، مصلحت همه را می‌داند و یاد خدا و ایمان به او همیشه باعث آرامش قلب هاست.
رسول اکرم (ص)، در این باره می‌فرماید:«زن سیاهِ فرزندزا، از زن زیبای نازا بهتر است؛ زیرا من بر کثرت شما، بر سایر امت‌ها مباهات و فخر می‌کنم.»
     پیامبرِ خوبی ها در ادامه می فرماید:«حتّی  فرزند سقط شده، با ناراحتی و چشم انتظاری بر در بهشت می‌ایستد، به او می‌گویند: برو به بهشت! طفل سقط شده، در جواب می‌گوید: من تنها داخل نمی‌روم، بلکه با پدر و مادرم وارد می‌شوم، آن گاه، به او گفته می‌شود، تو و پدر و مادرت به بهشت بروید».
تذکّر: مبحث "فرزنددار شدن" در فصل دیگری، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
فواید دیگر ازدواج عبارتند از
پیدا کردن یار و همدردی مطمئن، برای زندگی، داشتن کسی برای دوست‌ داشتن،(زیرا انسان، ذاتاً باید کسی را دوست بدارد و کسی هم او را دوست داشته باشد)، نوعی تشکّر از زحمات پدر و مادر(زیرا آنان، سر و سامان گرفتن فرزندشان را می‌بینند و در دنیا هیچ چیز شیرین‌تر از خوشبختی فرزندانشان نیست) و ... .