حافظ خبر - «تحت‌تعقیب‌ترین زن فرانسه» چطور تروریست شد؟/از گشتن با لباس شنا در ساحل تا پیوستن به داعش

به نوشته ی روزنامه ی واشنگتن پست (در گزارشی اختصاصی درباره ی زندگی «حیات بومدین») او خودش گفته بود به دنیا آمده تا مسافرت کند. حالا هم متواری و در حال مسافرت است. به گفته ی بازپرس ها، او تنها چند روز پیش از هجوم نهم ژانویه ی شوهرش به سوپرمارکتی در پاریس، به قلمرو «دولت اسلامی» گریخته است. خلافت خودخوانده ی گروه شبه نظامی (که قلمرویی در سوریه و عراق برای خود فراهم کرده) جنگجویانی از سراسر جهان به خود جذب می کند، از جمله تعداد رو به افزایشی از زنان.حالا با مرگ همسرش (همزمان با کشته شدن برادران کواشی که مجری حملات ماه گذشته ی پاریس بودند) بومدین 26 ساله (که در فرانسه به دنیا آمده است) یک سرنخ کلیدی برای بازپرس ها به حساب می آید. بازپرس ها معتقدند بومدین جزئیات مهمی درباره ی سه روز خشونت که فرانسه را در وحشت فرو برده بود و 17 قربانی به جای گذاشت در اختیار دارد.به گفته ی مقامات مسئول، فهم مسیر بومدین در «افراطی شدن»، اهمیت فراوانی دارد، چرا که معتقدند احتمال زیادی وجود دارد که این زن تبدیل به محور چنین حملاتی در آینده گردد. نسخه ای از یک متن جهادی نوشته شده توسط ملیکا العرود (یکی از سرشناس ترین زنان بلژیکی مرتبط با القاعده)، پس از فرار بومدین در وسایلش پیدا شد.نقش بومدین در حملات پاریس ابهام زیادی دارد. ولی وی قطعا چند روز پیش از انجام این حملات فرانسه را ترک کرده بود. مقامات ذی ربط معتقدند وی در هنگامی که طرح در حال تکمیل بود، نقشی کلیدی در جابجایی پیغام [بین همسرش و برادران کواشی] بازی کرده است. اطلاعات مخابراتی نشانگر بیش از 500 تماس در سال 2014 بین تلفن بومدین و همسر شریف کواشی است (شریف کواشی یکی از دو برادری است که در هفتم ژانویه به دفتر نشریه ی فکاهی شارلی ابدو حمله کردند).مصاحبه با دوستان و خانواده ی بومدین به علاوه ی مطالب پرونده ه ی بازپرسی اش، نشانگر مسیر طولانی ای است که او در متنفر شدن از غرب طی کرده است. مسیری که از حومه های پاریس آغاز شد و به حملات خونینی انجامید که اروپا در ترس حملات بیشتری نظیر آن به سر می برد.حالا مسئولان ضد تروریسم از خود می پرسند آیا نباید بیشتر روی حیات بومدین تمرکز می کردند، کسی که با پوشیدن روبنده تمرین تیراندازی می کرد، آن هم به همراه همسرش که با یکی از سرانِ مرتبطین با القاعده در اروپا ارتباط داشت. مقامات مسئول، پیش از این اصلا معتقد نبودند که بومدین یک خطر به حساب می آید، هر چند امروز فکر می کنند شاید او نیروی محرکه ی شوهرش برای حرکات تروریستی بوده باشد. (شوهرش، امِدی کولیبالی، یک شهروند فرانسوی 32 ساله، با فهرست بلندی از محکومیت ها در موضوعات مرتبط با دزدی و قاچاق مواد مخدر بود).یک مسئول اطلاعاتی اروپایی می گوید: «بومدین امروز یکی از افراد تحت پیگرد در فهرست همه ی سرویس های اطلاعاتی اروپایی است. او یکی از کسانی است که می تواند بر روی این شبکه [شبکه ی تروریست ها در اروپا] نوری بیندازد.» «گذشته ی سخت»به گفته ی دوستان خانوادگی اش، رنج و درد حیات بومدین در 8 سالگی اش آغاز شد، هنگامی که مادرش را به صورت ناگهانی به دلیلی بیماری قلبی از دست داد. پدرش به سرعت تجدید فراش کرد. همسر جدید وی، با شش فرزند شوهرش مشکل و درگیری داشت، از جمله با حیاتِ خیال پرداز. همه ی آنها در یک واحد کوچک در یک مجتمع مسکونی عمومی در یک حومه ی فقیر نشین پاریس زندگی می کردند.حیات، سیزده ساله بود که به یک خانه ی گروهی نقل مکان کرد تا در کنار یک خانواده ی الجزایری که از همان شهر پدر او در الجزایر به فرانسه آمده بودند زندگی کند. [در اروپا، فرزندان یا بعضا جوانان مهاجر، با نقل مکان به منزل یک خانواده و پرداخت اجاره بها، کاملا با آنان و در میانشان زندگی می کنند. این مسئله در فرهنگ شرقی معادلی ندارد.] از این زمان، حیات رابطه اش را با خانواده اش قطع کرد و فقط گه گاهی با آنان تماس می گرفت.پدرش محمد بومدین که پس از حملات اخیر به الجزایر رفته است، در تماس تلفنی ما [واشنگتن پست] می گوید: «این دختر در خانه ی من بزرگ نشد. در خانه ی یک سری آدم بی دین و ایمان بزرگ شد. او همه ی این تصمیم ها را خودش شخصا گرفته است.»عمر، پسر خانواده ای که حیات با آنان زندگی می کرد (و به این شرط حاضر به صحبت شد که نام خانوادگی اش منتشر نشود) می گوید: «حیات، خیلی حساس بود و از فوت مادرش کاملا درهم شکسته بود.» البته عمر می گوید حیات در عین حال درسخوان و سخت کوش هم بود و حتی در دوره ای که به دبیرستان می رفت نیز یک کار پاره وقت در دکه ی روزنامه فروشی در ایستگاه قطار پاریس انجام می داد.موقعی که 18 ساله بود، همان خانواده ای که با آنان زندگی می کرد، برایش یک خواستگار از الجزایر پیدا کردند. حیات ازدواج با این خواستگار را نپذیرفت و بعد از آن به پاریس نقل مکان کرد. طی یک سال بعد با امدی کولیبالی آشنا شد. کولیبالی یک شهروند فرانسوی بود که پدر و مادرش از مالی به فرانسه مهاجرت کرده بودند و خود او مدت کوتاهی بود که از زندان (به اتهام دزدی مسلحانه) آزاد شده بود. کولیبالی در همین دوره ی زندان دست کم با یکی از برادران کواشی (که بعدها به شارلی ابدو حمله کردند) آشنا شده بود.خود حیات بعدها به بازپرس ها گفته بود هیچ کدام شان (حیات و امدی) مذهبی نبودند، ولی آنان در کنار یکدیگر ایمان اسلامی شان تقویت و تعمیق شد. حیات و امدی در سال 2009، یعنی دو سال پس از زمانی که اولین بار یکدیگر را دیده بودند، طی مراسمی مذهبی شرعا با یکدیگر ازدواج کردند، هرچند قوانین فرانسه این قبیل ازدواج ها را به رسمیت نمی شناسد.در سال 2010، امدی کولیبالی متهم شد که قصد داشته یکی از سران جهادیون را از زندان فرانسه فراری دهد. پلیس در همین راستا از حیات بومدین هم بازجویی کرد. طبق آنچه در برگه ی بازجویی آمده است، بومدین به بازپرس ها گفت: «من گذشته ی سختی داشتم. این دین به همه ی سؤال های من جواب داد و برایم آرامش به بار آورد.» بومدین گفته بود که او خیلی زود از شوهرش «ملتزم تر» شد، مثلا کولیبالی «هر وقت فرصت می کرد» در مسجد نماز جماعت می خواند، تقریبا هر سه هفته یک بار.در همین زمان بود که بومدین پوشیدن روبنده را شروع کرد و از شغلی که داشت (مسئول صندوق در یک نانوایی) بیرون آمد. به گفته ی خودش، او «نگاه های پرخاشجویانه»ی فرانسوی ها در خیابان را می دید و به خاطر همین نگران و استرس، به ندرت جرئت می کرد از خانه بیرون بیاید.امدی کولیبالی در دوره ی زندان یک «مرشد روحی» به نام جمال بقال پیدا کرده بود. جمال بقال به جرم طرح ریزی حمله به سفارت آمریکا در پاریس در سال 2001 به زندان افتاده بود. مسئولان ضدتروریسم فرانسه، بقال را یکی از مهم ترین افراد مرتبط با القاعده در اروپا محسوب می کنند.در همان حال که التزام دینی بومدین و کولیبالی افزایش می یافت، آنان برای شنیدن سخنان بقال پیش او می رفتند. بقال در این دوره در جنوب فرانسه در شرایط «آزادی تحت نظر» زندگی می کرد و در همانجا بود که بومدین و کولیبالی بارها با او ملاقات کردند.بعدها حیات، دختر همان خانواده ای که قبلا با آنها زندگی کرده بود را (و در زندگی مشترکش دچار مشکلاتی شده بود) برای مشاوره، با بقال مرتبط کرد. بومدین به پلیس گفته بود: «وقتی که او توصیه ها و مشاوره های خوبی ارائه می دهد، پس منطقی است از او توصیه و مشاوره بخواهیم.»حیات در یکی از همین سفرها برای دیدار با جمال بقال با شلیک به تنه ی درخت، تیراندازی را نیز تمرین کرد. عکس هایی که در یکی از همین سفرها گرفته شده، حیات را در حالی نشان می دهد که یک روبنده ی سیاه بر صورت دارد و لوله ی تفنگ را مستقیم به سمت دوربین گرفته است.

این زوج جوان به مرور روابط نزدیک تری با خانواده ی شریف کواشی (برادر کوچکتر، در بین دو نفری که به شارلی ابدو حمله کردند و 12 نفر را کشتند) برقرار کردند. کولیبالی اولین بار در زندان با کواشی آشنا شده بود، یعنی در همان زمانی که با بقال نیز آشنایی پیدا کرده بود. حیات بومدین هم با ایزانا حمید (همسر کواشی) دوست شد.مسئولان ضد تروریسم فرانسه می گویند تلاش دارند به مضمون صدها تماس تلفنی که در سال 2014 بین بومدین و حمید برقرار شده دست پیدا کنند. یک مقام مسئول گفته است بازپرس ها معتقند که همسران کواشی و کولیبالی، دست کم، در انتقال پیام بین شوهرانشان نقش داشته اند و بومدین هم احتمالا خبر داشته که مسئله ای در دست طراحی است، ولو اینکه درباره ی جزئیات آن چیزی نمی دانسته باشد.نه وکیل ایزانا حمید و نه وکیل سابق بومدین هیچ کدام در مقابل درخواست های مکرر ما برای ارائه ی توضیح، پاسخ مثبت ندادند. ایزانا حمید، مثل همسر برادر شوهرش، آزاد است و اتهامی درباره ی آنها اثبات نشده. سفر حجحیات بومدین در گفتگو با بازپرس ها در سال 2010، تروریسم را رد کرد اما باب عکس العمل جنگی در برابر غرب را باز گذاشت. او در بازپرسی گفت: «وقتی می بینم که مردم بی گناه در فلسطین، عراق، چچن و افغانستان (یعنی جایی که آمریکایی ها بمب می فرستند) قتل عام می شوند [میپرسم] اینها تروریست نیستند؟ ... وقتی آمریکایی ها مردم بی گناه را می کشند، این کاملا قابل پذیرش است که مردها هم برای دفاع از زن و بچه شان دست به کاری بزنند.»در ماه اکتبر 2014، بومدین و کولیبالی برای حج به مکه سفر کردند. بازپرس ها در تلاشند بفهمند آیا این زوج در عربستان با کسی که ارتباطی با تندروها داشته دیدار کرده اند یا نه. یک مسئول ضدجاسوسی در یکی از کشورهای خاورمیانه می گوید: البته همتایان سعودی این بازپرس ها هیچ هشداری دریافت نکرده بودند که مردی که به دلیل داشتن ارتباطاتی با تروریست ها محکوم شده می خواهد به کشور آنها سفر کند [تا وی را دقیقا زیر نظر بگیرند].وقتی این زوج جوان به فرانسه برگشتند، بومدین یک میهمانی ناهار برگزار و 15 نفر از دوستانش را به آن دعوت کرد. یکی از این دوستان به یاد می آورد: «حیات خیلی آرام و باطمأنینه بود.» این آخرین باری بود که بسیاری از آنها حیات را می دیدند. خروج از فرانسه با کمک القاعدهبه گفته ی بازپرس های پرونده، بومدین در روزهای پایانی دسامبر 2014 و تنها هشت روز پیش از آغاز حملات پاریس، فرانسه را ترک کرد. الان که سری به آخرین منزل این زوج بزنی، از طریق سوراخی که روی درب منزل است می توانی یک سجاده ی سبز را بالای سبد رختشویی ببینی. همینطور لباس های شسته شده ای را که روی رخت پهن شده اند [و هیچ کدام پیش از رفتن زوج، جمع نشده اند.]مقامات ذی ربط می گویند بومدین به همراه کولیبالی و یک مرد دیگر (که دارای ارتباطاتی با شبکه ی تروریست ها بود) از طریق زمینی از پاریس به مادرید رفتند. بومدین از به همراه همان مرد در تاریخ دوم ژانویه به استانبول پرواز کرد. چندی بعد نیز از آنجا به سمت مرز با سوریه رفت و احتمالا از طریق مناطقی که تحت تصرف دولت اسلامی است وارد سوریه شد.

[حیات بومدین در فرودگاه استانبول به همراه نیروی القاعده که وی را از اسپانیا به ترکیه رساند] مسئولان ضد تروریسم فرانسه معتقدند شبکه ی لوجستیک این جریان [از جمله همان مرد همراه بومدین] با القاعده در ارتباط بوده اند (یعنی گروهی که رقیب دولت اسلامی به شمار می رود) و این نشانه ی نگران کننده ای است که شاید دو گروه، تشریک مساعی و همگاری را از سر گرفته اند.حالا مقامات مباره با تروریسم، نگران موقعیت حیات بومدین هستند که همسر یک «شهید جهادی» به حساب می آید و همین می تواند جایگاه قدرتمندی به او در صفوف افراطیون ببخشد. حتی برخی از این مقامات معتقدند ممکن است او به اروپا بازگردد تا حملات بیشتری را به اجرا بگذارد. به قول ژان لوئیس بروگیه (بازپرس ارشد سابق، در بخش ضدتروریسم فرانسه): «ما هنوز آخر کار او را ندیده ایم.» مترجم: وحید خضاب
منبع: رجانیوز