سال‌هاست که غبار گام‌های زندگی مدرن و باز شدن پای تکنولوژی به عرصه‌های مختلف، چهره صنایع دستی اصیل و زیبای ایرانی را پوشانده و آرام آرام بعضی از این هنرها را به فراموشخانه ذهن آدم‌ها کشانده است؛ هنرهایی که بعضا به مرگ آخرین هنرمندانش، محو شد.
غبار از چهره صنایع دستی بزداییم؛
تلاش برای احیای هنرهای سنتی فارس
تاریخ انتشارسه شنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۶:۴۲
به گزارش حافظ خبر،
صنایع دستی، همان آثار هنرمندانه، زحمتکش ترین و کم توقع‌ترین و در عین حال وفادارترین هنرمندان ایرانی است، مردان و زنانی که به حتم حفظ تاریخ و فرهنگ و هنر ایران زمین، مدیون تلاش خستگی ناپذیر و پایمردی آنان است.
امروز اما تنوع صنایع دستی ایرانی با آن پیشینه هفت هزارساله، اندک اندک کاسته شده و بخشی از این هنرها دیگر هنرمندی ندارد و بخشی گرفتار مدرنیته و ابزارهای تکنولوژیک مدرنیته شده است. غافل از اینکه صنایع دستی آیینه‌‌ی بازتاب دهنده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه و نمادی از هویت ملی هر قوم محسوب می‌شود و در شناساندن فرهنگ و هنر و تمدن ملت‌ها، نقشی بی بدیل ایفا می‌کند.
سهم هنرهای دستی در معیشت افراد و اقتصاد فرد، خانوار و جامعه، آنقدر پررنگ بوده است که در شاخص‌های اقتصادی، پررنگ باشد و صنعت نامیده شود. صنعتی که در جوار گردشگری، توان قدرتمند و ثروتمند کردن جوامع را دارد.
امروز اما هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی که روزگاری نیازهای مردم را تامین می‌کرد، حال در تامین نیازهای اساسی خود لنگ می‌زنند و همین امر عامل اصلی در به حاشیه رفتن کار هنرمندانه‌شان شده است؛ حال آنکه می‌توان معشوق رونق تولید را با زدودن زنگار از چهره صنایع دستی و کمک به رونق آن، در آغوش کشید.
تغییر نیازهای جامعه و شیوه زندگی افراد، صنعتی شدن محصولات، واردات بی رویه با قیمت های بسیار نازل، نبود تطبیق میان طرح ها و صنایع دستی حاصل از این مشاغل با زندگی امروزی، نبود توان رقابت با محصولات مشابه صنعتی، بالا بودن قیمت تمام شده برخی محصولات، مهاجرت های بی رویه، تامین نشدن نیازهای معیشت خانواده و نبود برنامه ریزی مناسب برای شناسایی و آشنایی عموم با جذابیت های بصری از جمله مواردی است که صنایع دستی را در معرض نابودی قرار داده است .
به گزارش ایسنا، استان فارس، در زمینه صنایع دستی، به حتم از نقاط برخوردار ایران محسوب می‌شود و روزگاری از مجموع 250 رشته هنری شناخته شده در زمینه صنایع دستی، فارسی‌های هنرمند در نیمی، صاحب سبک و فعال بوده‌اند، اگرچه امروز و از بد روزگار، به زحمت تعداد رشته‌ها به بیش از 80 هنر می‌رسد.
تلاش برای احیای هنرهای دستی رو به زوال
منسوخ شدن بخشی از رشته‌های صنایع دستی در فارس به این معناست که دیگر نه هنرمندی هست و نه هنری برای عرضه؛ بخشی از رشته‌ها نیز اگر مسئولان به خود نیایند، به حتم مسیر زوال را با سرعت طی خواهد کرد.
فارس بی‌تردید مهد هنرمندانی در رشته های خاتم، منبت، مقرنس، میناکاری، کاشی کاری، آینه کاری، گیوه دوزی، جاجیم بافی، چلنگری، صحافی سنتی، سیاه چادر بافی، چادرشب بافی، فرش بافی، نمد مالی، مسگری، رنگرزی سنتی، گره چینی، گبه بافی، گلیم بافی و .... بوده، هنرهایی که حالا رنگ از روی رونقشان پریده است.
با بررسی تاریخ می توان به این نتیجه رسید که هر یک از این هنرها، سابقه‌ای کهن داشته و در تمام ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و حتی سیاسی، تاثیرگذار بوده است.
بدون تردید، تنها یک سازمان قادر به احیای این هنرها نیست؛ اما جامعه امروز ایران که در مسیر خروج از بن بست تک محصولی حرکتی را آغاز کرده است، باید در این مسیر اندکی عمیق‌تر و اندیشمندانه تر، برنامه ریزی و در مسیر برنامه‌ها با زمان بندی مشخص، حرکت کرد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس قبلا از احیای 15 رشته منسوخ شده صنایع دستی طی چهارسال خبر داده بود.
حیدرعلی زاهدیان‌نژاد با یادآوری اینکه زمانی در فارس 120 رشته وجود داشته که اکنون تنها 85 رشته آن فعال و مابقی منسوخ شده است.
او با بیان اینکه از سال 92 تا كنون تلاش های هدفمندی برای احیای رشته های صنایع دستی منسوخ شده استان فارس شكل گرفت، گفته بود: که شیشه گری فوتی سنتی، اویی بافی، جاجیم بافی، طلا سازی سنتی، شیشه درمه بافی و رشته دوره چین بافی، دلوچه دوزی کازرون، مسگری و چاقو سازی نی ریز، معرق، معرق کاشی، دواتگری و رشته میناکاری بخشی از این رشته‌ها بوده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی فارس در روزهای گذشته نیز با اشاره به پژوهش و مستندنگاری‌های انجام شده در خصوص رشته‌های صنایع دستی، از احیای دو رشته منسوخ شده در این زمینه خبر داد.
زاهدیان‌نژاد گفته بود: بنا به تعریف شورای احیا و باز زنده سازی رشته‌های صنایع دستی، اگر در رشته هنری، تولیدات به زیر 5 کارگاه فعال برسد، عنوان منسوخ شده به آن رشته تعلق می‌گیرد
وی گفته بود: طرح احیا رشته سیاه چادربافی عشایر فارس اسفند ماه پارسال در شورای احیا و باز زنده سازی به تصویب رسید و مستندنگاری پرونده احیای رشته مسگری شیراز نیز مراحل پایانی خود را طی می‌کند.
زاهدیان نژاد با اشاره به تخصیص 5 میلیارد ریال تسهیلات به دو استاد مسگری، اضافه کرده بود: این میزان تسهیلات به منظور تولید مواد اولیه مسگری سنتی و ساخت ظروف مسی در نظر گرفته شده است.
ایسنا
امروز اما تنوع صنایع دستی ایرانی با آن پیشینه هفت هزارساله، اندک اندک کاسته شده و بخشی از این هنرها دیگر هنرمندی ندارد و بخشی گرفتار مدرنیته و ابزارهای تکنولوژیک مدرنیته شده است. غافل از اینکه صنایع دستی آیینه‌‌ی بازتاب دهنده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه و نمادی از هویت ملی هر قوم محسوب می‌شود و در شناساندن فرهنگ و هنر و تمدن ملت‌ها، نقشی بی بدیل ایفا می‌کند.
سهم هنرهای دستی در معیشت افراد و اقتصاد فرد، خانوار و جامعه، آنقدر پررنگ بوده است که در شاخص‌های اقتصادی، پررنگ باشد و صنعت نامیده شود. صنعتی که در جوار گردشگری، توان قدرتمند و ثروتمند کردن جوامع را دارد.
امروز اما هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی که روزگاری نیازهای مردم را تامین می‌کرد، حال در تامین نیازهای اساسی خود لنگ می‌زنند و همین امر عامل اصلی در به حاشیه رفتن کار هنرمندانه‌شان شده است؛ حال آنکه می‌توان معشوق رونق تولید را با زدودن زنگار از چهره صنایع دستی و کمک به رونق آن، در آغوش کشید.
تغییر نیازهای جامعه و شیوه زندگی افراد، صنعتی شدن محصولات، واردات بی رویه با قیمت های بسیار نازل، نبود تطبیق میان طرح ها و صنایع دستی حاصل از این مشاغل با زندگی امروزی، نبود توان رقابت با محصولات مشابه صنعتی، بالا بودن قیمت تمام شده برخی محصولات، مهاجرت های بی رویه، تامین نشدن نیازهای معیشت خانواده و نبود برنامه ریزی مناسب برای شناسایی و آشنایی عموم با جذابیت های بصری از جمله مواردی است که صنایع دستی را در معرض نابودی قرار داده است .
به گزارش ایسنا، استان فارس، در زمینه صنایع دستی، به حتم از نقاط برخوردار ایران محسوب می‌شود و روزگاری از مجموع 250 رشته هنری شناخته شده در زمینه صنایع دستی، فارسی‌های هنرمند در نیمی، صاحب سبک و فعال بوده‌اند، اگرچه امروز و از بد روزگار، به زحمت تعداد رشته‌ها به بیش از 80 هنر می‌رسد.
تلاش برای احیای هنرهای دستی رو به زوال
منسوخ شدن بخشی از رشته‌های صنایع دستی در فارس به این معناست که دیگر نه هنرمندی هست و نه هنری برای عرضه؛ بخشی از رشته‌ها نیز اگر مسئولان به خود نیایند، به حتم مسیر زوال را با سرعت طی خواهد کرد.
فارس بی‌تردید مهد هنرمندانی در رشته های خاتم، منبت، مقرنس، میناکاری، کاشی کاری، آینه کاری، گیوه دوزی، جاجیم بافی، چلنگری، صحافی سنتی، سیاه چادر بافی، چادرشب بافی، فرش بافی، نمد مالی، مسگری، رنگرزی سنتی، گره چینی، گبه بافی، گلیم بافی و .... بوده، هنرهایی که حالا رنگ از روی رونقشان پریده است.
با بررسی تاریخ می توان به این نتیجه رسید که هر یک از این هنرها، سابقه‌ای کهن داشته و در تمام ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و حتی سیاسی، تاثیرگذار بوده است.
بدون تردید، تنها یک سازمان قادر به احیای این هنرها نیست؛ اما جامعه امروز ایران که در مسیر خروج از بن بست تک محصولی حرکتی را آغاز کرده است، باید در این مسیر اندکی عمیق‌تر و اندیشمندانه تر، برنامه ریزی و در مسیر برنامه‌ها با زمان بندی مشخص، حرکت کرد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس قبلا از احیای 15 رشته منسوخ شده صنایع دستی طی چهارسال خبر داده بود.
حیدرعلی زاهدیان‌نژاد با یادآوری اینکه زمانی در فارس 120 رشته وجود داشته که اکنون تنها 85 رشته آن فعال و مابقی منسوخ شده است.
او با بیان اینکه از سال 92 تا كنون تلاش های هدفمندی برای احیای رشته های صنایع دستی منسوخ شده استان فارس شكل گرفت، گفته بود: که شیشه گری فوتی سنتی، اویی بافی، جاجیم بافی، طلا سازی سنتی، شیشه درمه بافی و رشته دوره چین بافی، دلوچه دوزی کازرون، مسگری و چاقو سازی نی ریز، معرق، معرق کاشی، دواتگری و رشته میناکاری بخشی از این رشته‌ها بوده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی فارس در روزهای گذشته نیز با اشاره به پژوهش و مستندنگاری‌های انجام شده در خصوص رشته‌های صنایع دستی، از احیای دو رشته منسوخ شده در این زمینه خبر داد.
زاهدیان‌نژاد گفته بود: بنا به تعریف شورای احیا و باز زنده سازی رشته‌های صنایع دستی، اگر در رشته هنری، تولیدات به زیر 5 کارگاه فعال برسد، عنوان منسوخ شده به آن رشته تعلق می‌گیرد
وی گفته بود: طرح احیا رشته سیاه چادربافی عشایر فارس اسفند ماه پارسال در شورای احیا و باز زنده سازی به تصویب رسید و مستندنگاری پرونده احیای رشته مسگری شیراز نیز مراحل پایانی خود را طی می‌کند.
زاهدیان نژاد با اشاره به تخصیص 5 میلیارد ریال تسهیلات به دو استاد مسگری، اضافه کرده بود: این میزان تسهیلات به منظور تولید مواد اولیه مسگری سنتی و ساخت ظروف مسی در نظر گرفته شده است.
ایسنا
کد مطلب : ۲۰۵۲۴
