حافظ خبر - مواجهه با بحران برداشت آب از منابع فسیلی

به گزارش "حافظ نیوز"، طهمورث یوسفی گفت: امروز و با توجه به اینکه عمق برداشت از آبهای زیرزمینی بسیار بیشتر شده، برداشت از منابع آب فسیلی انجام می‌شود.
او گفت: تاکنون برداشت آب از منابع آبرفتی بوده و هنوز هم در بعضی دشت‌ها که عمق آبرفت‌ها بیشتر است، از همین منابع انجام می‌شود اما در بسیاری از دشت‌های بحرانی، برداشت از منابع آب فسیلی انجام می‌شود.
این کارشناس زمین‌شناسی گفت: طبق مطالعات جدید برآمده از پردازش رادار، نسبت به ده سال قبل میزان فرونشست‌ها بسیار کمتر شده اما نمی توان امیدوار بود که کامل کم شده است؛ در فارس به‌طور میانگین بین 6 تا 8 سانتی متر فرونشست را داریم.
یوسفی با بیان اینکه مبحث فروچاله، موضوعی جدا از فرونشست است، گفت: این موضوع در تمام نقاط فارس وجود داشته اما با شدت و ضعف همراه است؛ یکی از فروچاله‌های شهرستان شیراز در دشت ارژن حادث شد که آب دریاچه‌ی ارژن را بلعید؛ اگرچه این آب به منابع زیرزمینی منتقل شده اما یک دریاچه را از دست دادیم.
او با بیان اینکه در شمال فارس نیز یک فروچاله‌ی نسبتا بزرگ در سورمق حادث شد، گفت: بحث فرونشست زمین یک مبحث طبیعی است و تازمانی که نرخ معمولی داشته باشد، خطر محسوب نمی‌شود اما گر این میزان در میانگین سالانه به بیش از 2 سانتی‌متر در دشتی وسیع برسد، از نگاه زمین‌شناسی رخ‌داد بدی محسوب می‌شود.
یوسفی با اشاره به اینکه فرونشست در نقاطی که کشاورزی انجام می‌شود، بیشتر حادث می‌شود، گفت: وقتی آب از لایه‌های زیرین بیش از میزان بارش‌های سالانه باشد، احتمال افزایش فرونشست هم بیشتر می‌شود و گاه دیده شده که در یک دشت شاهد فرونشست هستیم و این مشکل در مرکز کشاورزی دشت، بیشتر دیده می‌شود.
این کارشناس با اشاره به اینکه نرخ فرونشست در دشت‌های شهرستان شیراز به نسبت سایر نقاط استان فارس کمتر است، به تداوم ده‌ساله‌ی خشکسالی‌ها در فارس را به‌عنوان یک عامل تشدید کننده اعلام و اضافه کرد: وقتی خشکسالی حادث و برداشت از مخازن آب زیرزمینی تجدید پذیر مانند زمان ترسالی ادامه می‌یابد، مشکلات بیشتر خواهد بود.
یوسفی با بیان اینکه برداشت زیاد از منابع تجدید‌پذیر در جای خود یک معضل است، گفت: حال وقتی باران به میزان طبیعی نباشد، ذخایر آب تجدید‌پذیر کم می‌شود و با تداوم این حالت فاجعه رخ خواهد داد.
او اضافه کرد: اکنون حدود 10 سال است، که درگیر خشکسالی هستیم و طی این مدت هم نه‌تنها برداشت از منابع آب کم نشده که بعضا بیشتر هم بوده است؛ به همین دلیل عمق چاه‌ها افزایش یافته و در بعضی مناطق عمق چاه از 80 تا 100 متر به حدود 400 متر هم رسیده است.
یوسفی خاطرنشان کرد که اکنون در بعضی از دشت‌ها که ضخامت آبرفت زیاد است، برداشت از منابع فسیلی دیرتر اتفاق می‌افتد و هنوز برداشت‌ها مربوط به منابع آبرفتی است اما در بعضی دشت‌ها برداشت از منابع آب فسیلی انجام می‌شود.
مدیر مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور گفت: نظر کارشناسی من این است که امروز در فارس دیگر از آبرفت برداشت نمی‌کنیم بلکه به آب‌های فسیلی که ارزشی در حد سرمایه ملی دارد، حمله شده و تنها حدود 20 تا 30 درصد از این منابع تجدید پذیر است.
او توضیح داد که از نظر کارشناسی و علمی، کوه‌ها لایه‌بندی زمین‌شناسی دارد و مشابه همین لایه‌بندی کوه‌ها در زیر زمین ادامه می‌یابد و در طول دوران شکل‌گیری، آب‌هایی در غارهای زیر زمین محبوس شده است؛ این آب منابعی است که به واسطه‌ی افزایش عمق چاه‌ها و عبور از لایه‌ی آبرفتی، برداشت می‌شود.
یوسفی با تصریح اینکه آبرفت لایه بندی ندارد، تصریح کرد: امروز و در بخشی از دشت‌های فارس، سقف غارهایی که در لایه‌بندی زیر زمین وجود دارد سوراخ و به نوعی سقف واحدهای زمین شناسی تخریب می‌شود!!
این کارشناس تاکید دارد که بحث آب امروز در فارس یک بحران جدی محسوب می‌شود و برای مقابله مناسب با این بحران، همه مردم، خصوصا بخش‌هایی که برداشت‌های بیشتری دارند، باید همراه شوند.
منبع: ایسنا