حافظ خبر - توافقنامه امنیتی بین عراق و آمریکا قابل تمدید نیست

سید محسن حكیم معاون سیاسی مجلس اعلای اسلامی عراق در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ، در خصوص وضعیت مجلس اعلا در عراق، روند سیاسی این كشور پس از انتخابات پارلمان، حضور نیروهای آمریكایی در این كشور و آخرین وضعیت گروهك تروریستی منافقین توضیحاتی ارائه كرد كه از نظر خوانندگان می‌گذرد. * مجلس اعلا در بالاترین سطح احزاب سیاسی رأی ‌آورد * قوانین پیچیده عراق باعث كم شدن كرسی‌های مجلس اعلا شد فارس: وضعیت مجلس اعلا در پارلمان و روند سیاسی عراق را چطور ارزیابی می‌كنید؟ حكیم: نظام در عراق پارلمانی است و در این نظام، پارلمان حرف آخر را می‌زند كه انتخاب نخست‌وزیر و رئیس جمهور به‏وسیله پارلمان صورت می‌گیرد. پارلمان سفرا را تعیین می‌كند، فرماندهان ارتش به‏وسیله پارلمان تعیین می‌شوند و حتی فرماندهان لشكرها نیز به‏وسیله پارلمان تأیید می‌شوند. حتی اعلان جنگ نیز با پارلمان است. اگرچه تا به آن نقطه برسیم كه پارلمان جایگاه اصلی خود را بیابد وقت زیادی می‌برد. حضور در پارلمان در دولت بسیار مؤثر است و دولت آینه‌ای از پارلمان است. مجلس اعلا در انتخابات خوب ظاهر شد و در بالاترین سطح احزاب سیاسی رأی ‌آورد، اما قوانین پیچیده عراق مشكلاتی پیش آورد كه نیاز به اصلاحات اساسی دارد. در ائتلاف‌ها آرای مأخوذه را تقسیم بر نمایندگان استان‌ها می‌كنند كه این مبنای ورود به پارلمان است، مثلاً مبنای ورود به پارلمان 30 هزار رأی است كه هر نماینده بالای این تعداد رأی آورد، وارد می‌شود، اگر فردی 60 هزار رأی آورد آرای اضافی را به فرد پائینی لیست می‌دهند. در این سیستم اگر همه لیست متشكل از یك حزب باشد، مشكلی ندارد اما در ائتلافی مانند ائتلاف ملی كه گروه‌های متعددی حضور داشتند باعث بی‌عدالتی در تقسیم آرا شد. در این دور از انتخابات مجلس اعلابا 800 هزار رأی 21 كرسی كسب كرد و صدری‌ها با 600 هزار رأی، 39 كرسی كسب كردند چرا كه تعداد نمایندگان آنها بیشتر بود و این مشكل فنی انتخابات بود زیرا اگر حزبی رأی بالایی داشت رأی باید به هم‎حزبی وی برسد و نه هم‎لیستی او. اگر مجلس اعلا با آرای كنونی با مالكی ائتلاف‌ می‌كرد، ما 48 كرسی در مجلس داشتیم و نه 21 كرسی و اگر به تنهایی در انتخابات وارد می‌شدیم با این تعداد آرا 30 یا 35 كرسی را كسب می‌كردیم زیرا از بزرگترین احزاب عراقی بودیم. * فقدان سید باقر و سید عبدالعزیز لطمه مهمی به مجلس اعلا زد كاركرد مجلس اعلا حزبی نبوده بلكه مردمی است بنابراین در این شیوه انتخابات كه حزبی است مشكلاتی پیش آمد. مجلس اعلا آرای خوبی آورد و به نسبت انتخابات شوراهای استان موقعیت بهتری كسب كرد. مجلس اعلافقدان 2 رهبر بزرگ شهید سید باقر حكیم و سید عبدالعزیز حكیم را داشت كه این موضوع لطمات مهمی به مجلس اعلا زد. سید عمار كه جایگزین سید عبدالعزیز است جوانی پركار و باهوش است اما شناختن وی زمان می‌برد كه در مدت 4ماهه‌ای كه تا انتخابات وقت داشت خوب عمل كرد و مجلس رأی خود را كسب كرد اما بر اساس قانون انتخابات كرسی‌های كمی كسب كرد. * تغییر استراتژی مجلس اعلا در عراق پس از رصد وضعیت یك بازنگری در وضعیت مجلس اعلا صورت گرفت. آرای مجلس از سوی روستائیان و سنین بالای 35 سال بود پس به سوی جوانگرایی و نخبگان پیش رفتیم، چرا كه نشان می‌داد بین جوانان و شهرنشینان اقبال زیادی در خصوص مجلس اعلا صورت نگرفته بود. دوم گفتمان مجلس اعلا را تغییر دادیم كه تمركز روی هویت عراقی دارد و در گذشته روی طایفه خاصی دلالت داشت. امروز با تغییر رویكرد در بسیاری مناطق سنی‎نشین درخواست ایجاد دفتر داریم كه مجلس اعلا فعالیت داشته باشد. سید عمار به تكریت و الرمادی رفته و با عشایر و مردم دیدارهایی دارد. هر هفته 3 روز را در یك استان می‌گذراند و دیدارهای مختلفی با اقشار مختلف مردمی دارد. بازسازمان‎دهی مجلس اعلا یكی دیگر از فعالیت‌های ماست. رهبران مجلس اعلا به كشورهای منطقه رفته و با آنها گفت‌وگوهایی داشته و در وضعیت داخلی با همه گروه‌ها ارتباط خوبی داریم و در منطقه نیز با كشورها ارتباطات خوبی داریم. * نیازمند تعیین سریع وزرای امنیتی هستیم فارس: ارزیابی شما از روند تشكیل دولت و وزارتخانه‌های مهم امنیتی چیست؟ حكیم: گروه‌های مختلف با یك لیست وارد شدند، اما ما با 2 لیست در انتخابات شركت كردیم و پس از مدتی ائتلاف هم‎پیمانی شكل گرفت كه دولت را شكل داد. هنوز موضوع وزارتخانه‌های امنیتی حل نشده، چرا كه مسئله امنیت بسیار مهم است و كشور، دفاع، امنیت ملی و اطلاعات وزارتخانه‌هایی هستند كه با توجه به شرایط موجود افرادی تكنوكرات و خبره را می‌طلبد تا در جریانات سیاسی قرار نگیرند. در لیست‌ها افرادی نامزد شدند كه مورد قبول دولت‌ها نبودند و یا افرادی را كه دولت معرفی كرده مورد قبول احزاب نبودند. تلاش می‌شود این مشكل حل شود چرا كه وضعیت امنیتی متأسفانه رو به افول رفته كه با توجه به پیشرفتی كه در امنیت كشور داشتیم جای تأسف دارد. * حضور 47 وزیر و معاون رئیس جمهور هزینه سنگینی را بر دولت تحمیل می‌كند فارس: عملكرد دولت جدید را چگونه ارزیابی می‌كنید؟ حكیم: پروسه تشكیل دولت طولانی شد كه طی آن وزارتخانه‌ها معطل بودند لذا افت شدید را در خدمات داشتیم كه توقعات مردم را بالا برده است. فعالیت‌ها با توجه به مطالبات مردم كم است و نیاز به كار بیشتر است كه البته مردم نیز باید سطح مطالبات خود را با توانمندی دولت متناسب كنند چرا كه ممكن است این موضوع در آینده مورد سوء‌استفاده قرار گیرد. حضور 47 نماینده اعم از وزیر و معاون در دولت عراق زیاد است و باید دولت را كوچكتر كرد كه مالكی نیز بر آن تأكید داشت. * 12 میلیون بشكه صادرات؛ هدف عراق در سال 2017 بودجه امسال دولت بر مبنای صادرات 2 میلیون بشكه 75 دلاری بود كه امروز 2/6 میلیون بشكه حدود 100 دلاری صادر می‌شود و بودجه خوبی در اختیار دولت است كه می‌تواند یك رفاه خوب را در عراق ایجاد كند. طبق برنامه قرار است كه صادرات نفت عراق در سال 2017 به 12میلیون بشكه برسد كه برای رسیدن به این هدف با 10 شركت بزرگ بین‌المللی نفتی قرارداد بسته است. 95 درصد بودجه عراق بر مبنای نفت است كه این مشكل مزمن باید برطرف شود. استفاده از صنعت توریسم از جمله توریسم مذهبی و گردشگری می‌تواند به كاهش این وابستگی كمك كند. صنعت و كشاورزی از دیگر زمینه‌های توسعه كشور و كاستن از وابستگی به نفت است. * اختلافات را نباید قومی و مذهبی كرد فارس: همكاری مجلس اعلا با دولت، جریان صدر و العراقیه چگونه است؟ حكیم: همه این طیف‌ها شریك ما هستند و ما برد برای همه را دنبال می‌كنیم. پس از بررسی‌های عمیق در مورد نحوه مدیریت عراق به این نتیجه رسیدیم كه دیكتاتوری، آپارتاید قومی و كشتار دسته‌جمعی مذهبی از جمله آفت‌های عراق است كه برای حكومت موفق باید آنها را از بین برد. شیعیان، كردها و سنی‌های عرب 3 هسته مهم شكل‌ دهنده عراق هستند و باید در مسائل استراتژیك دیدگاه‌های این 3 طیف را دخیل كرد كه مسئله نفت و توافقنامه‌های مهم از آن جمله هستند. همه گروه‌ها باید احساس كنند كه در امر حكومت شریك هستند كه البته امروز این‎گونه است و به دلیل نظام فدرالی هریك از طیف‌ها فعالیت خود را دارند. همه تلاش‌ها باید بر این باشد كه اختلافات مذهبی و قومی نشوند، بلكه اگر اختلافی است سیاسی باشد تا با مشاركت حل شود كه ماندگاری بیشتری دارد اگرچه هزینه‌ زیادی را نیز طلب می‌كند. * اشغال عراق بزرگترین اشتباه آمریكا بود فارس: نظر مجلس اعلا در خصوص حضور نیروهای آمریكایی چیست؟ حكیم: هیچ آزاده‌ای در جهان خواستار حضور افراد بیگانه در كشورش نیست. عراق شرایط سختی را داشت چراكه به عنوان یك سرزمین اشغالی مورد شناسایی قرار گرفت. اشغال عراق بزرگترین اشتباه آمریكا بود زیرا می‌توانست به تشكیل یك حكومت در این كشور كمك كند اما این‎طور نشد و این اشتباه را مرتكب شد كه امروز به آن اعتراف می‌كند. ما تا سال 2011 نباید شاهد حضور هیچ آمریكایی در عراق باشیم. در عراق دوران پس از صدام حدود 30 كشور حضور داشتند و امروز تنها آمریكایی‌ها هستند كه باید این كشور را ترك كنند. این توافقنامه قابل تمدید نیست و اگر آمریكایی‌ها بخواهند بمانند باید یك توافقنامه جدید داشته باشند. دولت كه مكلف به حفظ امنیت است بارها اعلام كرد كه خود ما می‌توانیم امنیت را تأمین كنیم و با این وضع دیگر توجیهی برای بقای آنها باقی نمی‌ماند. شكل روابط با آمریكا از رابطه نظامی به ابعاد سیاسی و اقتصادی باید تغییر كند. * موضع پارلمان عراق خروج نیروهای آمریكایی است * در صورت احساس نیاز امنیتی از گزینه‌های جایگزین استفاده می‌شود پارلمان موضع روشنی دارد، اساس بر خروج نیروها است. زمانی كه دولت اعلام می‌كند می‌تواند امنیت عراق را ایجاد كند، مجلس توجیهی برای تمدید توافقنامه ندارد. براساس بحث‌های فنی دولت باید اعلام كند كه نیاز به حضور نیروهای خارجی است یا نه. دولت در این مرحله اعلام كرده كه نیازی نیست. مراجعه به مشورت فراكسیون‌های پارلمانی زمانی صورت می‌گیرد كه دولت اعلام نیاز به حضور آمریكایی‌ها كند. اگر دولت اعلام می‌كرد كه نیاز است موضوع به پارلمان می‌رفت تا از نظر سیاسی موضوع بررسی شود و راه‎حلی برای مشكل امنیتی كشور تدبیر شود. در صورت اعلام نیاز دولت نیز راهكارهای متعددی برای جبران این نقیصه وجود دارد از جمله افزایش بودجه نیروهای امنیتی و استفاده از تجربه سایر كشورها و مانند آن و تنها گزینه تمدید نیروهای آمریكایی در عراق نیست. * بهترین نیروهای امنیتی را در خاورمیانه داریم فارس: آیا دولت برای ایجاد زیرساخت‌های امنیتی فرصت كافی را داشت؟ حكیم: دولت در بحث ارتش، پلیس و مبارزه با تروریسم فعالیت‌های خوبی داشته و نیروهای ما در مبارزه با تروریسم جزو بهترین نیروهای خاورمیانه هستند، زیرا بیشتر از بسیاری از كشورها عملیات تروریستی داشته و تجربه خوبی در این زمینه كسب كرده‌ایم. ما 500 هزار پلیس، 260 هزار ارتش و در كل یك میلیون سلاح به دست داریم كه برخی می‌گویند باید كاهش یابد. شاید در برخی موضوعات تخصصی مانند نیروی هوایی نیاز به كار داریم كه امنیت مرزها نیز از آن جمله هستند. در موضوع نیروهای اطلاعاتی نیز نیاز به كار بیشتری داریم. فارس: در بحث لجستیك مشكل دارید یا نیروی متخصص؟ حكیم: ما از نظر لجستیك و نیروهای متخصص ضعف داریم. چرا كه تهدیدات زیادی از جمله حزب بعث و القاعده و گروه‌های دیگر را داریم و نیروی خود را باید روی موضوعات كیفی بگذاریم. * شركت‌های بزرگ نفتی و تسلیحاتی دنیا به عراق خدمات می‌دهند فارس: نیاز تسلیحاتی دولت عراق چطور تأمین می‌شود؟ حكیم: از كشورهای مختلف از جمله رومانی، لهستان، اوكراین، روسیه، چین، آمریكا و چك نیاز خود را تأمین می‌كنیم تا به یك كشور خاص وابسته نباشیم كه این موضوع در بحث نفت و شركت‌های نفتی بزرگ دنیا نیز وجود دارد و ما از روسیه، انگلیس، چین، فرانسه و آمریكا شركت نفتی داریم. * شكایت‌ها و دعاوی متعددی از منافقین داریم فارس: موضع دولت و ملت عراق در مورد اخراج یا جابه‎جایی منافقین چیست؟ حكیم: پس از سرنگونی صدام تلاش‌هایی برای اخراج منافقین شد. زمانی كه سید عبدالعزیز در سال 2003 عضو شورای حكومتی عراق بود فرمانی صادر شد برای پیگیری وضعیت منافقین و ضبط اموالشان و ایجاد دعوی در دادگاه‌ها كه "پل برمر " حاكم وقت را برآشفت و قول داد در مدت 6 ماه مشكل را حل كند كه این‎طور نشد و امروز دولت در این زمینه تلاش می‌كند. پس از 11 سپتامبر نیز قطعنامه‌‌هایی صادر شد كه حضور نیروهای تروریستی در كشورها و حمایت از آنها را جرم می‌داند. موضوع دیگر اینكه پارلمان و دولت عراق این سازمان را تروریستی می‌دانند. علاوه بر آن از سال 97 آمریكا این سازمان را جزو گروه‌های تروریستی قرار داده است. اتحادیه اروپا نیز از سال 2000 تا 3 سال پیش این سازمان را جزو گروه‌های تروریستی می‌دانست. شكایت‌ها و دعاوی متعددی از این سازمان وجود دارد. * منافقین به تعهدات خود در قبال دولت جدید عراق پایبند نبودند طبق اسنادی كه از رژیم گذشته به دست ما رسیده، این سازمان مرتبط و تابع سازمان اطلاعات رژیم صدام بوده است. علاوه بر این منافقین به هیچ‎یك از تعهدات خود كه هیچ ارتباطی با گروه‌های مختلف عراقی نداشته و فعالیت‌ سیاسی و تبلیغاتی نداشته باشند، پایبند نبودند. ما هیچ سندی برای مشروعیت بر بقای منافقین در وزارتخانه‌های عراق پیدا نكرده‌ایم. هر فردی كه به كشور خاصی می‌رود باید سند و مدركی دال بر حضور یا اقامت خود داشته باشد كه منافقین هیچ عنوانی برای بقای خود ندارند. كمیساریای عالی پناهندگان مدتی پیش در نامه‌ای به منافقین وضعیت آنها را جویا شد كه پاسخ دادند در این كشور پناهنده نیستند و این موضوع نیز تأیید كننده بی‎وضعیتی حقوقی آنها می‌باشد. * 912 نفر از منافقین تابعیت اروپایی دارند و 70 نفر تحت تعقیب‌اند پادگان عراق جدید (اشرف) در زمان صدام به آنها داده شده كه 60 كیلومتر و غصبی بود و الآن به 24 كیلومتر تقلیل یافته است. از زمان سقوط صدام 500 نفر از آنها به ایران بازگشته و بنا بر اعلام سازمان‌های بین‌المللی از وضعیت خود رضایت دارند و 3500 نفر مانده‌اند. 912 نفر از آنها در كشورهای اروپایی مقیم بودند كه عراق در حال رایزنی برای انتقال آنهاست. بیش از 70 نفر در اینترپل مورد پیگرد هستند و سایرین مخیر هستند كه به ایران بازگردند و از عفو عمومی استفاده كنند و یا به هر كشوری كه می‌خواهند بروند اما باید خاك عراق را ترك كنند. این نظر رسمی دولت و پارلمان عراق است. * هرروزه اخباری از فرار منافقین داریم هرروزه شكایات متعددی از سوی مردم دیاله از رفتار و برخورد و تجاوز آنها از قوانین دارند به‏علاوه اینكه الآن نیز با گروه‌های تروریستی عراق ارتباط دارند. مردم خواهان بازپس‎گیری زمین‌های كشاورزی خود هستند كه منافقین حاضر به این كار نبودند و دولت عراق وارد عمل شد. هرروزه اخباری از فرار منافقین داریم و سران آنها نیز اعلام آمادگی كرده‌اند كه خاك عراق را ترك كنند. مجهزترین پادگان عراق اشرف است كه هیچ پادگانی در عراق این‎چنین نیست. * با اعتراض مردم، انتقال منافقین به استان المثنی منتفی شد منطقه‌ای در استان "المثنی " به نام "نقرة السلمان " داریم كه یك منطقه مهم است و قصد بر این بود كه منافقین به این منطقه منتقل شوند اما شورای "سماوه " با این موضوع مخالفت كرده و اعلام كرد كه مردم خواهان حضور این گروهك در منطقه خود نیستند. تا پایان امسال باید موضوع منافقین حل شود و از این كشور خارج شوند. * ایران و عراق با استفاده از پتانسیل یكدیگر بازتعریفی از نقش منطقه‌ای خود داشته باشند فارس: روابط ایران و عراق طی سال‌های اخیر را چطور ارزیابی می‌كنید؟ حكیم: ارتباط بین دو كشور قدیمی و دیالكتیك است. جمعیت دو كشور 97 درصد مسلمان است و ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارند. 1336 كیلومتر مرز مشترك داریم كه طولانی‌ترین مرز عراق با یك كشور همسایه است. در طول مرز نیز ارتباطات عشایری بین 2 طرف وجود دارد. مشتركات تمدنی، فكری و مذهبی وجود دارد لذا ارتباطات عمیق و گسترده‌ای بین عراق و ایران است. دشمنان تلاش كردند بین 2 ملت و دولت تفرقه بیندازند. استراتژی دولت جدید عراق ایجاد بهترین روابط با كشورهای همسایه و همزیستی مسالمت‌آمیز و همكاری گسترده با آنهاست. ایران مهمترین كشور همسایه عراق و از كشورهای مهم منطقه است و طبیعی است كه دولت و ملت عراق از این پتانسیل استفاده كنند. در طول سالیان گذشته مراودات بسیار بالا بوده كه طی سال گذشته یك میلیون زائر ایرانی به عراق رفته و 500 هزار عراقی به ایران آمده‌اند. دولت و ملت ایران همواره پشتیبان و حامی عراق بودند. زمانی كه هیچ كشوری اجازه حضور معارضان را نمی‌داد ایران بود كه آنها را اعم از شیعیان، اهل سنت، كردها و حتی مسیحیان پذیرفت. جمهوری اسلامی اولین كشوری بود كه نظام جدید عراق در منطقه را به رسمیت شناخت و از شورای حكومتی عراق حمایت كرده همواره حامی عراق بوده است. هیچ هفته‌ای نیست كه یكی از پایتخت‌ها میزبان مسئولان كشور دیگر نباشد، این ارتباطات تنگاتنگ است كه باید بیشتر شود. هریك از 2 كشور می‌تواند از پتانسیل دیگری بهره ببرد و بازتعریفی از نقش منطقه‌ای خود صورت دهد كه این ارتباطات می‌تواند باعث كاهش تنش‌ها در منطقه شود.