۰
plusresetminus
به بهانه رحلت معمار کبیر انقلاب اسلامی؛

از حماسه حسینی تا انقلاب خمینی

تاریخ انتشارپنجشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۲۲:۳۶
نیمه خرداد
نیمه خرداد
15 خرداد سالروز حماسه ای بزرگ است که گرچه از وقوع آن، بیشاز 53 سال می گذرد اما به واقع انقلاب اسلامی مدیون این روز بزرگ و الهی است.
روزی که نقطه عطف و آغاز انقلاب اسلامی ایران است و پس از این روز بود که ملت ایران به این نتیجه رسید که باید طرحی نو درانداخت و رژیمی که اینچنین دست به کشتار شهروندانش می زند، به هیچ وجه قابل اصلاح نمی تواند باشد.
در واقع اگر تا پیش از 15 خرداد، ملت ایران گمان می کرد رژیم پهلوی قابل اصلاح است، از این روز به بعد ملت به این باور رسید که این رژیم راهی جز سرنگونی ندارد . نهضت امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران را می‌توان بارزترین و موفق‌ترین انقلاب نشئت‌گرفته از فرهنگ عاشورایی در تاریخ تشیع دانست. بی‌گمان نهضت امام ‌حسین (ع) و پیام عاشورا همان فرهنگی است که منبع اصلی الهام نهضت امام (ره) بوده است. آن‌چنان‌که در کلام امام خمینی آمده است: انقلاب اسلامی ایران، پرتویی از عاشوراست. (صحیفه‌ی امام، ج 18: 22) بدین‌ترتیب اصلی‌ترین عامل فرهنگی محرک تأثیرگذار بر انقلاب اسلامی ایران را باید ایدئولوژی انقلابی شیعه مبتنی بر فرهنگ عاشورایی دانست. نهضت امام و انقلاب اسلامی در همه‌ی ابعاد خود وامدار نهضت امام حسین (ع) و فرهنگ عاشوراست. از جمله ابعاد مهم نهضت حضرت امام خمینی در فرآیند پیروزی انقلاب، بُعد استکبارستیزی آن است. حضرت امام در این رویکرد ضداستعماری و ضداستکباری خود نیز متأثر از پیام‌های حاکم بر روح قیام امام حسین (ع)، مانند ظلم‌ستیزی، حریت و آزادگی و تن ندادن به ذلت در برابر مستکبرین بودند.
تقارن عاشورای حسینی با 13 آبان به‌عنوان روز مبارزه با استکبار جهانی، خود پیشنهاددهنده‌ی درنگ و تأمل بیشتری بر مبانی مشترک در نهضت امام خمینی (ره) با تأسی از قیام امام حسین (ع) است. بنابراین هدف از مقاله‌ی حاضر، تمرکز بر تأثیرپذیری عمیق جنبه‌ی استعمارستیزی در قیام امام خمینی از قیام امام حسین (ع) و حاکم بودن روح ظلم‌ستیزی در هر دو حرکت است. همچنان‌که شروع و پایه‌ریزی توده‌ای‌ترین انقلاب جهان در 15 خرداد سال 42، یعنی تنها چند روز پس از عاشورای حسینی، بسته شد. لذا برای دستیابی به این هدف که چرا معتقدیم حماسه 15 خرداد و انقلاب اسلامی در امتداد حماسه جاویدان حسینی تعریف می شود، ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:

الف) پیام ظلم‌ستیزی و مبارزه با استکبار در قیام امام حسین (ع)

نهضت عاشورا با توجه به ماهیت اسلام خواهی و ظلم‌ستیزی‌اش، همواره الهام‌بخش نهضت‌های ظلم‌ستیز و آزادی‌خواه بوده است. مبارزه‌ی مکتبی امام حسین (ع) تلاشی مقدس و تأثیرگذار بود که پیامدهای گوناگون پیدا و پنهان بسیاری را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در پی داشت. این پیامدها از قیام مختار و توابین آغاز شد و تا انقلاب عظیم مردم ایران ادامه یافت.
علاوه بر بسیاری‌ از قیام‌های‌ ضدستم‌ و نهضت‌های‌ آزادی‌بخش‌ در جهان اسلام که با الهام‌ از حرکت ‌عزت‌‌آفرین‌ عاشورا شکل‌ گرفته‌ و به‌ ثمر رسیده‌ است‌، حتی‌ مبارزه‌های‌ استقلال‌‌طلبانه‌ی ‌هند به‌ رهبری‌ مهاتما گاندی‌، ثمره‌ی‌ این‌ الگوگیری‌ بود؛ همچنان‌‌که‌ خود گاندی‌ گفته‌ است‌: ”من‌ زندگی‌ امام‌ حسین‌ (ع) را به‌‌دقت‌ خوانده‌ام‌ و توجه‌ به‌ صفحات‌ کربلا نموده‌ام‌ و بر من‌ روشن‌ شده‌ است‌ که‌ اگر هندوستان‌ بخواهد یک‌ کشور پیروز گردد، بایستی‌ از قیام ‌حسین‌ (ع) الگو گیرد.” (عسکری اسلامپور، 1387: 44)
حریت و آزادگی نیز به‌عنوان یکی دیگر از پیام‌های عاشورا در پیوند با ظلم‌ستیزی قیام امام حسین (ع) است. قیام عاشورا به ما آموخت ستم‌‌پذیری‌ و تحمل‌ سلطه‌ی سلطه‌گران و مستکبران و سکوت‌ در برابر تعدی‌ و زیر بار منت‌ دونان‌ رفتن‌ و تسلیم‌ فرومایگان‌ شدن‌ و اطاعت‌ از کافران‌ و فاجران‌، همه‌ و همه‌ از ذلت‌ نفس‌ و زبونی‌ و حقارت‌ روح‌ انسانی‌ سرچشمه‌ می‌گیرد.

ب) تأثیر نهضت سیدالشهدا بر نهضت امام (ره)

ریشه‌دار بودن نهضت امام (ره) و انقلاب اسلامی در نهضت امام حسین (ع) در سرتاسر لحظات انقلاب اسلامی آشکار است. تقارن 15 خرداد سال 1342 با 12 محرم 1383 و همین‌طور قطعی شدن سقوط رژیم شاه در تظاهرات عظیم عاشورا و تاسوعای 1357 (به‌مثابه‌ی رفراندوم سرنگونی رژیم) خود گویای پیوند عمیق نهضت امام با قیام امام حسین (ع) است.
امام درباره‌ی پتانسیل انقلاب‌سازی عاشورای حسینی معتقد بود: ”واقعه‌ی عظیم عاشورا از سال 61 هجری تا خرداد 42 و از آن زمان تا قیام حضرت بقیه‌الله، ارواحنا لمقدمه الفداه، در هر مقطعی انقلاب‌ساز است.” (صحیفه‌ی امام، ج 16: 179)

ج ) استکبارستیزی در اندیشه‌ی امام مصداق راهبرد ”کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا”

حضرت امام خمینی (ره) را باید یکی از بزرگ‌ترین قهرمانان مبارزه با استعمار در تاریخ معاصر دانست. معمار کبیر انقلاب به‌صراحت گفتمان و منطق انقلاب را ضد منافع استکباری، بالاخص در رأس آن‌ها آمریکا، معرفی می‌نماید. ایشان توانست اندیشه‌ی مبارزه با استعمار را از مرز ایده فراتر برده و به عمل درآورد. مبارزه با استکبار در نظر ایشان، به‌منزله‌ی راهبرد ”کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا” است. از این رو، مبارزه با مستکبران را در امتداد رخداد عظیم عاشورا تعبیر و تعریف می‌نمودند. در اندیشه‌ی امام، اساساً مقصد نهایی انبیا و اولیا، ریشه‌کن کردن استکبار بوده است و در تحلیل وسیع‌تری، جنگ حق و باطل در طول تاریخ بوده است و همواره در پیش روی انبیا، از حضرت آدم تا خاتم (ص)، قلدران و زورگویانی بوده‌اند که منافعشان به خطر می‌افتاده است. در تفکر امام، نزدیک‌ترین حلقه به انبیا، مستضعفان بودند و مقصد انبیا، نجات مظلومان از چنگال ستمگران بوده است. لذا امام (ره) مستضعفین را دوستان واقعی انقلاب اسلامی و مستکبرین را دشمنان همیشگی انقلاب اسلامی معرفی می‌کند و بر این اساس، دلیل مبارزه با دشمن را جنگ عقیدتی و ایدئولوژیکی اسلام و کفر می‌داند.    
نویسنده: حمیدرضا رحیمی
 
 
 
کد مطلب : ۱۴۳۰۹
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما