چالش‌هایی که برخی کشورها به هر ترتیب بر آن فایق آمده و برخی دیگر نتوانسته‌اند برنامه مدون و راهنمای مشخصی برای آن تعیین کنند
یادداشت؛
جوانان و ابهام مدیریتی
تاریخ انتشارچهارشنبه ۲۴ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۴۳
از این نظر بیراه نیست اگر بگوییم بدون اغراق همه نهادهای کشور باید در امر سیاستگذاری و اجرا در حوزه جوانان فعالانه مشارکت کنند. با یک نگاه اجمالی البته می‌توان دریافت که تقلیل جایگاه سیاستگذاری در حوزه جوانان به معاونت جوانان «یعنی زیرواحدی از یک کل» بدون شک تأثیر ملموسی بر مشروعیت تصمیم‌سازی و سیاستگذاری این نهاد و ارتباط با وزارتخانه‌ها و ارکان و نهادهای دیگر خواهد داشت اما از دردمندانه سخن گفتن از چرایی ادغام و نتایج و علل ادغام اگر بگذریم به ضرورت اصلاح فرآیندهای جاری مربوط به جوانان خواهیم رسید. این صحبت از فرآیند به آن معناست که تغییر، بازبینی و اصلاح تصمیم‌سازان احتمالاً تأثیر کمتری در خروجی‌ها به نسبت فرآیندها خواهد داشت.
این یادداشت به حد بضاعت خود رویه‌ای از شرایط مرتبط با جوانان را نمایان خواهد کرد:
۱٫ اهداف وزارتخانه در حوزه جوانان و معاونت آن، پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه سالم در افراد، حل مسائل و اعتلا و رشد نسل جوان کشور و استفاده بهینه از استعدادها و توانایی‌های نسل جوان است. این اهداف علی‌رغم وجود معضلاتی که به صورت مشخص خاص حوزه جوانان است، نتوانسته به خوبی اهداف مرتبط با آینده و حال جوانان کشور را پوشش دهد. عدم جامعیت و شمول در شیوه ارائه اهداف مربوط به حوزه جوانان خود شاهدی بر این مدعاست که دید مشخصی برای حل معضلات جوانان نه در سطح این معاونت بلکه در دیدگاه عمومی کشور وجود ندارد. همان چیزی که بسیاری از کشورهای توسعه یافته و بعضاً در حال توسعه از آن به عنوان «دیپلماسی جوانان» یاد می‌کنند.
۲٫ برنامه‌های معاونت جوانان را به طور کلی می‌توان در سه بخش پژوهشی، نظارتی و اجرایی دسته‌بندی کرد. بخش اول در برگیرنده مطالعات و پژوهش‌ها در حوزه آسیب‌شناسی معضلات جوانان است. بخش دوم ناظر بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با حوزه جوانان و اثر بخشی فعالیتهای آنهاست و بخش سوم به عنوان بخش عینی و عملی برنامه‌های این معاونت پیگیری وضع سمن‌ها، برنامه جامع ساماندهی امور جوانان، فعالیتهای فراغتی و باز شناسی استعدادهای نسل جوان را بر عهده دارد.
این برنامه‌ها اگرچه مطابق با اهداف طرح‌ریزی شده است، اما انتظار می‌رفت معضلات بنیادین جوانان مانند جرم، جنحه و بزه، اعتیاد، اشتغال، ازدواج و… ـ اگرچه نیازمند همکاری‌های عمیق بین بخشی است ـ دیده و برنامه یا اهداف مشخصی برای آن تعیین شود.
۳٫وضع بودجه وزارتخانه و معاونت جوانان در سه سال متفاوت:
بودجه وزارتخانه در سال ۱۳۹۳، ۱۳۹۴، ۱۳۹۵، به ترتیب ۱۴۶، ۱۷۲ و ۲۶۵ میلیارد تومان بوده است.
وزارت ورزش و جوانان در سال ۹۵ بیشترین افزایش بودجه‌ای و رقمی معادل ۵۴ درصد رشد داشته است.
سهم معاونت ساماندهی امور جوانان در سال ۹۴، ۷ر۴ درصد از کل بودجه وزارتخانه یعنی ۷ میلیارد تومان بوده است.
این رقم طبیعتاً در سال ۹۵ به تناسب افزایش ۵۴ درصدی بودجه وزارتخانه رشد داشته، اما می‌توان احتمال داد که همچنان ۷ر۴ درصد از آن بودجه است!
این مبلغ مربوط به آموزش‌های حوزه جوانان، سمن‌ها حقوق پرسنل و استانها خواهد بود و به عبارتی سرانه هر جوان از این مبلغ ۲۰۰ تومان است!
همچنین ۱درصد از هزینه کرد دستگاه‌ها باید به حوزه جوانان اختصاص یابد.
۳۰درصد از این بودجه مربوط به تکمیل فضاهای ورزشی، ۳۰درصد مربوط به توسعه ورزش در روستاها و فضاهای ورزشی و ۴۰درصد به حوزه جوانان اختصاص می‌یابد.
این آمارها در کنار ۱۱ میلیون جوان‌ها که در سن ازدواج قرار گرفته‌اند و ازدواج نکرده‌اند، در کنار افزایش ۲ر۵درصدی طلاق‌ها و کاهش ۲ر۲درصدی ازدواج‌ها در مناطق شهری و همچنین آمارهای ضد و نقیض مربوط به جمعیت جوانان بیکار در جامعه معنای خاص‌تری پیدا می‌کنند.
۴٫ در بررسی‌های به‌عمل آمده از معاونت ساماندهی امور جوانان و واحدهای تابعه با وجود قلت اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاع‌رسانی این معاونت، پرکارترین و البته برنامه‌مدارترین واحد، اداره کل مشارکت‌های اجتماعی جوانان است.
عملکرد معاونت جوانان در حوزه مشارکت‌های اجتماعی و جوانان را می‌توان قابل دفاع دانست. رشد عددی تعداد سمن‌های فعال در کشور از ۵۰ به ۱۲۰۰ سمن، کمک سه‌میلیارد تومانی بلاعوض به سمن‌ها در سال ۹۵، رونمایی از سامانه صدور اعتبار سمن‌ها و برنامه حمایت از ۳۲۰طرح مصوب سمن‌های جوان، راه‌اندازی سمن‌سراها در ۱۲ استان کشور و برگزاری جشنواره اتفاق با محوریت سمن‌ها شاهدی بر این ادعاست.
۵٫ طرح باغ ملی استعدادها، سامانه کارآفرینی جوانان (سمک)، بیمه ازدواج جوانان و پایگاه داده جوانان نیازمند توجه بیشتری از سوی وزارتخانه است.
وزیر سابق ورزش در مصاحبه‌ای اعلام کرد یگانه سازمانی که هیچ‌وظیفه اجرایی در ارتباط با جوانان ندارد، وزارت ورزش و جوانان است. این اقرار اگرچه علی‌الظاهر برای بسیاری سخت و غیرقابل باور است، اما باید منصفانه و متواضعانه بپذیریم که حل معضلات حوزه جوانان نیازمند همکاری مناسب، مداوم و مجاهدانه همه بخش‌ها، ارگان‌ها و سازمان‌هاست. انتظار حل تام معضلات جوانان از سازمانی که دستگاه عریض و طویل ورزش هم به آن اضافه شده انتظاری غیرمعقول است، اما سوالی که اینجا اهمیت دارد این است که وزارت ورزش و جوانان تا چه اندازه در ایفای نقش خود یعنی ایجاد هماهنگی میان واحد‌ها و وزارتخانه‌های مختلف ذیل مجموعه‌ای به‌نام ستاد ملی ساماندهی امور جوانان مفید و موثر ظاهر شده است؟
معاون ساماندهی امور جوانان در جایی نسبت به عدم حضور برخی نمایندگان وزارتخانه‌ها از جمله وزارت راه و همچنین تنزل جایگاه نماینده وزارتخانه به سمت‌های خارج از سطح تصمیم‌گیری از جمله وزارت جهاد و کشاورزی گلایه کرده بود. همچنین بررسی‌ها نشان داد که جلسات این ستاد در دو سال اول دولت نامنظم برگزار می‌شده، اما در یک سال و نیم پایانی دولت رشد چشمگیری از لحاظ تعداد جلسات و تبعاً تعداد مصوبات داشته است. گودرزی هم عملکرد یک سال و نیم اول خود در دولت را غیر قابل تحسین دانسته و بیان کرد که از عملکرد یکساله اخیر خود راضی‌تر است. همه اینها نشان می‌دهد که «اراده» برای بهبود وضع جوانان سهم تاثیرگذاری در حل مناقشه‌های مربوط به این حوزه دارد. بنا به دلایلی که تمایل داریم آن را گستردگی معضلات حوزه جوانان تعبیر می‌کنیم، به‌دلیل عدم توانمندی نهادی، معاونت جوانان در این حوزه به لحاظ مدیریتی و سازمانی بسیار پایین‌تر از سطح سایر معاونت‌ها به‌ویژه معاونت‌های ورزشی این وزارتخانه قرار بگیرد. به‌نظر می‌رسد همین گستردگی در کنار بودجه غیر قابل دفاع حوزه جوانان و موانع پیش رو سبب شده است که مجموعه وزارتخانه بعضاً علاقه بیشتری به ارائه برنامه‌های روبنایی و مناسبتی داشته باشد، گرچه اکنون پس از تغییر وزیر ورزش و جوانان فرصت‌های بیشتری برای گسترده‌شدن جوانان در این وزارتخانه فراهم شده است. اما به طور کلی در می‌یابیم که معضلات حوزه جوانان نیازمند سیاستگذاری کلان و همکاری، در صورتی به سرانجام خواهد رسید که باور به جوانان، جوانگرایی و فرصت‌دانستن جمعیت جوان به جای تهدید، سرلوحه کار همه مسئولان سیاستگذار به‌ویژه وزارت ورزش و جوانان قرار گیرد.
کوثر فرهادی
انتهای خبر/111
کد مطلب : ۱۵۹۶۶
