به نظر می رسد برای داشتن شهری سالم با شهروندانی قانون مند و مدیریتی کارآمد، به یک منطق قوی نیاز داریم تا میان مدیران شهری و شهروندان، رابطه ای مفید و مثبت ایجاد نماید.
اولویت مدیریت شهری مطلوب، خدمات رسانی حداکثری و سیاست زدگی حداقلی است
تاریخ انتشارجمعه ۱۹ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۴:۱۹
به گزارش حافظ خبر // یادداشت به قلم دکتر مجتبي اشرافي
رشد اقتصادی در هر کشوری، به عمل کرد شهرها و تبیین نمودار توسعه توسط مدیریت شهری آن کشور وابسته است و این درحالی است که در ایران، شهرها و بخصوص کلان شهرهایی مانند شیراز، درگیر مشکلات مدیریت چندگانه و موازی کاری سازمانی، معضلات زیست محیطی، حاشیه نشینی، فساد اداری و مدیریتی، فقر فزاینده، اقتصاد سیاه زیرزمینی، طبقه بندی اجتماعی و افزایش فاصله های طبقاتی بین پایین و شمال شهر به دلیل عدم توازن در توزیع عادلانه خدمات و ثروت در سطح شهر و ... هستند و با توّجه به اینکه در کلان شهر شیراز، شوراهای اسلامی در دوره های مختلف، سیاسی عمل می کرده اند و خط و مشی سیاسی خود را مقدم بر وظیفه خدماتی و مدیریت شهری می دانسته اند و البته هنوز هم سیاسی هستند و سیاسی هم تصمیم می گیرند؛ ضعف مدیریت شهری، به صورت فزاینده ای به مشکلات و موانع فوق در جهت توسعه و نشاط شهری در شهر شیراز دامن زده است.
افراط در این سیاست بازی و وابستگی حزبی و جناحی در کنار آن مشکلات عدیده ای که کلان شهر شیراز درگیرشان هست، باعث شده است که مدیران شهری در شیراز عملکرد ضعیفی در امر توسعه و حیات شهری شیراز داشته و از همه مهمتر اینکه، پاسخ گوی خواست های شهروندان شیرازی نباشند و این درحالی ست که مدیریت شهری آن هم در کلان شهری مانند شیراز، بایستی پاسخگوی شهروندانی باشد که مالیات و عوارض نوسازی و توسعه ی شهر را پرداخت می کنند و نه لزوماً خودرا در مقابل خط سیاسی و حزب خود مسئول بدانند.
بنا بر این توصیف ها، مشارکت و ساخت شهری، مسیری دو طرفه است که ماهیتی خدماتی و خصلتی محلی-اجتماعی دارد و به هیچ وجه نبایستی از منظر سیاسی افراطی صرف به آن نگاه کرد. اصل مهمی که متأسفانه در شهر شیراز و در دوره های مختلف مدیریت شهری و روی کار آمدن شورای شهر با گرایش های سیاسی مشخص طی این چند دوره، مغفول مانده و مشارکت مردمی را ناقص و ابتر رها کرده است.
به نظر می رسد برای داشتن شهری سالم با شهروندانی قانون مند و مدیریتی کارآمد، به یک منطق قوی نیاز داریم تا میان مدیران شهری و شهروندان، رابطه ای مفید و مثبت ایجاد نماید. این منطق قوی، یقیناً می تواند در بهبود و بالا بردن بهره وری مدیریتی در مدیریت شهری مفید باشد. از ملزومات و ویژگی های این منطق ارتباطی، می توان به شفافیت در عملکرد مدیران و فراهم آوردن زمینه های لازم برای امکان نظارت دقیق شهروندان بر هزینه کرد مالی و انجام منطقی پروژه های عمرانی با اولویت های مشخص، عدالت در توزیع منابع، استفاده ی بهینه از منابع فنی، انسانی و مالی در هر دو بخش خصوصی و دولتیِ در اختیار ساختار مدیریت شهری و از همه مهم تر تبعیت مدیران شهری از یک برنامه ی مدون مشخص و عملیاتی در چهار حوزه ی مدیریت زمین، زیرساخت ها، امور مالی و محیط زیست و البته با اولویت دادن به فرهنگ و کنش های هنجاری اجتماع در کنار آگاهی بخشی عمومی، افزایش سطح مطالبه گری جمعی شهروندان و ... اشاره نمود.
برای عملیاتی کردن این منطق در کلان شهری مانند شیراز، بایستی با هدایت فرآیندهای توسعه شهری به شیوه ای عمل گرا و احیا و اهمیت دادن به شورای محلات، شورای مناطق و همیاران شورا و ... از طریق ایجاد ساز و کارهای سازمانی و مشارکت رویه مند و دموکراتیزه کردن فرایندهای تصمیم گیری محلی، به امر مدیریت شورایی شهر و تصمیم سازی شهروندان، ماهیتی مردمی - محلی داد. به عبارتی دیگر، بایستی ظرفیت سازی محلی و نیز مشارکت اجتماعی را توسط مؤسسات شهری دولتی-خصوصی، جامعه ی مدنی، نهادهای اجتماعی-فرهنگی و حتی مذهبی، برای حمایت از این منطق مدیریتی و تسریع در نیل به اهداف توسعه ی شهری شیراز و تضمین سلامت و نشاط این شهر افزایش داد.
از سوی دیگر، سیستم و ساختار مدیریت شهری، بایستی سلسله مراتبی و نظارتی باشد و شورای شهر، الزاماً جایگاه نظارتی خود بر مسئولان و مدیران شهری و کنترل ایشان را تقویت نماید. توّجه ویژه به محله های کمتر برخوردار و اولویت دادن به این محله ها در امر تخصیص بودجه و مشخص کردن محدوده ی مجموعه شهری شیراز و تعیین مدیریت واحد برای این محدوده ها و ارایه خدمات مناسب و درخور، می تواند تا اندازه زیادی، انگیزه شهروندان شیرازی ساکن در محلات کمتر برخوردار و شهرک های اقماری را به مشارکت سیاسی و فرهنگی و توّجه به شهر بالا ببرد.
مادامی که مدیران شهری درگیر سیاست بازی و مقاطعه کاری های خود باشند و شهروندان را در تصمیم گیری های شهری دخالت ندهند، متأسفانه وضعیت به همین منوال خواهد ماند. اما اگر خواست های شهروندان و توقعات آنها، متناسب با توانمندی و بنیه مالی، اداری و ظرفیت و منابع دراختیار مدیریت شهری، در طی فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی دخالت داده شوند و به معنای واقعی کلمه، شهر و مدیریت شهری آن به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در اختیار شهروندان قرار گیرد، یقیناً بسیاری از مشکلات و معضلات فعلی که شهر شیراز درگیر آن است، عاقبتی نیکو خواهد یافت.
رشد اقتصادی در هر کشوری، به عمل کرد شهرها و تبیین نمودار توسعه توسط مدیریت شهری آن کشور وابسته است و این درحالی است که در ایران، شهرها و بخصوص کلان شهرهایی مانند شیراز، درگیر مشکلات مدیریت چندگانه و موازی کاری سازمانی، معضلات زیست محیطی، حاشیه نشینی، فساد اداری و مدیریتی، فقر فزاینده، اقتصاد سیاه زیرزمینی، طبقه بندی اجتماعی و افزایش فاصله های طبقاتی بین پایین و شمال شهر به دلیل عدم توازن در توزیع عادلانه خدمات و ثروت در سطح شهر و ... هستند و با توّجه به اینکه در کلان شهر شیراز، شوراهای اسلامی در دوره های مختلف، سیاسی عمل می کرده اند و خط و مشی سیاسی خود را مقدم بر وظیفه خدماتی و مدیریت شهری می دانسته اند و البته هنوز هم سیاسی هستند و سیاسی هم تصمیم می گیرند؛ ضعف مدیریت شهری، به صورت فزاینده ای به مشکلات و موانع فوق در جهت توسعه و نشاط شهری در شهر شیراز دامن زده است.
افراط در این سیاست بازی و وابستگی حزبی و جناحی در کنار آن مشکلات عدیده ای که کلان شهر شیراز درگیرشان هست، باعث شده است که مدیران شهری در شیراز عملکرد ضعیفی در امر توسعه و حیات شهری شیراز داشته و از همه مهمتر اینکه، پاسخ گوی خواست های شهروندان شیرازی نباشند و این درحالی ست که مدیریت شهری آن هم در کلان شهری مانند شیراز، بایستی پاسخگوی شهروندانی باشد که مالیات و عوارض نوسازی و توسعه ی شهر را پرداخت می کنند و نه لزوماً خودرا در مقابل خط سیاسی و حزب خود مسئول بدانند.
بنا بر این توصیف ها، مشارکت و ساخت شهری، مسیری دو طرفه است که ماهیتی خدماتی و خصلتی محلی-اجتماعی دارد و به هیچ وجه نبایستی از منظر سیاسی افراطی صرف به آن نگاه کرد. اصل مهمی که متأسفانه در شهر شیراز و در دوره های مختلف مدیریت شهری و روی کار آمدن شورای شهر با گرایش های سیاسی مشخص طی این چند دوره، مغفول مانده و مشارکت مردمی را ناقص و ابتر رها کرده است.
به نظر می رسد برای داشتن شهری سالم با شهروندانی قانون مند و مدیریتی کارآمد، به یک منطق قوی نیاز داریم تا میان مدیران شهری و شهروندان، رابطه ای مفید و مثبت ایجاد نماید. این منطق قوی، یقیناً می تواند در بهبود و بالا بردن بهره وری مدیریتی در مدیریت شهری مفید باشد. از ملزومات و ویژگی های این منطق ارتباطی، می توان به شفافیت در عملکرد مدیران و فراهم آوردن زمینه های لازم برای امکان نظارت دقیق شهروندان بر هزینه کرد مالی و انجام منطقی پروژه های عمرانی با اولویت های مشخص، عدالت در توزیع منابع، استفاده ی بهینه از منابع فنی، انسانی و مالی در هر دو بخش خصوصی و دولتیِ در اختیار ساختار مدیریت شهری و از همه مهم تر تبعیت مدیران شهری از یک برنامه ی مدون مشخص و عملیاتی در چهار حوزه ی مدیریت زمین، زیرساخت ها، امور مالی و محیط زیست و البته با اولویت دادن به فرهنگ و کنش های هنجاری اجتماع در کنار آگاهی بخشی عمومی، افزایش سطح مطالبه گری جمعی شهروندان و ... اشاره نمود.
برای عملیاتی کردن این منطق در کلان شهری مانند شیراز، بایستی با هدایت فرآیندهای توسعه شهری به شیوه ای عمل گرا و احیا و اهمیت دادن به شورای محلات، شورای مناطق و همیاران شورا و ... از طریق ایجاد ساز و کارهای سازمانی و مشارکت رویه مند و دموکراتیزه کردن فرایندهای تصمیم گیری محلی، به امر مدیریت شورایی شهر و تصمیم سازی شهروندان، ماهیتی مردمی - محلی داد. به عبارتی دیگر، بایستی ظرفیت سازی محلی و نیز مشارکت اجتماعی را توسط مؤسسات شهری دولتی-خصوصی، جامعه ی مدنی، نهادهای اجتماعی-فرهنگی و حتی مذهبی، برای حمایت از این منطق مدیریتی و تسریع در نیل به اهداف توسعه ی شهری شیراز و تضمین سلامت و نشاط این شهر افزایش داد.
از سوی دیگر، سیستم و ساختار مدیریت شهری، بایستی سلسله مراتبی و نظارتی باشد و شورای شهر، الزاماً جایگاه نظارتی خود بر مسئولان و مدیران شهری و کنترل ایشان را تقویت نماید. توّجه ویژه به محله های کمتر برخوردار و اولویت دادن به این محله ها در امر تخصیص بودجه و مشخص کردن محدوده ی مجموعه شهری شیراز و تعیین مدیریت واحد برای این محدوده ها و ارایه خدمات مناسب و درخور، می تواند تا اندازه زیادی، انگیزه شهروندان شیرازی ساکن در محلات کمتر برخوردار و شهرک های اقماری را به مشارکت سیاسی و فرهنگی و توّجه به شهر بالا ببرد.
مادامی که مدیران شهری درگیر سیاست بازی و مقاطعه کاری های خود باشند و شهروندان را در تصمیم گیری های شهری دخالت ندهند، متأسفانه وضعیت به همین منوال خواهد ماند. اما اگر خواست های شهروندان و توقعات آنها، متناسب با توانمندی و بنیه مالی، اداری و ظرفیت و منابع دراختیار مدیریت شهری، در طی فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی دخالت داده شوند و به معنای واقعی کلمه، شهر و مدیریت شهری آن به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در اختیار شهروندان قرار گیرد، یقیناً بسیاری از مشکلات و معضلات فعلی که شهر شیراز درگیر آن است، عاقبتی نیکو خواهد یافت.
کد مطلب : ۲۱۸۶۰
