یادداشت// خبرگزاری علم و فناوری استان فارس// سعید زحمت کشان کارشناس و فعال میراث فرهنگی و گردشگری
در سرزمین ایران و مکان های مختلف آن که قدم می گذاری سراسر زیبایی هایی وجود دارد که این مرز و بوم را در محدوده جغرافیایی خاص خود تبدیل به سرزمینی منحصربه فرد کرده، که هر کدام از جاذبه های آن زیبایی مخصوص به خود را دارد .
به طبیعت که قدم می گذاری احساسی از شادی و آرامش را تجربه می کنی ، به سکونتگاه های روستایی و شهری قدم می گذاری ، به فرهنگ خاص منطقه و اهمیت خرده فرهنگ ها پی میبری و معماری گذشته که توجه می کنی از نحوه بهره گیری نیاکان ما از داشته های بومی اعم از دانش ، خرد جمعی تا نحوه بکار گیری ساختمایه های بومی و صد ها نکات فراوانی که در شکل گیری این مناطق تاثیر گذار بوده اند که برونداد آن تبدیل شدنشان به جاذبه های گردشگری شده است .
دشتک روستایی است تاریخی که در استان فارس جزو شهرستان مرودشت می باشد. این روستا با گویش و بعضی رسوم خاص و منحصر به فرد با اتکاء بر اقتصاد محلی اعم از باغداری ، دامداری و صنایع دستی ، امرار معاش می کنند .
روستاهای زیادی به نام دشتک در فلات ایران وجود دارند که دشتک ابرج از پیشینه ای خاص و همچنین به لحاظ استقرار در دشتی کوچک به نام دشتک معروف شدهاست.
در پیشینه روستای دشتک ، آثاری از دوره هخامنشیان تا شکل گیری و رونق آن در سده های پیشین در گورستان تاریخی و بافت تاریخی آن به چشم می خورد . روستای دشتک در محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت کالبدی آن به تبعیت از شیب محل استقرار، به صورت پلکانی شکل گرفتهاست. شبکه معابر روستا به عنوان شریان ارتباطی از الگوی نامنظم برمبنای نیاز مردم و محدودیتهای توپوگرافی، شکل گرفتهاند و غالب معابر به صورت پیچ در پیچ، نامنظم و کم عرض میباشد.
خانههای قدیمی روستا از سنگ، خشت و گل ساخته شده و با چینش پلکانی، خود جلوه زیبایی به روستا دادهاند. روستای کوهستانی دشتک، با اقلیم معتدل، پوشش جنگلی، باغات وسیع، چشمه ساران فراوان، آبشارهای زیبا و مناظر و چشماندازهای دل نواز، به ویژه در فصول بهار و تابستان، فضای بسیار جذابی را برای بیننده فراهم میآورد. معماری پلکانی روستای دشتک جلوه بسیار چشمگیری به آن بخشیدهاست که بیننده خوش ذوق را به تحسین وا میدارد.
درخت چنار کهنسال روستا، یکی از قدیمیترین درختان ایران و جهان بهشمار میرود. این درخت که در محل هسته اولیه روستا قد برافراشتهاست به نظر برخی از دیرین شناسان طبیعی، قدمتی چهارهزار ساله دارد.
بناهای مورد احترام زیارتی ، آسیاب های قدیمی ، چشمه های فراوان و مراسم های فرهنگی مختلفی اعم از شادی و عزاداری علاوه بر پاسخگویی به نیازهای بومیان آن جا ، جذابیت بیشتری را برای بیننده و گردشگران مورد نظر فراهم ساخته است .
دشتک که به دلیل معماری خاص بومی که بعضا از آن به عنوان روستایی شبیه به ماسوله در گیلان و ابیانه در کاشان یاد می کنند به دلیل پلکانی بودن آن و منطبق شدن فرم کالبدی آن در بستر و زمینه روستا ، زیبایی خاصی را پدید آورده که مستعد رشد و سرمایه گذاری بیشتر از قبل در صنعت گردشگری را دارد . همانطور سالیان قبل این روستا به دلیل قابلیت های فراوان به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی و انتخاب شده ، در سالیان اخیر اقداماتی در آن صورت گرفته که هم زمینه کیفیت بهتر ساکنین آن جا را به وجود آورده و هم با ارائه خدمات بیشتر ، تسهیلگر و مشوق گردشگران برای دیدن فرهنگ ، طبیعت ، معماری و سایر جاذبه های متنوع این روستا بوده است .
تردیدی نداریم که صنعت گردشگری تاثیر مهمی بر اقتصاد کشورها دارد که گردشگری مهمترین درآمد ملی محسوب می شود، در چنین شرایطی کشوری مثل ایران که به لحاظ جاذبه های گرشگری پتانسیل های بالایی دارد، نباید از کنار این منبع عظیم کسب ثروت به سادگی عبور کرد.
مطالعات گوناگونی در زمینه گردشگری صورت گرفته است که اکثر آن ها معطوف به این مهم است ، از زمانی که گردشگران اقدام به مسافرت مینمایند مجموعهای از فعل و انفعالات اقتصادی شروع میشود و این می تواند به نسبت برنامه ریزی و مدیریت گردشگری بر آن مقصد گردشگری ، تاثیر های متفاوتی را داشته باشد که اهمیت آن پویایی اقتصادی و فواید مربوط به آن است .
با توجه به سیاست های کلان کشوری در زمینه ارتقاء صنعت گردشگری این ضرورت را می رساند که جاذبه های مکانی در صورت انجام اقدامات هدفمند می توانند به اهداف مورد نظر نزدیک شوند .
برنامه ریزی و طرح های هدفمند گوناگونی را می توان برای بازآفرینی و احیاء میراث فرهنگی و میراث ناملموس و همچنین ارزش های پنهان روستاهای هدف گردشگری متصور و پیگیر شد که هم ضمانت اجرایی را داشته باشند و هم در یک فرآیند متداوم، تعریف و به مراحل اجرایی در یک بازه زمانی چندین ساله، برسد. این نیز می تواند با توجه به شعار سال و در راستای تحقق برنامه ششم توسعه با تاثیر در سه حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بسیاری از مشاغل دیگر، سبب جهش تولید در عرصه های گوناگون باشد.
پایان/