اوضاع تولید چگونه می تواند سامان یابد؟ آیا اکنون حال تولید خوب است؟ نتیجه مذاکرات هسته ای وضع بد تولید را بهتر می کند؟ آیا با به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته ای، مشکلات اقتصادی حل خواهد شد؟ جمشید پژویان اقتصاددان به این سؤالات پاسخ می دهد.
سوالی که پیش از حصول توافق باید به آن پاسخ داد؛
آیا توافق با آمریکا و غرب اوضاع نابسمان «اقتصاد، صنعت و تولید ملی» را سامان می بخشد؟
تاریخ انتشارجمعه ۷ فروردين ۱۳۹۴ ساعت ۰۴:۲۱
آقای دکتر پژویان! چند روزی هست که کشور وارد سال جدید شمسی شده و به تبع آن نیز، اقتصاد با فضایی جدید کار خود را آغاز خواهد کرد. نخستین سوالی که هم اکنون، ذهن هر مخاطبی را مشغول خواهد کرد بزرگ ترین چالش ها و معضلات احتمالی در سال آینده است. شما به عنوان یک اقتصاددان، بزرگ ترین چالش های اقتصادی کشور را در سال جدید چه میدانید؟
اقتصاد ایران در سال جاری وارث اتفاقاتی است که در گذشته رخ داده و یکی از مهم ترین آن ها وضع نابسامان تولید است. من معتقدم وضعیت نامطلوب و نابسامانی که امروز در تولید می بینیم ریشه در گذشته دارد. در هیچ مقطعی به تولید اهمیت ندادیم و امروز می بینیم که اوضاع نسبت به گذشته بدتر شده و صدای همه را درآورده است. به جرأت میگویم مهم ترین مسئله و بزرگ ترین چالش کشور، تولید است. آن روزی که هدفمندی اجرا شد فکر می کردم با اجرای هدفمندی در کشور، فضای تولیدی کشور نیز بهبود پیدا می کند و اوضاع بهتر می شود، اما متاسفانه هیچ اتفاقات مثبتی در این زمینه رخ نداد. اساس هدفمندی این بود که در با اجرای این قانون و افزایش قیمت حامل های انرژی، بنگاه های تولیدی، به دلیل گرانی انرژی، تکنولوژی قدیمی خود را کنار گذاشته و اوضاع تولید با روند جدید بهبود پیدا کند. اما متاسفانه به دلیل سیاستگذاری های اشتباه و مدیریت نادرست مسیر اشتباه رفته شد. البته بنده بارها در آن برهه به مسئولان وقت هشدارهای لازم را دادم، اما متاسفانه به حرف های بنده توجه خاصی نشد.
دولت چگونه در حال حاضر می تواند تولید را از وضعیت کنونی خارج کند و مقداری این وضعیت را سامان ببخشد؟
به نظرم اولین اقدام تغییر تکنولوژی است. تولید ما از تکنولوژی بسیار قدیمی استفاده می کند و این یکی از بزرگ ترین ضعف ها در ساختار تولیدی کشور است که باید هرچه سریع تر اصلاح گردد. لذا دولت باید تشویق و سیاست های لازم را برای ملزم نمودن واحدها در تغییر تکنولوژی به کار گیرد، به عنوان نمونه در سال نخست دولت می تواند 50 درصد معافیت استهلاک نزولی را برای واحدهای تولیدی در نظر گرفته و در سال دوم نیز 50 درصد مابقی را برای واحدهایی که به تغییر تکنولوژی اقدام نموده اند، در نظر بگیرد. بنابراین با این اقدام، دولت 75 درصد در تغییر تکنولوژی و صرفه جویی در مصرف انرژی مشارکت خواهد داشت که در ادامه آن هم هزینه تولید کاهش پیدا کرده و محصولات باکیفیتی به بازار عرضه می شود.
بسیاری از کارشناسان نزدیک به دولت و حتی خود دولتی ها معتقدند که در صورت لغو تحریم های خارجی اوضاع تولید نیز بهتر می شود. آیا شما این نکته را تأیید می کنید؟ میخواهیم رابطه بین تحریم های خارجی را با تولید بررسی کنیم.
من رابطه مستقیمی در این باره نمی بینیم. ببنید تولید مقوله ای ساختاری و داخلی است. بهبود تکنولوژی که می بایستی در اثر افزایش قیمت حامل های انرژی رخ می داد، متاسفانه رخ نداد و به کندی و با ضعف در نظام تولیدی کشور صورت گرفت، اما شما فکر می کنید در اثر لغو تحریم های خارجی این اتفاق بیفتد؟! من هم اخیراً در رسانه ها شنیده ام که برخی میگویند تولید با لغو تحریم های خارجی به کلی متحول می شود. من تعجب می کنم از کسانی که این حرف ها را می زنند. البته نمی خواهم بگویم این ها با هم ربطی ندارند، امامعتقدم تولید موضوعی ساختاری و ریشه ای است. ما سال هایی که دارای وفور درآمدهای ارزی-نفتی بودیم و تحریم ها هم اینقدر گسترده نبود، چرا با وضع بد تولید در کشور مواجه بودیم؟!
اتفاقاً چند روز پیش هم یک خبرنگار به من زنگ زد و گفت که این روزها دلار در حال ارزان شدن است. دلیل این ارزان شدن چیست؟ آیا دلیلش رابطه با آمریکاست و فکر می کنید دلار چه میزان سقوط کند؟ من همان جا به وی گفتم از قول من بنویسید که فکر نکنید با رابطه با آمریکا دلار هزار تومان ارزان تر شود و به یکدفعه از 3200 کنونی، بشود 2000 تومان. اینطوری نخواهد شد، چرا که معتقدم حتی در صورت توافق همه جانبه در مذاکرات هسته ای، مسیر به نتیجه رسیدن طولانی، زمان بر و تدریجی خواهد بود. فکر نکنیم از آن روز که مذاکرات نهایی شد، تمام پول های کشور از فردای مذاکرات به کشور ترزیق خواهد شد.
این مسئله در کشور القا شده که با لغو تحریم ها اوضاع بهتر خواهد شد.
من این را نفی نمی کنم. اما حواسمان باشد که این گونه القا نکنیم که با لغو تحریم های خارجی اوضاع کشور خیلی بهتر از شرایط کنونی می شود. باید انتظارات را مدیریت کرد. اگر انتظارات را مدیریت نکنیم به زودی با چالش های گسترده ای در فضای سیاسی-اقتصادی کشور مواجه خواهیم شد. لذا دولت وظیفه دارد که انتظارات را مدیریت کند که انتظارات کاذب و به صورت تصنعی و حباب گونه افزایش پیدا نکند. شما اتفاقی که پس از روی کارآمدن دولت یازدهم در بورس تهران رخ داد را مشاهده کنید، متوجه می شوید منظورم من به طور کامل چیست. ببیند پس از روی کارآمدن دولت یازدهم با تبلیغاتی که صورت گرفت برخی از سهامداران فکر کردند به زودی تحولات چشمگیری در بازار سرمایه رخ خواهد داد، لذا شاخص به صورت تصنعی حتی تا مدار 90 هزار واحد بالا رفت. در حالی که ظرفیت بورس تهران 90 هزار تا نبود. شما مشاهده کردید این توقعات و انتظارات توسط دولت مدیریت نشد و باعث شد شاخص در یک مدتی 25 هزار واحد با افت مواجه شود و باعث فرار سرمایه از بازار سرمایه شد. بنابراین همه باید کمک کنند تا مدیریت انتظارات عمومی در فضای سیاسی-اقتصادی پس از مذاکرات اتفاق بیفتد. البته من بازهم تاکید می کنم باید به گونه ای رفتار کرد که این مسئله القا نشود که با به نتیجه رسیدن مذاکرات همه مشکلات ساختاری کشور حل خواهد شد؛ اینطور نیست. باید مشکلات اقتصادی کشور ساختاری و ریشه ای حل شود.
منبع: برهان
کد مطلب : ۵۷۸۸
