حافظ خبر - «نُه ساله شدن بحران خشکسالی در فارس»/ آیا مسئولان استان متوجه «عمق بحران» شده اند؟!/ سایه سنگین تصمیمات سیاسی بر سر نگاه تخصصی

حافظ نیوز/ سرویس اجتماعی خشکسالی، واژه ای مانوس برای استان فارس و اهالی آن که طی سالهای پیش، ناجوانمردانه با آن و تبعاتش دست به گریبان بوده اند.
در همین ارتباط، حمید رضا دهقان مدیرعامل شرکت آب منطقه ای فارس هفته گذشته با اشاره به وضعیت خشکسالی فارس تاکید کرد: «برای نهمین سال متوالی استان فارس خشکسالی را تجربه می کند.» وی ادامه داد: «میزان بارش در فارس به ۲۳۱ میلی متر رسیده که بازهم شاهد کاهش ۲۲ درصدی هستیم.»
مدیرعامل آب منطقه ای فارس تاکید کرد: «تامین آب شرب مردم تنها دغدغه این مجموعه است که در این راستا تلاش می کنیم مردم با مشکل مواجه نشوند.»
دهقان افزود: «در شرایط موجود مالی دولت، تلاش ما استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی و روش های مختلف است که در این راستا ۴۰۰ میلیارد تومان از منابع اوراق مشارکت و بخش خصوصی برای دو پروژه در نظر گرفته شده است.»
وی تاکید کرد: «قراردادی نیز با بانکها سپه و پارسیان منعقد شده برای تولید لوله های فولادی تامین آب که از این منبع نیز ۱۴۰ میلیارد تومان تزریق داشته ایم.»
مدیرعامل آب منطقه ای فارس افزود: «شیراز در وضعیت قرمز خشکسالی قرار دارد که در این خصوص باید وضعیت کشاورزی ساماندهی شود البته برای اولین بار در کشور کشاورزان مرودشت خودشان برای زیر کشت بردن زمین ها برنامه ریزی کرده اند.»

علاوه بر این اظهارات، نگاهی به ذخایر سدهای استان نیز نشان می دهد بحران کمبود منابع آب در استان فارس، مدتهاست کلیه خطوط قرمز را در نوردیده و به یک بحران تمام عیار تبدیل شده است؛ بحرانی که البته چندان جدی گرفته نمی شود!

بر این اساس، بررسی ها نشان می دهد حجم آب سدهای استان از جمله سد درودزن که آب شرب شهر شیراز را نیز تامین می کند در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و میزان آب ذخیره شده و قابل استحصال در سفره های آب زیرزمینی به دلیل برداشت های بی رویه در سال های گذشته، چندان قابل اعتنا نیست.
علاوه بر این، با تشدید گرمای هوا در تابستان پیش رو، احتمال نیاز به جیره بندی آب نیز احساس می شود.

در همین ارتباط، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می گوید: استان فارس در اسفندماه 94، دو درجه سلسیوس گرم تر از شرایط طبیعی و مورد انتظار این ماه بوده و پیش بنی می شود در بهار امسال نیز بین نیم تا یک و نیم درجه دمای استان نسبت به شرایط طبیعی و پیش بینی ها گرم تر باشد.

این سخنان رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران، حاکی از بغرنجتر شدن شرایط آب و هوایی در استان و در نتیجه افزایش مصرف آب در استان فارس در سال 95 می باشد که اگر از هم اکنون فکری جدی برای آن نشود، باید تابستانی سخت را برای فارس پیش بینی کرد.
تابستانی که در آن، صنعت، اقتصاد و کشاورزی فارس به شدت تهدید خواهد شد و نهایتا همانگونه که ذکر شد، ممکن است کار به جیره بندی آب نیز برسد.

حال چه باید کرد؟

خشکسالی یک احساس غریب نیست بلکه واقعیتی است که بیش از نیمی از جهان با آن روبروست و همه براین باورند که امسال باید با تشنگی دست و پنجه نرم کنند و همه باید با اراده جمعی و همیشگی خود آماده نبردی سنگین با خشکسالی و کم آبی باشند . در این شرایط دست روی دست گذاشتن و تماشای وضع اسف بار تشنگی آسمان و زمین ، کاری عاقلانه نیست و باید از همین امروز دست به کار شد تا بیشتر از این علف زارهای رو به خشکی دو سوی جاده های کشور چشمهایمان را نیازارد.

حال چه باید کرد؟ مسلما تنها پاسخ به این سوال، مدیریت بهینه مصرف آب در استان است. به راستی، هنگامی که کشت یک محصول کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد و برای عمل آوری آن نیز تا ده ها لیتر آب مصرف می شود، چه دلیلی برای تداوم آن وجود دارد؟ در حالی که کشاورزی بیش از هشتاد درصد مصرف منابع آبی استان فارس را به خود اختصاص داده، آیا وقت آن نرسیده که برای خاتمه دادن به کشاورزی سنتی که حاصلی جز هدر رفت منابع آبی نداشته اقدام جدی و موثر صورت پذیرد؟
چه کسی جز دولت باید جلوی تداوم این روند غلط را در استان فارس بگیرد؟ آیا جز این است که هم اکنون، سایه سنگین تصمیمات سیاسی، چنان بر نگاه تخصصی در این عرصه سایه افکنده که برای صنعت، اقتصاد و البته منابع آبی استان مجالی برای تنفس باقی نگذاشته است؟ چرا وظیفه تولید عمده محصولات کشاورزی نظیر گندم در میان همه استانهای کشور، تنها بر گرده فارس گذاشته شد تا جایی که استانی که می توانست چشم اندازهای روشن صنعتی داشته باشد، حال با گرفتار شدن در باتلاق تداوم کشاورزی سنتی و کشت محصولات استراتژیک به هر قیمت ممکن، هم فرصت های توسعه و صنعتی شدن را از دست داده و هم با از دست رفتن منابع آبی، هم اینک با یک فاجعه عمیق مواجه است!
علاوه بر این، تاخیر در پرداخت خسارت های مالی کشاورزان طی نه سال اخیر که بعضا با تاخیرهای چند ساله همراه بوده، مانع از آن می شود که کشاورزان بتوانند برای جبران خسارت های وارده، کشت های جایگزین انتخاب کنند و یا راهی دیگر در پیش گیرند.
بنابراین، نخستین گام ها و بلکه اساسی ترین آنها توسط دولت برداشته می شود، دو گام جلوگیری از هدر رفت مصرف آب در بخش کشاورزی و ایجاد منع برای کشت محصولاتی که نیازمند آب فراوان هستند و پرداخت معوقات و طلب خسارات ناشی از خشکسالی به کشاورزان، دو عامل کلیدی است که سبب می شود استان فارس در مواجهه با بحران خشکسالی در سال جاری، با تبعات کمتری مواجه باشد.

تهیه و تنظیم: محمود فریدونی