جای خالی این پرسش مطرح است که سیستم قضائی ما به کدام سو می‌رود؟ دادرسی آماری یا الهی ؟
یادداشت؛
از قضاوت آماری تا قضاوت الهی
تاریخ انتشاريکشنبه ۱۲ دی ۱۳۹۵ ساعت ۱۲:۴۸
اگر قلم قضاوت به زیور استدلال و استناد آراسته گردید قطعاً درمانگر و شفادهنده جامعه است و در غیر این صورت کشنده عدالت و ویرانگر اعتماد عمومی است.
تیغ قلم قضا می‌تواند از پیچیدگی و راز آلودگی بیماری‌های مدنی و جزایی و اختلافات موجود در پرونده‌ها به تجویز نسخه استدلالی و استنادی گره‌گشایی کند.
بنابراین آنچه از جایگاه قضاوت انتظار می‌رود آن است که با نگاه درمانی استدلالی، استنادی و عدالت خواهانه، قاضی را به خویشتن خویش فراخواند که جز محتویات و مستندات پرونده در انطباق با قانون و شرع به استظهار دلایل و استنادات و به دور از هرگونه حب و بغضی نسبت به اصحاب دعوا و وکلای آن‌ها در راستای کشف واقع نقش درمانی خود را ایفا نماید.
نادیده گرفتن این مهم منجر به صدور آرائی خواهد شد که سرشار از استدلال تهی یا بعضاً استدلال گونه خواهد بود همانند آنچه این روزها در برخی دادسراها مشاهده می‌شود که تنها نتیجه مثبت آن شتاب‌زدگی در بالا بردن آمار آراء و بعضاً شائبه اخذ امتیاز مثبت به‌زعم افزایش آمار است. در چنین شرایطی آیا دادرسی آماری جایگزین دادرسی الهی نمی‌شود؟
در دادرسی الهی ، پیامبر اکرم(ص) قاضی را درحالی‌که گرسنه، خشمناک یا خواب‌آلوده باشد از قضاوت نهی کرده است؛ «اِنَّه نَهی اَنْ یَقْضَی الْقاضی وَ هُوَ غَضْبانُ او جائِعٌ او ناعِسٌ.» که همه این امور، نشان از اهمیت قضاوت و اجتناب آن شتاب‌زدگی دارد.
حال با در نظر گرفتن معیارهایی که پیامبر اکرم(ص) برای قاضی و قضاوت در نظر گرفته‌اند، جای خالی این پرسش مطرح است که سیستم قضائی ما به کدام سو می‌رود؟ دادرسی آماری یا الهی ؟
اگر دادرسی در نظام اسلامی، شکل آماری به خود گرفت و از استدلال و استناد تهی گردید همانند پای چوبین بستن به قامت کوتاهی است که ظاهرش رخ نمائی می‌کند اما باطنش آمار ساز و امتیاز آورنده است و البته نتیجه‌اش هم دودی است که به چشم صاحبان حق می‌رود و اعتماد عمومی که از سیستم قضائی سلب خواهد شد.
بنابراین، نباید فراموش کرد که در امر قضاوت، هیچ‌چیز نباید بر کیفیت کار قاضی اثر منفی بگذارد.
نویسنده: علی زارعی وکیل دادگستری
کد مطلب : ۱۶۱۶۳
