دو روز پس از اعلام بیانیه لوزان، شامگاه شنبه محمد جواد ظریف، وزیر خارجه به برنامه نگاه یک شبکه اول سیما رفت تا به سؤالات مجری برنامه در باره تفاهم لوزان پاسخ دهد. مجری برنامه، بیشتر ابهامات و سؤالاتی که در روزهای اخیر در باره تفاهم لوزان مطرح شده است، بیان کرد و پاسخ های آن را از زبان مسئول مذاکرات هسته ای شنید.
پاسخ‌های مهم وزیر امور خارجه به اساسی ترین سؤالات درباره تفاهم لوزان
تاریخ انتشاريکشنبه ۱۶ فروردين ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۵۹
به گزارش "حافظ نیوز" به نقل از «تابناک»، مهدی مهدیقلی مجری برنامه نگاه یک در اولین اجرای این برنامه در سال جدید که تا حدود ساعت یک و نیم بامداد روز یکشنبه ادامه یافت، پس از ذکر مقدمات کوتاهی در باره شرایط مذاکرات روزهای اخیر از سوی وزیر خارجه، ابهامات و سؤالاتی در باره چرایی حرکت ایالات متحده به سوی تعامل با ایران، تفاوت فکت شیت آمریکایی با بیانیه ظریف و موگرینی، میزان تعهدآوری بیانیه لوزان، میزان غنی سازی و ادامه برنامه تحقیق و توسعه ایران، روند برداشته شدن تحریم ها و واکنش احتمالی ایران در صورت نقش عهد طرف مقابل، آینده فردو و اراک، اقدامات شفافیت ساز ایران، جایگاه مجلس در روند اجرای توافق جامع احتمالی را مطرح کرد و ظریف نیز پاسخ های خود را البته با در نظر گرفتن محدودیت های انتشار اطلاعات بیان کرد.
این گزارش، مروری است بر مهم ترین پرسش ها و ابهامات مطرح و پاسخ های وزیر خارجه؛
چرایی مذاکره با آمریکا و نقش تحریم ها در آن
ما قبل از تحریم هم پای میز مذاکره بودیم. زمانی که در دولت هشتم آقای روحانی مسئول مذاکره بودند و من هم سرپرستی تیم مذاکره را داشتم پای میز مذاکره بودیم، تحریمی هم نبود. سنگین ترین تحریم ها علیه ایران اعمال شد. نه برای اینکه ایران را پای میز مذاکره بکشانند چون ایران پای میز مذاکره بود، آن ها می خواستند ایران را تسلیم کنند.
وزیر خارجه به اظهارات کری بعد از مذاکرات لوزان مبنی بر اینکه نمی توانیم مردم ایران را به زانو در آوردیم، اشاره کرد و افزود: چه مذاکرات به نتیجه برسد و چه در مرحله نگارش زیاده خواهی کنند، مقاومت خواهیم کرد. جان کری لغت جالبی را برای این اظهار نظر خود اظهار کرد، ما خاطرمان هست انقلاب اسلامی ایران با قیام حضرت امام در برابر کاپیتالاسیون آغاز شد و لغت آقای کری به کار برد این بود که ما نمی توانیم مردم ایران را به «کپیچولیشین» وادار کنیم و این نشان می دهد که پیام امام و آرمان هایش امام که باید در مقابل تسلیم ایستادگی کرد هم اکنون در مذاکرات حاصل شده است و امیدواریم این مذاکرات به کمک و حول و قوه الهی و حمایت مردم به نتیجه برسند و اگر طرف مقابل در مرحله نگارش زیاده خواهی کند ما مقاومت خواهیم کرد.
توافق ۲ مرحله ای
ایران با توافق دو مرحله ای مخالفت کرده و بیانیهٔ اخیر تنها یک بیانیه مطبوعاتی است و بر خلاف آنکه برخی در داخل می گویند به معنای توافق دو مرحله ای نیست.
فکت شیت آمریکایی و چرایی تفاوت آن با بیانیه لوزان
راه حل هایی که ما بحث کردیم به شکل یک چک نویس است. این بیانیه که تدوین شد بین خود ما مذاکره شد و شش کشور دیدند. همکاران عین آن را ترجمه کردند و قبل از آن من و آقای عراقچی ترجمه را چک کردیم. متأسفانه در صدا و سیما مترجم همزمان به دقت مطالب را منتقل نکرده است. هاموند، نمایندگان چین و روسیه و همه نشسته بودند و کسی به ما نگفت که ترجمه شما را چک کنیم. آلن ایر نگفت ترجمه شما غلط است. در مذاکره ۹ ساعته ما درباره راه حل ها صحبت کردیم. آمریکایی ها آنچه خودشان مایلند در فکت شیت آوردند. نماینده موگرینی حتی به آمریکایی ها اعتراض کرده که چرا گفتید تحریم ها را تعلیق می کنیم. من حتی به خود کری در این زمینه اعتراض کردم.
آینده برنامه غنی سازی و تحقیق و توسعه ایران
در بیانیه مطبوعاتی که من و خانم موگرینی خواندیم، تعداد سانتریفیوژ ها نیامده و در چرک نویس راه حل ها و تعداد سانتریفیوژ ها آمده است. سانتریفیوژ هایی که در فردو هستند تصمیم نظام بوده و قرار نداریم با آن ها غنی سازی نکنیم. آمریکایی ها در فکت شیت خودشان هیچ جا نگفتند هزار سانتریفیوژ در فردو باشد.
گروهی بودند که می گفتند ایران نباید اصلا تحقیق و توسعه داشته باشد. ما از روز اولی که توافق اجرایی شود، روی بهترین ماشینمان که IR-۸ است تحقیق و توسعه را انجام می دهیم.
زمان بندی برداشته شدن تحریم ها، پاسخ به اظهارات خانم هارف
این تحریم ها سه قسمت است. تحریم های شورای امنیت، تحریم های آمریکا و تحریم های اروپا. در آن چیزی که خانم موگرینی خواند، کلیه قطعنامه های شورای امنیت از روز توافق لغو می شود. شورای امنیت می شود ناظر بر اجرای توافق است. موضوع ایران از یک موضوع به موضوعی دیگر تبدیل می شود. این نظارت برای ما نیز ضروری است. شورای امنیت در سابقه تاریخی اش هیچ گاه از مردم ما دفاع نکرده ولی طبق موازین بین المللی این سند مورد تأیید شورای امنیت قرار می گیرد. تمام شش قطعنامه قبلی ـ قطعنامه ۱۹۲۹ یک فاجعه در حقوق بین الملل است ـ لغو می شود. ما گفتیم از این به بعد لغت Terminate استفاده شود. یک تعدادی از تحریم ها در شورای امنیت است که برخی مربوط به اقلام اشاعه ای و تسلیحاتی است که از قطعنامه شورای امنیت خارج می شود؛ یعنی کلیه تحریم های شورای امنیت و قطعنامه ها لغو می شود.
روزی که قطعنامه را تصویب می کنیم، طرفین باید یک رشته اقدامات انجام دهند. روز تصویب قطعنامه، روز اجرایی شدن توافق نیست. این فاصله را هنوز توافق نکرده ایم، چون هنوز نمی دانیم چقدر اقدامات ما و طرف مقابل طول می کشد. ما باید اقداماتی در اراک، فردو، نطنز، ذخایر و... انجام دهیم که همه مورد توافق مسئولان عالی نظام است و راجع به همه این ها صحبت کردیم. این اقدامات ما زمانبر است و یک روزه انجام نمی شود. باید بررسی کنیم. خانم ماری هارف حدسشان را گفته است. تضمین ما قطعنامه شورای امنیت است که تأیید می کند کشور ها باید در این مدت این اقدامات را انجام دهند. بعد از توافق می روند نیویورک توافق را نهایی، قطعنامه را تصویب و یک برنامه زمان بندی شده برای اقدامات ایران و طرف مقابل تدوین می کنند. روز اجرایی شدن، آژانس تأیید می کند. ما این اقدامات را انجام می دهیم و در همان روز آمریکا موظف است کلیه تحریم های فرامرزی اقتصادی و مالی خود را که در متن تفاهم خواهد آمد، مثل بانک و ممانعت برای انتقالات پولی- نفتی متوقف کند.
چرایی مراجعه به شورای امنیت برای تائید توافق
بهترین تضمین برای ما قطعنامه شورای امنیت است که با تصویب این شورا کشورهای طرف مذاکره با ایران باید به مباحث توافق شده عمل کنند. از روزی که این قطعنامه اجرایی بشود و آژانس انرژی اتمی تأیید کند که ما اقدامات لازم را انجام داده ایم در آن لحظه آمریکا موظف است کلیه تحریم های اقتصادی و مالی را که علیه ایران وضع کرده بود متوقف سازد. بر اساس حقوق بین الملل دولت آمریکا متعهد می شود کلیه تحریم ها را لغو کند اما در اتحادیه اروپا وضعیت فرق می کند و بعد از نهایی شدن توافق در همان روز بلافاصله تحریم ها لغو خواهد شد.
آینده اراک
ما راکتور آب سنگین اراک را به خاطر اینکه تکنولوژی آن را داشتیم ساختیم. ابتدا ما یک پالایشگاه آب سنگین ایجاد کردیم و هنوز هم راکتور تا مرحله عملیاتی شدن فاصله زیادی دارد و باید توجه داشت، هیچ کس نمی خواست قبول کند اراک آب سنگین باشد و آخرین موضوعی که پذیرفته شد آب سنگین اراک بود، زیرا همه می گفتند آب سنگین یعنی بمب اما جواب ما این بود که راکتور آب سنگین می تواند صلح آمیز باشد.
ما به دنبال این هستیم چون این تکنولوژی را توانستیم خودمان تولید کنیم و آن را به سرانجام برسانیم؛ لذا گفتیم ما می آییم این راکتور را بازطراحی می کنیم چون طراحی آن به نوعی چند دهه قدیمی است و ما دوست داریم همزمان با اینکه یاد گرفتیم راکتور آب سنگین را درست کنیم راکتور آب سبک را نیز راه اندازی کنیم و اینکه ما چرا ما به سراغ راکتور آب سنگین رفته ایم دلیلش آن بود که آن را بلد بودیم اما اگر دنیا بیاید و همکاری کند تا ما فناوری راکتور آب سبک را یاد بگیریم به همه فناوری ها دست پیدا کرده ایم. ما دوست داریم آخرین فناوری راکتور آب سنگین و در کنار آن نو ترین فناوری راکتور آب سبک را داشته باشیم و نکته ای که در کاغذی که دوستان ما تهیه کردند و در فکت شیت آمریکایی ها وجود دارد و در توافق هم هست این است که در زمینه پیشرفته ترین راکتورهای تحقیقاتی با ما همکاری شود؛ اما ما امیدی به خارجی ها نبسته ایم و می خواهیم همه چیز را خودمان یاد بگیریم.
ادعای آمریکایی ها در باره باقی ماندن چهارچوب تحریم ها و احتمال اعمال تحریم ها به بهانه های دیگر
آمریکا اگر بخواهد بعد از توافق هسته ای با ایران اقدام دیگری انجام دهد و بر خلاف قطعنامه جدید شورای امنیت عمل کرده و دوباره ایران را تحریم کند دیگر این تحریم ها بی ارزش خواهد شد.
اینکه داخل آمریکا این حرف ها را بزنند چون می خواهند مانع تحریم های کنگره شوند. معماری تحریم ها فرو ریخته است. آمریکایی ها ۳۵ سال است علیه ایران تحریم اعمال کردند، این تحریم ها هیچ گاه تأثیر چندانی نداشته است. در دهه ۷۰ ما که اوج قدرت آمریکا بود، آمریکایی ها فکر می کردند جنگ سرد را بردند و قانون داماتو را تصویب کردند که هر کس در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه گذاری می کرد، آمریکا آن را تحریم می کرد و متحدانش به او گفتند ما با تو همراهی نمی کنیم. خاصیت شش قطعنامه شورای امنیت این بوده که آمریکا هر کاری می خواست انجام دهد، در چهارچوب این قطعنامه ها انجام داد. الان اگر آمریکا چنین کند، نه تنها بر اساس قطعنامه شورای امنیت عمل نمی کند، بلکه بر خلاف قطعنامه شورای امنیت عمل می کند.
جایگاه مجلس در توافق هسته ای
توافق زمانی دائمی خواهد شد که به تصویب مجلس برسد. این موضوع را آمریکایی ها می دانند قرارمان این است که به نظام های داخلی یکدیگر کاری نداشته باشیم اما همین موضوع را نیز نمی دانیم که در توافق نهایی می خواهیم با آن چه کار کنیم، زیرا شاید تصمیم بگیریم ما هم مقررات داخلی وارد بکنیم و آن ها نیز متقابلاً این کار را انجام بدهند و آن چیزی که در پروتکل الحاقی وجود دارد، عین آن چیزی است که ما گفتیم؛ یعنی اجرای داوطلبانه آن و حتی زمانی که داوطلبانه پروتکل را اجرا می کنید دسترسی ها به تأسیسات همان چیزی خواهد بود که در پروتکل آمده و این دسترسی ها را ما فراهم خواهیم کرد؛ اما مجلس شورای اسلامی در آخر آن را تصویب می کن،د همان طور که آن ها می گویند در آخر کنگره باید تمام تحریم ها را لغو کند. می دانیم زمانی پروتکل الحاقی برای کشور دائمی و الزام آور خواهد بود که مجلس شورای اسلامی آن را تصویب کند و ما یقیناً به مکانیسم های داخلی خودمان متعهد هستیم، زیرا این دولت دولتی قانون مدار بوده و دو سال است که بودجه خود را سر وقت داده و موارد نقض مقررات ندارد.
حفاظت از امنیت ملی در صورت اجرای پروتکل الحاقی
ادعاهایی که در خصوص مذاکرات هسته ای با اشاره به مسائل دفاعی شده، دروغ و این مسأله ساخته اسرائیل است و توانمندی های دفاعی ایران خارج از هر گونه بحث و مذاکره است و ما در این باره به هیچ وجه مذاکره نخواهیم کرد.
ما اولین کشوری نیستیم که پروتکل الحاقی را پذیرفته ایم و روش هایی وجود دارد که ما بتوانیم اطلاعات خود را حفظ کنیم و اطمینان می دهم ایران هیچ یک از اطلاعات محرمانه خود را در اختیار غربی ها نخواهد گذاشت. تمام این چیزهایی که ما می خواهیم بپذیریم خیلی بیشتر از آن را کشور ژاپن در بیست سال مشغول به اجرای آن است و همه نگران جاسوسی صنعتی هستند، زیرا جاسوسی صنعتی در غرب، یکی از دعواهای مهم بین چین و آمریکا، ژاپن و آمریکاست.
امنیت برنامه هسته ای ایران و جایگاه فردو
آن هزار سانتیریفیوژ در فردو برای آن است که خیالمان راحت باشد تأسیسات ما برپاست زیرا شرایط ما امروز در حال تغییر است، زیرا روزی دنیا به ما می گفت فوردو و نطنز باید تعطیل شود اما امروز این قطعنامه شورای امنیت خواهد گفت که پنج هزار سانتیرفیوژ در نطنز خواهد چرخید تا زمانی که طرف مقابل متعهد به تعهداتش است و هیچ کشوری بیش از ایران معتهد به تعهداتش نخواهد بود.
هنگامی که ما هزار سانتریفیوژ در فوردو داریم، یعنی فوردو پابرجاست و حتماً گروهی دلشان برای اینکه به ایران حمله کند، پر می زند، ولی نه جرأتش را دارند و نه توان آن را همچنین در فردو هزار سانتیرفیوژ وجود دارد که هر زمان می تواند به کار بیفتد و کسی نباید فکر کند که می تواند با تهدید حمله نظامی از پای دربیاورد.
برنامه رسیدن به ۱۹۰ هزار سو توانایی غنی سازی: اهمیت دریافت لیسانس بین المللی
۱۹۰هزار سو زمانی است که تولید سوخت بوشهر را انجام دهیم، باید بتوانیم میله سوخت را بسازیم که به حمدالله توفیقات خوبی داشتیم. خود این قرص های سوخت را ساختیم اما این یک روند است قرص های سوخت و میله های سوخت ما باید یک لیسانس بین المللی بگیرد.
یک نکته را در نظر بگیریم، ۱۹۰ هزار سو با IR۱ نطنز را پر می کند. IR۱ یک سو است نطنز ما یک چیزی حدود ۵۰ هزار سانتریفیوژ جا می گیرد، در حالی که IR۸ ما ۲۰ سو است. اگر نطنز را با IR۸ پر کنیم، ۸۰۰ هزار سو دارد در صورتی که شما متوجه پیشرفت هستید شما IR۸ را از روزی که توافق شد می توانید، شروع کنید به تست کردن گاز با آن.
محدودیت های برنامه ایران و زمان عادی شدن اوضاع
محدودیت های غنی سازی ما ده ساله است و بعد از آن روند عملی خود را طی می کند. ما از یک زمانی حتی تولید IR-۸ را تولید می کنیم. محدودیت هایی را برای مدتی پذیرفتیم که در حوزه غنی سازی ده سال است. ما مثلا قصد نداریم در حوزه بازفراوری پلوتونیم وارد شویم که این محدودیت پانزده سال است.
کد مطلب : ۵۸۸۹
