حافظ خبر - تشریح جزئیات روش‌های تقلب و پشت صحنه فارکس

به گزارش گروه «گفتگو» ، بابك پانیران كارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گوی تفصیلی با خبرنگار فارس با ارزیابی تاریخچه فاركس در ایران و بررسی فعالیت آن، به ابعاد و زوایای پنهان فاركس پرداخته و درباره نرم‌افزارهای فاركس مباحث جالبی را مطرح می‌كند. این كارشناس بازار معتقد است: فاركس فعالیت هرمی ندارد اما از حضور هرمی‌ها سود برد. پس از انهدام 410 دفتر شركت هرمی كوئست در تهران از این موقعیت در سایه بودن استفاده كرد و ضمن برائت از هرمی‌ها به تصور خود از برخورد گریخت. پانیران می‌گوید: در بررسی شكایات مالباختگان متوجه می‌شویم كه اساساً موضوع معامله و خرید و فروش روی یك دموی نرم‌افزاری صورت گرفته است. یعنی اینكه صرفاً با فریب مشتری یا مخاطب پول را از او گرفته‌اند و به جیب زده‌اند و در یك نمایش صرفاً نموداری به مخاطب چنین القا می‌كنند كه شما این معامله را تحت این شرایط باخته‌اید. در حالی كه ساز و كار بورس و سنجش نوسانات به‌راحتی در تهران قابل ارائه است به چه دلیل این چنین افسار گسیخته افراد به ترویج معاملاتی آن هم در قالب‌های موهوم بدون پشتوانه و توأم با ضرر بیش از 90درصد می‌پردازند؟ گفت‌وگوی مشروح با این كارشناس مسائل اقتصادی و بازار سرمایه را با هم می‌خوانیم. * فاركس چیست؟ در دانشنامه جهانی ویكی‌پدیا این گونه تعریف شده است: فاركس (FOREX) اصطلاحی است برگرفته از دو كلمه Foreign Exchange كه به معنی تبادلات ارزهای خارجی است. در واقع فاركس بازار تبدیل یك ارز به ارز دیگر است. یا به قولی فاركس بازار جهانى خرید و فروش ارز است. در ادمه تعریف با كلمات جالب و اغواگری مواجه می‌شویم: فاركس بزرگترین، كاراترین، پویاترین و جذابترین بازار مالی در جهان با حجم تبادلات روزانه بیش از 3 تریلیون دلار براساس آمار سال 2007 میلادی است. دقیقاً مشابه عملكرد شركت‌های هرمی كه برای خود تاریخچه‌ای از بازاریابی شبكه‌ای را برای مشروعیت خود ذكر می‌كنند فعالان این عرصه نیز تاریخچه مفصلی برای فاركس تعریف می‌كنند كه شامل، مبادلات پایاپای، پیدایش پول، قانون برتون وودز، مبادلات آزاد ارزها و در نهایت تحولی كه اینترنت در مبادلات ایجاد كرد،‌ است. این تاریخچه بسیار شبیه تاریخچه بازاریابی شبكه‌ای است كه شركت‌های هرمی برای فعالیت كلاهبرداری خود به عاریه می‌گیرند و خود را شبكه‌ای می‌نامند. جالب است كه در نوع ابزار كه اینترنت است و این كه این مبادلات از طریق اینترنت و به قصد سهولت معامله‌گران و با سرعت انجام می‌شود نیز این دو فعالیت مشتركند.در این تاریخچه سیستم مالی و ارزی كشورهای عمدتاً اروپایی سیستم كاملاً باز و بر اساس قاعده عرضه و تقاضا معرفی می‌شود كه بیشتر یك ادعای تبلیغاتی به نظر می‌رسد و خود جای بحث و بررسی فراوان دارد. شروع عمل در این بازار از طریق یك بروكر انجام می‌شود. برای ورود به بازار شبیه بازارهای بورس لازم است برای خود كارگزار تعیین كنید. این كارگزار، "بروكر " نامیده می‌شود. در بررسی بروكرها نكات جالبی به چشم می‌آید. بروكر به نوعی واسطه شخص و بازار است. * به طور اجمالی به ظهور و فعالیت فاركس در ایران بپردازید و توضیح دهید؟ عبارت فاركس در حدود 10سال پیش اولین بار وارد ایران شد. در سال 1380 نخستین شركت فعال در فاركس در خیابان خالد اسلامبولی و با یك دفتر وسیع و تعداد زیادی كارمند شروع به كار كرد. با توجه به حجم بالای فعالیت این شركت و وعده‌های فراوان سود دهی و همین‌طور نو بودن و جذابیت این موضوع، مشتریان فراوانی جذب این شركت شدند. پس از مدتی و با متضرر شدن عده‌ای از هموطنان، این شركت برچیده شد. اما با توجه به نحوه عمل و این كه قراردادها یك جانبه بسته شده بود و عدم شناخت افراد از این فعالیت، همه فكر می‌كردند در بازار بین المللی متضرر شده‌اند. تا آنجا كه می‌دانیم هیچ پرونده قضایی در این مورد تشكیل نشد. در مرحله دوم برخی بازماندگان این شركت تصمیم به ادامه این فعالیت گرفتند. این گروه شامل كارمندان، شاگردان آموزش دیده و برخی سرمایه گذاران متضرر بودند كه اكنون تلاش می‌كردند با ادامه فعالیت و آموزش و جذب سرمایه‌های دیگران درآمدی كسب كنند. در این مرحله چند شركت به وجود آمدند. در این میان برخی شركت‌ها اقدام به تبلیغات گسترده و همه جانبه كردند. یكی از این شركت‌ها در صفحات داخلی یك روزنامه اقتصادی هر روز به طور كامل مطالبی را منتشر می‌كرد كه این حجم تبلیغات كم سابقه بوده و هست. در این دوره خلاءهای قانونی و عدم شناخت عامه مردم از این فعالیت موجب یكه‌تازی این شركت‌ها شده بود. در نهایت با چندین اطلاعیه كه از جانب بانك مركزی در سال 83 به مردم هشدار می‌داد این دوره به پایان رسید. * مرحله بعدی فعالیت فاركس در ایران چگونه بود؟ این چرخه ادامه پیدا كرد. در دور سوم، شاگردان این شركت‌ها و كارمندان جداشده و سرمایه‌گذاران متضرر، شركت‌های جدیدی ایجاد و اقدام به جذب سرمایه‌های مردم كردند. این دوران، دوران ایجاد شركت‌های جدید به صورت قارچی بود. این دوره مصادف است با بالا گرفتن حجم عملیات شركت‌های هرمی و به خصوص كوئست و مطرح شدن مسائلی چون تجارت الكترونیك و بازاریابی شبكه‌ای و سوءاستفاده از این نامها. در این دوره در برخی مقاطع فاركس زیر سایه هرمی‌ها مخفی می‌شود .برخی اوقات هرمی‌ها از همین نام جعلی هم سوءاستفاده می‌كنند و این خود به مطرح شدن فاركس كمك می‌كند. در یكی از همایش‌های شركت هرمی گالف، فردی خود را عضو تیم فاركس ایران! معرفی كرده و در مورد فاركس صحبت می‌كند و با تشریح این كه می‌توان از این بازار حتی روزی 100%سود كسب كرد در خدمت هرمی‌ها قرار می‌گیرد و به این ترتیب است كه هرم گالف توجیه می‌شود. دوره آخر دوره یك تا یك و نیم سال اخیر است. در دوره‌های اخیر، فاركس از حضور هرمی‌ها سود برد. در حالی‌كه زمان انهدام و ضربه زدن, از این موقعیت در سایه بودن استفاده كرد و ضمن برائت از هرمی‌ها به تصور خود از برخورد گریخت. این دوره آخر را باید دوره بلوغ این موجود ناخلف دانست. شكل كار بسیار به روز و پیشرفته است، شركت‌های فراوانی با عناوین دهان پركن فعالیت می‌كنند. مصاحبه‌های تلویزیونی و همین طور روزنامه‌ها، شركت در نمایشگاه‌های مختلف، برگزاری سمینار و كلاس‌های مختلف در دانشگاه‌ها و پاركهای فناوری، مجوز از فنی حرفه‌ای و ... * ارزیابی شما از فعالیت 10 ساله فاركس در ایران و دوره‌هایی كه درباره آن بحث كردید، چیست؟ در دوره اول موضوع فعالیت فقط نمایندگی بروكر خارجی و البته آموزش بود.كه هر دو فعالیت بدون ریسك و با سود خوبی بوده و هستند.(تمركز روی این دو فعالیت بدون ریسك تا به امروز الگوی فعالیت اكثر شركت‌ها بوده است.) در دوره دوم علاوه بر این دو بخش برخی شركت‌ها شروع به اقدامات مشكوكی مثل گرفتن نمایندگی انحصاری از بروكرهای خارجی كردند كه جای سوال و ابهام بسیار داشت. در نهایت با بررسی شركت‌هایی كه ادعای نمایندگی انحصاری می‌كردند مشخص شد این شركتها و اشخاص با خرید یك نرم افزار و پلات‌فورم نرم‌افزاری و اجاره یك سرور اقدام به كلاهبرداری از هموطنان كرده‌اند. * فعالیت اشخاص و شركت‌ها در فاركس چگونه است و از چه روش‌هایی بهره می‌برند؟ در واقع فعالیت اشخاص و شركت‌ها در فاركس در چند بخش خلاصه می‌شود كه شامل آموزش، نمایندگی بروكر خارجی، فروش سیگنال و اكسپرت و عملیات بروكری است. در بخش آموزش؛ با توجه به این كه اكثر آنها یا در شركت‌های دیگر شاگرد بوده و آموزش دیده‌اند و اكنون با تصورات واهی تصور می‌كنند كه خود استادند و این نكته كه كم ریسك‌ترین و راحت ترین درآمدها در این وادی با آموزش دیگران به دست می‌آید اقدام به آموزش می‌كنندو در این راه از چاپ كتاب نرم افزار و سی‌دی نیز بهره می‌برند. روش بعدی نمایندگی بروكر خارجی است، یكی از راههای كم‌ریسك فعالیت شركت‌ها در فاركس نمایندگی بروكرهای خارجی است. بروكر به ازای جذب مشتری بخشی از سرمایه اولیه را به نماینده می‌دهد ( مشابه سود بازاریابی مستقیم هرمی‌ها) و در ازای هر بار معامله كمیسیونی از اصل سرمایه سرمایه‌گذار می‌گیرد كه بخشی از آن به نماینده پرداخت می‌شود (مثل سود بازاریابی غیر مستقیم هرمی‌ها).طبیعی است كه شركت‌ها و اشخاص داخلی به دنبال بروكرهایی می‌روند كه بخش بیشتری از درآمد را به نماینده پرداخت كنند و بروكرهای غیر قانونی یا در جه 4 و 5 و پایین‌تر حاضرند تن به این عمل دهند و نماینده نیز در مقابل وی را قانونی و صالح جلوه داده و این چرخه بین نماینده و بروكر تا زمان ورشكستگی سرمایه گذار مرتب ادامه دارد. * روش‌های فروش سیگنال و اكسپرت و عملیات بروكری را هم توضیح دهید؟ سیگنال عبارتست از اعلامی كه به معامله‌گر می گوید اكنون چه كالایی را بخرد یا بفروشد. برخی شركت‌ها با ادعاهای عجیب و اغواگر سعی در متخصص نشان دادن خود دارند و اقدام به فروش سیگنال می‌كنند .مثلاً ادعای ماهی 1000 پیپ سود یعنی 10 برابر سود. حال این سوال مطرح می‌شود اگر این سیگنال این چنین سود ساز است چرا شركت زحمت اجاره محل و ثبت شركت و آموزش و حتی جذب مشتری برای سیگنال خود می‌كند .كافی است با یك وام صد میلیونی در عرض یك سال چندین میلیارد سود كسب كند! اكسپرت نرم افزارهای كمكی معاملات هستند در واقع نرم افزارهای معاملات هوشمند. كه سوال قبلی اینجا نیز جای پرسش دارد. عملیات بروكری(واسطه گری) نیز اوج فعالیت یك شركت در فاركس است، در واقع شركت با خرید یك نرم‌افزار و پلات‌فورم خود جای بروكر می‌نشیند.این عملیات در دو شكل انجام می‌شود: با ثبت یك شركت صوری خارجی و اجاره یك تلفن در آن كشور خارجی خود را نماینده انحصاری آن معرفی می‌كنند و مبالغ دریافتی از مردم را خود دریافت می‌كنند. روش دیگر هم به این شكل است و اخیراً با انفعال دستگاه‌های مسئول، خود را نماینده بروكر خارجی معرفی نمی‌كنند بلكه مدعی هستند كه بروكر ایرانی هستند. * پس با این حساب در فاركس همه بازنده هستند؟ در این بازار پول تولید نمی‌شود و جمع جبری آن با جمع سرمایه شركت كنندگان برابر است پس باید جمع صفر باشد. اما با توجه به حق كمیسیون‌های كلانی كه بروكر اخذ می‌كند جمع جبری بازی منفی می‌شود. این به این معناست كه سود هركس حاصل ضرر شخص یا اشخاص دیگری است به علاوه كمیسیون بروكر كه از دو طرف معامله دریافت كرده است.در واقع بر همین اساس بین منافع معامله‌گر و سرمایه‌گذار و طرف مقابل،بروكر، تضاد منافع وجود دارد یعنی سود هر طرف زیان طرف مقابل است،این یعنی بروكر برای سود و بقا دست به هر فعالیتی می‌زند و از هر ابزاری استفاده می‌كند. هایرونی موس اقتصاددان دانشگاه ایلی‌نویز در تحقیقی كه چند سال پیش انجام داد به نتایج جالبی رسید كه امروز به نام تئوری هایرونی موس شناخته می‌شود، موس معتقد است؛ داد و ستد منجر به سود برای برخی از معامله‌گران اتفاق افتاده است اما در اكثر موارد معامله‌گران حرفه‌ای سود خود را از معامله‌گران غیرحرفه‌ای دریافت كرده‌اند و مبلغ آن را به واسطه‌ها (بروكرها) برای ادامه معاملات پرداخته‌اند. جمع جبری فعالیت در فاركس همیشه منفی است و نتیجه فعالیت منجر به ضرر سرمایه گذاران می‌شود و مشتری فاركس در این قمار 100 درصد بازنده است. * بروكر‌ها در فاركس نقش مهمی دارند، در این باره توضیح دهید؟ همانطور كه می‌بینید بر اساس این تئوری كه اساس بازارهای سوداگرانه چون فاركس است سود اصلی را در این بازار همواره بروكر می‌برد و دیگران چه آماتور و چه حرفه‌ای محكوم به شكست هستند، چون بازی با جمع جبری منفی مواجه است تلاش معامله‌گران حداكثر برای بقاء است و نه كسب سود. به همین دلیل است كه در موج اخیر این جریان شركت‌های داخلی تلاش می‌كنند خود را بروكر معرفی كنند یا عمل بروكر را انجام دهند. در یكی از پرونده‌های مفتوح در دادسرا دو جوان زیر 30 سال با ثبت یك شركت در انگلستان و اجاره یك خط تلفن و سپس ایجاد یك سایت به زبان انگلیسی یك ظاهراً بروكر را ایجاد و سپس نمایندگی انحصاری آن را به خود می‌دهند و سالها با این روش كلاهبرداری می‌كردند. یكی دیگر از این شركت‌ها تا چند سال قبل به كار واردات دستگاه‌های گنج یاب اشتغال داشته اما ظاهراً متوجه شده كه گنج همین جاست و با حجم تبلیغاتی بالایی شروع به فعالیت كرده است. برخی شركت‌های داخلی نیز دانسته یا نادانسته این خدمت را در ازای شراكت در سود برای شركت‌های خارجی انجام می‌دهند. روش‌های فریب شركت‌های داخلی عموماً در چند محور انجام می‌شود:جلب اعتماد سرمایه دار با ترفندهای مختلف، وعده سود بالا، اطمینان به این موضوع كه ریسك بسیار پایین و در كنترل است، ثبت یك نام تجاری در خارج و ادعای خارجی بودن و ادعای بروكر بودن آن هم بدون داشتن هیچ مجوزی. * بروكرهای این بازار چه كسانی هستند؟ یك نمونه سكسو بانك(saxo bank) است، بر اساس اطلاعات سایت الكسا بیشترین بازدید از این سایت از كشور گرجستان است. این بروكر به دلیل تحریم‌ها با اشخاص ایرانی كار نمی‌كند. یكی از بروكرهای مورد علاقه ایرانیان ACM است. بر اساس اطلاعات، بعد از كشور روسیه، ایران بیشترین بازدید كننده را از این سایت دارد. جالب است بدانید كشور سوئیس بر خلاف تصورعامه در بحث مالی و مجوزهای مالی بسیار ضعیف بوده و به راحتی می‌توان یك مجوز بانك در این كشور تهیه كرد. یكی دیگر از این بروكرها www.windsorbrokers.biz است، این بروكر مدعی است در قبرس ثبت شده و از این حیث بسیار جالب است. حتماً شركت‌های فراوانی را كه مدعی ثبت در قبرس هستند می‌شناسید. به نظر می‌رسد قبرس محل مناسبی برای آدرس‌های جعلی و پولشویی و فرار مالیاتی است. بیشترین بازدید كننده از این سایت از قبرس، مصر و ایران هستند. شركت فیبو گروپ از بروكرهای مورد علاقه ایرانیان است. این بروكر مدعی است روسی است در انگلستان دفتر دارد، در بررسی مشخص شد بیشترین بازدید از سایت این بروكر از ایران، آلمان و ویتنام هستند. این كه این بروكر از انگلستان یا روسیه بازدید كننده چندانی ندارد جای سوال است. دقیقاً مشابه عملكرد شركت‌های هرمی كه تلاش می‌كنند وجهه اجتماعی كسب كنند برخی سایت‌های فعال فاركس نیز چنین رویه‌ای دارند. حال سوال این است چطور این تجارت چند تریلیون دلاری بیشترین مراجعه و بازدید را از كشورهایی مثل ایران، اتیوپی و قبرس دارد. و چگونه است كه كشورهای با اقتصاد قدرتمندتر مثل ایالات متحده، سوییس، فرانسه,چین و ... در آن نقش كمتری دارند؟ آیا نقش ما در اقتصاد یك جانبه جهانی بیشتر از این كشورهاست؟ اگر این یك تجارت بین المللی است چرا سهم كشورهای با اقتصاد باز كمتر از ماست؟ * این در حالی است كه كشورمان تحریم است؟ دقیقاً، با افزایش تحریم‌های اقتصادی علیه كشور، معمولاً شركت‌های خارجی در تجارت و به خصوص در بحث‌های مالی سختگیری و حتی ممانعت‌های فراوانی در كار كردن با هموطنان دارند. حال این سوال به ذهن می‌رسد چگونه است كه این عملیات مالی بدون بحث تحریم به جز در یكی دو مورد در حال انجام است؟ آیا فقط در مورد فاركس و خروج ارز از كشور تحریم‌ها حذف شده‌اند؟ تنها پاسخ منطقی از دو نكته پرده بر می دارد: عملیات سازمان یافته در جهت ضربه زدن و این عمل یك عمل كلاهبرداری است كه دور از چشم نهادهای نظارتی كشور مربوط انجام می‌شود، در واقع بخش مربوط به ایرانیان با یك تشكیلات مجازی و بدون حضور واقعی و تنها با یك نرم افزار شبیه‌ساز و اجاره یك سرور انجام می‌پذیرد. * بحث بروكرها ناتمام ماند، در این باره بیشتر توضیح دهید؟ هر بروكر برای خود تعدادی شركت بازاریاب دارد كه اصطلاحاً IB نامیده می‌شوند یا به قولی INTRODUCER BROKER یعنی معرف بروكر. در واقع اشخاص یا شركت‌هایی كه برای شركت مادر اقدام به جذب سرمایه یا سرمایه گذار می‌كنند، چیزی مشابه لیدرهای شركتهای هرمی. حال سوال این است منفعت این شركت‌ها چیست؟ و محل درآمدشان از كجاست؟ و اصولا نفع این شركتها در انجام این عمل چیست؟ این شركتها از دو یا سه راه منتفع می‌شوند: در ابتدای سرمایه گذاری، شركت مادر بخشی از سرمایه شخص سرمایه‌گذار را به نماینده خود پرداخت می‌كند. این سهم معمولاً از 5 تا 20% متغیر است. این امر مشابهت بسیاری به پورسانت اولیه پرداختی شركت‌های هرمی در تشویق عضوگیری جدید دارد. یا شركت مادر بخشی از پورسانت دریافتی بابت معاملات را به نماینده پرداخت می‌كند. این مبلغ معمولا بین 5 تا 50% پورسانت دریافتی است. این سود نیز مشابه پورسانت معرفی اعضای غیرمستقیم در شركتهای هرمی است با این تفاوت كه آنجا بابت عضویت جدید است و اینجا بابت معامله جدید، در شركتهای هرمی تعداد اعضای بیشتر تشویق می‌شود و اینجا تعداد معاملات بیشتر، اما هدف یكی است: منفعت بیشتر شركت مادر و نماینده وی. بنابراین سود نماینده در معرفی بروكری است كه پورسانت بیشتری به وی پرداخت می‌كند. روش سومی هم وجود دارد كه توضیح خواهم داد كه تحت عنوان نرم افزار معاملاتی است. * در فاركس به موضوع آموزش تأكید فراوانی می‌شود، هدف چیست؟ یكی دیگر از نكات جالب روی آوردن سایتهای ایرانی به آموزش این امر می باشد. در واقع هركاری برای شروع نیاز به آموزش دارد. متاسفانه برخی دانشگاه‌های رسمی و كارگزاری‌های رسمی بورس نیز نه به قصد آگاه‌سازی و نه به قصد آموزش بلكه به قصد سودجویی و ترغیب افراد به حضور در فاركس اقدام به برگزاری كلاس‌های آموزش كرده‌اند. برخی سایت‌های ایرانی امروزه محل درآمد خود را در برگزاری دوره‌های آموزشی و چاپ كتاب‌هایی با موضوع فاركس و برگزاری سمینار و كارگاه‌های آموزشی قرار داده‌اند. این دوره‌های آموزشی هزینه های گزافی را شامل می‌شود، معمولاً دوره‌ها در چند سطح مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شوند و هزینه آن از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متفاوت است، در این آشفته بازار مدعیان فراوانی به چشم می‌خورند. در بررسی مقدماتی مشخص می‌شود تاكنون هیچ دوره رسمی یا دانشگاهی برای آموزش این امر برگزار نشده است و اشخاص آموزش دهنده عموماً اشخاصی هستند كه تا چند روز پیش خود آموزش می‌دیده اند و امروز خود را استاد می‌نامند و دانسته یا نادانسته در جهت منافع نامشروع دیگران، هموطنان خود را فریب می‌دهند. * معاملات فاركس چگونه انجام می‌شود؟ در فاركس قرار است شما ارزهای مختلف را در مقابل هم خرید و فروش كنید تا از اختلاف قیمت آنها سود ببرید. در واقع شما به طور مثال دلار را با پوند عوض می‌كنید تا با بالا رفتن قیمت پوند یا پایین آمدن دلار سود كسب كنید. برای این كار از طریق اینترنت و یك نرم‌افزار تحت وب عمل می‌شود. برای این عمل از نرم افزارهای مختلفی استفاده می‌شود. یكی از معروف‌ترین این نرم‌افزارها meta trader نام دارد، كه شركت روسی metaquotes آن را می‌فروشد. در بررسی سایت این شركت مشخص شد بیشترین بازدیدكنندگان این سایت از كشورهای قبرس، برمودا، غنا و اردن هستند. در واقع پرطرفدارترین نرم افزار معاملات فاركس بیشترین طرفدار را در این كشورها دارد كه خود جای سوال و تعجب است. این نرم افزار دو بخش دارد یك نسخه مربوط به معامله‌گر یا client و یك نسخه مربوط به شركت‌های كارگزاری. نسخه معامله‌گر به راحتی و به صورت رایگان دانلود شده و با اتصال به اینترنت و یك كارگزار قیمت‌ها را عرضه می‌كند. اما درآمد اصلی این شركت از فروش نسخه كارگزاری است كه شامل یك نرم افزار به قیمت حدوداً چند هزار دلار و یك وب سرویس قیمت فاركس با اجاره ماهیانه 200 تا 300 دلار و برای راه‌اندازی این موارد یك سرور كه اجاره ماهانه حداكثر چند صد دلار دارد كفایت می كند. یعنی با یك هزینه اولیه چند هزار دلاری و هزینه ماهیانه چند صد دلار اكنون شما می‌توانید به عنوان یك بروكر بازارساز عمل كنید یعنی مشتری بگیرید، قیمت بدهید و ... این دقیقا این عملی است كه بروكرها در اكثر حالات و حداقل در مواجهه با مشتریان ایرانی انجام می‌دهند. * بحث ضریب اهرم در فاركس جالب توجه است؟ یكی از امكانات بسیار خطرناك در این بازار leverage یا ضریب اهرم است، به طور مثال شما 1000 دلار از سرمایه خود را برای یك به اصطلاح معامله وارد بازار می‌كنید. بروكر به شما می‌گوید شما می‌توانید یك معامله 100 هزار دلاری انجام دهید یعنی اهرم شما 1:100 است و این را از امكانات خود ذكر می‌كند. اما در عمل این تنها پورسانت دریافتی بروكر است كه 100 برابر شده است. یعنی در حالتی كه همه چیز حتی اعتبار شما مجازی است. تنها یك امر واقعی است كه سرمایه شما به طور واقعی و نه مجازی در اختیار بروكر است و از طریق این معامله صوری فقط یك اتفاق حقیقی افتاده و پورسانت پرداختی شما به بروكر 100 برابر شده است. نكته جالب توجه دیگر این است كه بنابر ادعای خود فعالان این بازار بیش از 90% شركت كنندگان در این بازار سرمایه خود را از دست می‌دهند. شاید این اغراق‌آمیز است اما احتمالا معنای دیگر این سخن این است كه همه كسانی كه وارد این بازی می‌شوند 90% سرمایه خود را از دست می‌دهند. این امر مشابهت بسیاری به وضعیت اعضای شركت‌های هرمی دارد كه بیش از 90% اعضا سرمایه خود را از دست می‌دهند و تنها عده معدودی به سود می‌رسند. حال در چنین حالتی 100 برابر كردن معاملات تنها یك مفهوم دارد و آن سرعت بخشیدن به این روند سقوط است. برخی بروكرها این رقم را تا 1000 برابر نیز افزایش می‌دهند. * در صحبت‌هایتان به اصطلاح دمو(DEMO) اشاره كردید، منظور شما چه بود؟ در فاركس اصطلاحی داریم به نام حساب دمو، در واقع هر شخصی می‌تواند به طور رایگان یك حساب مجازی افتتاح كند و به طور مجازی سود یا زیان را تجربه كند. نكته جالب اینجاست كه اكثر شركت كنندگان بازار در حساب دمو به راحتی سود می‌گیرند و در مدت كوتاهی سرمایه فرضی را چند برابر می‌كنند. در واقع حساب دمو حكم طعمه‌ای را دارد كه برای جلب سرمایه گذار عمل می‌كند اما وقتی به طور حقیقی سرمایه گذاری می‌كند در عرض چند روز یا حداكثر چند هفته كل حسابش را از دست می‌دهد.حال سوال این است چه تفاوتی بین دمو و حساب واقعی وجود دارد كه در اولی همه برنده و معاملات شیرین و در حساب واقعی همه بازنده می‌شوند؟ و سوال بعدی این است: در بازاری كه 95% شركت كنندگان بازنده هستند چه نیازی است به زحمت بروكر برای اتصال مشتری به بازار! و اصولاً مشتری از كجا متوجه خواهد شد این حساب یك شبیه سازی است یا یك معامله واقعی در بازار جهانی؟ در حساب دمو به طور مجازی و بدون پرداخت وجه شما می‌توانید وارد بازار شوید و یك حساب فرضی باز كنید و از طریق نرم افزار شبیه ساز شروع كنید به معامله. عملی كه دقیقاً مشابه حساب‌های ظاهراً واقعی انجام می‌دهید. حال سوال این است كه از كجا می‌توان تشخیص داد كه حسابی كه اكنون با آن كار می‌كنم واقعی است یا شبیه سازی شده؟ حسابی كه بابت آن سرمایه‌ام را داده‌ام چطور؟ اصولا در بازاری كه 90% بازنده هستند چه نیازی است كه بروكر حساب واقعی باز كند و معاملات واقعی برای شما ترتیب دهد؟ در حالی كه با یك شبیه‌سازی شما را سرگرم می‌كند و از 100% عایدی كه به حسابش ریخته شده 10% سود را بدهد و با یك حساب سرانگشتی 90% سرمایه افراد به عنوان درآمد خالص نصیب بروكر می‌شود. حال كه بازار مجازی است اصولاً چه دلیلی دارد كه بروكر قیمت واقعی را در زمان و لحظه واقعی اعلام كند؟ چرا كه سود او در گرو زیان شماست و سود شما یعنی زیان بروكر. پس قیمتها را در برنامه شبیه ساز دستكاری و با مختصر دستكاری چون از امكاناتی مانند ضریب اهرم نیز استفاده می‌كند، سرعت سقوط شما را تسریع می‌كند.در واقع قیمتی كه شما می‌بینید ممكن است اختلافات ناچیزی در قیمت و فاصله زمانی با قیمت واقعی داشته باشد كه این فرصت را به بروكر می‌دهد. در واقع بروكر رقیب شما است و طرف مقابل معامله شما فقط یك نفر است:خود بروكر * بازار خرد فاركس اصطلاحی است كه اغلب اوقات مطرح است، موضوع چیست؟ فاركس بازار بین بانكی است كه عملاً برای ارتباطات ارزی فعالیت می‌كند.چیزی كه امروز این شركت‌ها با نام فاركس به مشتریان خرد عرضه می‌كنند به شرط صحت و درستی همه بخش‌ها OFF EXCHANGE RETAIL FOREX نام دارد. در واقع بخشی به نام بازار خرده فروشی خارج از بورس فاركس، جالب اینجاست كه این عملیات خرده فروشی در برخی كشورها ممنوع است. حتی در كشوری مثل تایلند! این بخش از بازار حجمی كمتر از 5% بازار را در اختیار دارد، در واقع ادعای حجم معاملات چند تریلیون دلاری در روز فریبی بیش نیست و در حقیقت حتی خود بانك‌های عامل مثل دوچ بانك سرمایه خود را در معاملات وارد نمی‌كنند و سود و درآمد خود را از كمیسیون معاملات به دست می‌آورند. در واقع بر خلاف ادعاهای زیاد، بانكهای تجاری سرمایه‌های خود را وارد این بازی نمی‌كنند و اگر هم وارد بازی می‌شوند با هدف كسب كمیسیون است. بانك مركزی خودمان نیز حضور بانك‌های داخلی را در این بازار ممنوع كرده است. روش معاملات در بازار بین بانكی از طریق ترمینال‌هایی مثل رویترز و بلومبرگ است، بانك‌های داخلی ما عموماً از ترمینال رویترز استفاده می‌كنند. در این بازار مراتب مختلفی وجود دارد كه به ترتیب: سرمایه گذار و معامله گر خرده، نماینده بروكر، بروكر یا بازارساز واسطه، كانتر پارت و تأمین كننده نقدینگی و بروكر اصلی یا بانك صاحب ترمینال یا خط اعتباری است، البته حضور نماینده بروكر اجباری نیست و تازه همه اینها به شرط صحت و عدم سوء نیت است. در واقع در یك سیستم سلامت همه تلاش می‌كنند تا به ترمینال بانكی منتقل شوند اما همانطور كه می‌بینید برای رسیدن به ترمینال بین بانكی باید از موانع زیادی گذشت كه مهمترین آن بروكر است. درواقع بروكر تلاش می‌كند همه سود را تا آنجا كه می‌تواند خود دریافت كند. در این بازار بیش از 95%شركت كنندگان خرد بازنده هستند و چون بازار با بازی جمع منفی اداره می‌شود اگر خود بروكر طرف مقابل معامله قرار گیرد این سود به او تعلق می‌گیرد. بنابراین به جای انتقال معامله به بازار، خود طرف معامله (كانترپارت) می‌شود و علاوه بر كمیسیون، سود حاصل از زیان طرف مقابل را نیز كسب می‌كند. در این سیستم سود اصلی با بروكر است به همین دلیل بروكر تلاش می‌كند خود در مقابل معامله گر قرار گیرد و علاوه بر كمیسیون، سود حاصل از زیان طرف مقابل را نیز كسب كند، ابزار این عمل پلاتفورم نرم‌افزاری معاملات است. رایج‌ترین پلاتفورم بازار متاتریدر است، اما روش‌های تقلب از طریق نرم افزار به شرح زیر است: تأخیر در نمایش قیمت، دستكاری قیمت، شكار نقاط زیان معامله‌گران به منظور خروج آنان از بازی برنده، نمایش دمو و عدم اتصال به بازار و ... است. یكی دیگر از مسائل دسترسی بروكر به اطلاعات جمعی معامله‌گران است. به همین جهت بروكر كه خود طرف مقابل معامله است با داشتن این اطلاعات یك قدم از همه معامله‌گران جلو است. * فاركس چه میزان ضرر به كشور وارد كرده است؟ بر اساس اطلاعات ما و گزارش‌های نهادهای نظارتی خارجی و تطبیق با وضعیت داخلی، هر فرد به طور متوسط 15 هزار دلار در فاركس از دست داده است. برخی این كلاهبرداری را بزرگترین كلاهبرداری سال‌های اخیر می‌دانند كه در خیلی نقاط دنیا انجام شده اما با توجه به شرایط فعلی، ایران بهشت این كلاهبرداری است و در صورت عدم برخورد قاطع با این موضوع، هرمی‌ها را پشت سر می‌نهد. قبل از هر چیزی لازم است توضیح بیشتری بدهم، یكی از موارد مهم در پولشویی مبحث پول الكترونیك است. پول الكترونیك از چندین سال پیش وارد ایران شد و در سال‌های اخیر در میان شركت‌های فاركسی و به خصوص نمایندگان بروكرهای خارجی بسیار رواج پیدا كرده، شركت‌های فعال فاركس به واسطه نوع فعالیت خود در خروج ارز از كشور و كشف روش‌های جدید همواره پیشگام بوده اند. فاركس موجب خروج حداقل مبلغی بین 500 میلیارد تا 1000 میلیارد تومان ارز از كشور طی 3 سال گذشته شده است. هرچند این رقم را با احتیاط باید عنوان كرد. اكثر مال‎باختگان فاركس شكایتی نمی‌كنند، اما مال‎باختگانی كه 40 میلیارد تومان سرمایه خود را در این راه از دست داده‌اند، وجود دارند. * گویا برای فعالیت در فاركس احكام شرعی نیز وجود دارد؟ همچون برخی شركت‌های هرمی كه برای توجیه عمل خود به استفتائات مراجع عظام استناد می‌كردند این سوءاستفاده در این مورد نیز وجود دارد.این عمل به چند شكل انجام می‌شود: جعل استفتاء مراجع و طرح سوال استفتاء به نحوی كه با مخفی كردن برخی حقایق حكم عدم حرمت بگیرند. اما در استفتائاتی كه رسماً‌ اخذ شده و قابل اطمینان است، مراجع عظام عموماً حضور در این بازار را منع و حرام اعلام كرده‌اند.آیت‌الله مكارم شیرازی، آیت‌الله سیستانی وآیت‌الله بهجت فعالیت در فاركس را حرام اعلام كرده‌اند. * با این توضیحات آیا فاركس قانونی است؟ یكی از مشكلات اصلی، عدم اعلام مواضع شفاف از سوی مسئولان ذیربط و عملكرد انفعالی آنان در قبال این موضوع است. در واقع تنها اعلام موضع رسمی، از سوی بانك مركزی به عنوان متولی امور پولی و مالی در كشور آن هم مربوط به سالها پیش است كه اطلاعیه‌ای دو پهلو در صفحات داخلی یكی از روزنامه‌های صبح كشور چاپ شد. در واقع یك اعلامیه بدون پشتوانه و غیر الزام آور كه متأسفانه از پشتوانه فنی هم برخوردار نبود. این همه آگاه‌سازی و برخورد مرجع سیاست گذاری نهادهای پولی و سرمایه در جهت جلوگیری از متضرر شدن هموطنان و از دست رفتن سرمایه ملی بوده است. نهادهای ذیربط دیگر مثلاً بورس حتی همین عمل را نیز انجام ندادند و این خود دستاویزی برای شركتها و اشخاص شد تا اعلام كنند فاركس غیر قانونی نیست و بلكه بانك مركزی شركت‌های غیرحرفه‌ای را مخاطب قرار داده است و ما صحیح عمل می‌كنیم. عده‌ای هنوز سعی دارند با دامن زدن به شایعات و القای این موضوع كه برخوردهای احتمالی ناشی از ضعف دانش و آگاهی مسئولان است و مظلوم نمایی خود و سیاه نمایی اوضاع تلاش كرده‌اند. مانند سرشبكه‌های شركتهای هرمی كه عنوان می‌كنند چون ما مستقیم بازاریابی می‌كنیم و مالیات نمی‌دهیم دولت با ما برخورد می‌كند. اینجا نیز نهادهای حكومتی متهم به سهم خواهی می‌شوند. عده دیگری از موافقان فاركس معتقدند: فاركس بازاری است كه افراد می‌توانند به صورت مستقیم یا از طریق كارگزار در آن خرید و فروش كنند اگر كسی به صورت اصولی وارد فاركس شود و در بازار فاركس معامله كند با داشتن حساب بانكی مشخص می‌تواند در سود و زیان شریك شود. اما بحث شركت ‌های هرمی‌متفاوت است. شركت‌هایی هستند كه در فضای مجازی و با وعده‌های فریب‌دهنده كلاهبرداری می‌كنند و گاهی اسم خود را فاركس می‌گذارند كه باید با شركت‌ های فریب ‌دهنده برخورد شود. در واقع همه تلاش بر این است كه القا كنند این یك عملیات صحیح است و باید با شركت‌های متخلف برخورد كرد و جالب اینجاست هیچ شخص یا شركتی خود را متخلف نمی‌داند. فاركس در خوشبینانه ترین حالت بازاری است كه در آن نوسانات موهوم خرید و فروش می‌شود. نوساناتی كه صرفاً بر اساس نرخ متغیر ارزهای رایج به وجود آمده‌اند و چرخه نقدینگی آن در نزد خریداران ایرانی جایگاهی نداشته و پشتوانه پول ملی ما نیست. به لحاظ عقود اسلامی این نوع معاملات چه از نظر قرری بودن، ربوی بودن، صفحی بودن دارای مشكل بوده و فارغ از قوانین موضوعی كشوری در عقود شرعی صرفاً به مانند یك قمار با ضریب باخت بسیار بالا عمل می‌كند. در بررسی شكایات مالباختگان متوجه می‌شویم كه اساساً موضوع معامله و خرید و فروش بر روی یك دموی نرم افزاری صورت گرفته است. یعنی این كه صرفاً با فریب مشتری یا مخاطب پول را از او گرفته اند و به جیب زده‌اند و در یك نمایش صرفا نموداری به مخاطب چنین القا كرده‌اند كه شما این معامله را تحت این شرایط باخته‌اید. در حالی كه سازوكار بورس و سنجش نوسانات به راحتی در تهران قابل ارائه است به چه دلیل این چنین افسار گسیخته افراد به ترویج معاملاتی آن هم در قالبهای موهوم بدون پشتوانه و توأم با ضرر بیش از 90% می‌پردازند؟ فاركس در سلامت‌ترین حالت و به شرط صحت همه امور یك بازار اهرمی بسیار پرریسك است كه برندگان اصلی آن تنها بانك‌ها و بروكرهای خارجی بوده و هستند و با موازین شرعی اقتصاد نیز همخوانی نداشته و بنابر فتاوی ورود به این بازار حرام است.