کشورهای عرب حوزه خلیج فارس که در زمان اوباما و به‌ویژه با امضای برجام نگران ازدست‌دادن حمایت غرب بودند، با پیروزی ترامپ جان تازه‌ای گرفته و این‌بار سراغ یار قدیمی خود یعنی انگلستان رفته‌اند.
انگلیس در صف اعراب مرتجع؟
تاریخ انتشارپنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۵۵
این در حالی است که بعد از شهریور ماه و تبادل سفیر میان تهران و لندن، امیدواری‌ها به عادی‌شدن روابط ایران و انگلستان بیشتر شده بود. همین چند روز قبل بود که سفیر کشورمان به صورت رسمی استوارنامه خود را تقدیم ملکه انگلیس کرد اما حالا به نظر می‌رسد بریتانیا نه‌تنها قصدی برای بهبود رابطه با ایران ندارد بلکه از در دشمنی نیز درآمده، راه دیگری در پیش گرفته و حرفهایی از جنس حرف‌های رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه منتخب آمریکا می‌زند. او دیروز ایران را تهدید آشکار برای منطقه خلیج فارس توصیف کرد و این نشان می‌دهد که چقدر از نفوذ ایران در منطقه آزرده‌خاطر هستند. روابط ایران با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نیز به همین دلیل تیره‌وتار است.
کشورهای عرب حوزه خلیج فارس که در زمان اوباما و به‌ویژه با امضای برجام نگران ازدست‌دادن حمایت غرب بودند، با پیروزی ترامپ جان تازه‌ای گرفته و این‌بار سراغ یار قدیمی خود یعنی انگلستان رفته‌اند. آنان برای نخستین مرتبه از یکی از نخست‌وزیران بریتانیا دعوت کردند در جلسه عالی شورای همکاری خلیج فارس شرکت کند و نخست‌وزیر انگلیس نیز چیزی برایشان کم نگذاشت. او به بحرین رفت و علاوه بر گفت‌وگو با پادشاه، ولیعهد و نخست‌وزیر این کشور در سی‌وهفتمین نشست دوره‌ای شورای همکاری خلیج فارس حرف‌های تندوتیزی علیه ایران زد. ایران را تهدیدی آشکار برای منطقه خلیج فارس خواند و گفت: «ما به‌دنبال شراکت استراتژیک با هم‌پیمانانمان در شورای همکاری خلیج فارس هستیم تا با تهدیدات جدی ایران در منطقه مقابله کنیم. همکاری استراتژیک با شورای همکاری خلیج فارس برای لندن بسیار حائز اهمیت است و ما تمام تلاش خود را برای ارتقای آن به کار می‌گیریم». همکاری‌های استراتژیک موردنظر خانم «می» از یک سال قبل آغاز شده و بریتانیا بعد از چهار دهه یک پایگاه نیروی دریایی دائمی در بندر مینا‌سلمان ساخته است. فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا که به اتفاق وزیر خارجه بحرین، شیخ خالدبن احمد آل خلیفه، در مراسم کلنگ‌زنی ساخت این مجموعه حاضر شده بود، گفت: «آغاز ساخت پایگاه در بندر مینا‌سلمان، یک نقطه‌عطف را در تعهد بریتانیا به منطقه رقم می‌زند. حضور نیروی دریایی سلطنتی در بحرین در آینده تضمین می‌شود و حضور مداوم ما در شرق سوئز قطعیت می‌یابد».
نخست‌وزیر انگلستان در سفر دوروزه خود به منامه از این پایگاه بازدید کرد و به نحوی روشن کرد که کشورش درصدد احیای روابط سیاسی و اقتصادی خود با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است. او گفت: «نظامیان ما در بحرین برای حفاظت از امنیت خلیج فارس، انگلیس و جهان مستقر هستند و ما به دنبال بالابردن هرچه‌بیشتر سطح امنیت در منطقه هستیم. امنیت و ثبات کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، امنیت و ثبات انگلیس است».
چه فرصتی از این بهتر که ترامپ ترجیح می‌دهد به مسائل داخلی آمریکا بپردازد و پول کمتری خرج متحدان خود کند. ازهمین‌رو شاهد بودیم که ترزا می روز گذشته به شرکای خود در شورای همکاری خلیج فارس اطمینان خاطر داد که انگلستان از «هرگونه پروژه‌ای برای دفاع از ثبات و امنیت آنها» حمایت می‌کند. دولت محافظه‌کار انگلستان از یک سو از اتحادیه اروپا فاصله گرفته و به‌نظر می‌رسد در مواجهه با ایران با دولت جمهوری‌خواه ترامپ همراه شود و از سوی دیگر تلاش می‌کند جای آمریکا را برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بگیرد. در این میان مثل ترامپ نگران پول‌خرج‌کردن در این منطقه نیز نیست. ترزا می در بخش دیگری از سخنان خود در بحرین گفت: «ما در رویارویی با داعش نیز به پیشروی‌های زیادی دست یافته‌ایم و باید این پیشروی‌ها در مقابله با هرگونه تلاش ناامن‌کننده و اقدام تروریستی نیز ادامه یابد. لندن تاکنون میلیاردها پوند برای برقراری ثبات در خلیج فارس هزینه کرده و ما بنا داریم در آینده نیز صدها میلیارد پوند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم».
تلاش انگلستان برای یافتن شرکای اقتصادی جدید از آنجا ناشی می‌شود که با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، دامنه مبادلات تجاری و اقتصادی آنها با اعضای این اتحادیه کاهش می‌یابد و به این‌ترتیب چاره دیگری ندارند غیر از اینکه کشورهایی مثل اعضای شورای همکاری خلیج فارس را به سوی خود جذب کنند.
برای این کار نیز راهی غیر از ترمیم روابط خود با این بخش از جهان ندارند. به همین خاطر ترزا می تأکید کرد «ما به دنبال تقویت هرچه‌بیشتر روابط اقتصادی خود با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هستیم و می‌خواهیم لندن را به پایتخت سرمایه‌گذاری اسلامی بدل کنیم». او می‌گفت برای تقویت امنیت کشورهای منطقه خلیج فارس از «یک مشارکت امنیتی» که شامل سرمایه‌گذاری دفاعی و آموزش نظامی در بحرین و اردن نیز شود، حمایت می‌کنند. «مشارکت امنیتی» مورد اشاره و حمایت انگلستان از آن، احتمالا همان «تلاش مضاعفی» است که ملک سلمان پادشاه عربستان در آغاز نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای مقابله با چالش‌های موجود منطقه، خواستار آن شد.
شاید هم همان تغییری باشد که شیخ «صباح الاحمد الجابر الصباح» امیر کویت امیدوار بود در تلاش کشورهای عضو شورا برای حل بحران‌های موجود ایجاد شود. امیر کویت در سخنرانی خود با اشاره به اینکه انگلستان هم‌پیمان تاریخی کشورهای عرب است و آنها برای تقویت همکاری با این کشور تلاش می‌کنند، گفته بود «حوادث بین‌المللی قدرت روابط کشورهای عربی خلیج فارس و انگلیس را ثابت کرد. ما با انگلیس چالش‌های مشترکی داریم که این امر انگیزه ما برای هماهنگی و همکاری است».
او از چالش‌های مشترک حرف زد و ترزا می با تأکید بر فرصت‌های مشترک موجود که باید با دوستانشان در کشورهای عربی خلیج فارس از آن استفاده کنند، گفت «امنیت خلیج فارس، امنیت ما نیز هست».
پیش از اینکه می به بحرین برسد نیز در بیانیه نخست‌وزیری انگلستان آمده بود: «هدف از این مشارکت، تقویت روابط لندن با کشورهای عربی، به‌ویژه در شرایط پس از خروج انگلستان از اتحادیه اروپاست؛ علاوه‌براین لندن مصمم است با این کشورها در زمینه مقابله با تروریسم همکاری جدی داشته باشد». منابع خبری همچنین اعلام کرده‌اند که بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلستان، قرار است در پایان هفته به منامه برود و امبر رود، وزیر کشور انگلستان، نیز در ماه مارس آتی به ریاض خواهد رفت. به عبارت دیگر با روی‌کارآمدن دونالد ترامپ که در سیاست خارجی به حمایت از کشورهای عربی چندان معتقد نیست، جای آمریکا در منطقه خالی نمی‌ماند و بریتانیا با فاصله‌گرفتن از اروپایی‌ها این قطعه از جهان را هدف گرفته است. او دیروز نخستین سیگنال‌ها از این تغییر موضع انگلستان را از بحرین برایمان فرستاد؛ همان‌جایی که سال‌ها قبل به‌واسطه انگلیسی‌ها از ایران جدا شد. بحرین اکنون به یکی از دشمنان ایران در منطقه بدل شده و با پایگاه‌دادن به انگلستان به آنها فرصت می‌دهد تا از کم‌رنگ‌شدن نقش آمریکا در منطقه نهایت استفاده را بکنند.
آنها از امنیت منطقه می‌گویند و از یک‌سو ایران را به برهم‌زدن این امنیت متهم کرده و از سوی دیگر از عربستان که نقش آن در بحران‌های منطقه انکارشدني نیست، حمایت می‌کنند. وزیر خارجه بحرین در مراسم کلنگ‌زنی پایگاه نظامی میناءسلمان می‌گفت، این همکاری را می‌توان نشانه «پایبندی انگلیس به بحرین و کل منطقه خاورمیانه» توصیف کرد و هاموند نیز در مدت حضورش در کنفرانس امنیتی «گفت‌وگوهای منامه» تأکید کرد که امنیت در منطقه خلیج‌فارس بخشی از امنیت انگلیس است؛ اظهارنظری که دیروز ترزا می آن را تکمیل کرد و ایران را مایه برهم‌زدن امنیت منطقه خواند.
واکنش ايران
سخنگوی وزارت امور خارجه هم به اظهارات نخست‌وزیر بریتانیا در اجلاس منامه، واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا بهرام قاسمی با اشاره به اظهارات «ترزا می»، نخست‌وزیر بریتانیا، در جمع سران شورای همکاری خلیج‌فارس گفت: کشورهایی که مداخله‌جویی‌های غیرمسئولانه آنها، در سایر کشورها موجب گسترش ناامنی، جنگ، خشونت و تروریسم شده است، در جایگاهی نیستند که دیگران را به مداخله در امور منطقه متهم كنند. قاسمی با اشاره به سیاست‌های تفرقه‌افکنانه بریتانیا افزود: این کشور در تلاش برای بازگشت به این منطقه، مجددا به سیاست‌های تفرقه‌افکنانه روی آورده است که از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، کاری عبث و غیرسازنده است. او افزود: جمهوری اسلامی ایران، ریشه بخشی از این اظهارات را ناشی از تحولات در روابط این کشور با اتحادیه اروپایی می‌داند که مشکلات، کمبودها و پیچیدگی‌هایی را در منافع و جایگاه بین‌المللی انگلیس ایجاد کرده و باعث شده است نخست‌وزیر این کشور متناسب با فضای اجلاس شورای همکاری خلیج‌فارس و برای خوشایند تعدادی از سران کشورهای عضو این شورا، حرفهایی نسنجیده علیه دولت و ملت ایران بر زبان بیاورد. سخنگوی وزارت خارجه در پایان گفت: به نظر می‌رسد هدف از این‌گونه اظهارات، تلاش برای عقد قراردادهای جدید هنگفت تسلیحاتی بین انگلیس و برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس و در نهایت، تشدید بحران‌های ناشی از جنایات جنگی آنها علیه ملت‌های مظلوم یمن، سوریه، بحرین، عراق و دیگر کشورهای اسلامی منطقه باشد.
انتهای خبر/111
کد مطلب : ۱۵۹۰۹
