وزیر ارشاد گفت: حافظ گاه به زبان رمز و اشاره و گاه به استعاره و کنایه در طلب موعود آرمانی است و آرمان مهدویت در سراسر دیوان او به سراسر آشکار و پنهان وجود دارد.
گزارش «حافظ نیوز» از نوزدهمین همایش یادروز حافظ شیرازی؛
حافظ فرهنگ ایرانی و قرآنی را با هم درآمیخت/ احداث بزرگترین موزه کشور در جوار حافظیه
تاریخ انتشارسه شنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۰۰:۵۰
به گفته مقام عالی فرهنگ دولت یازدهم، رمزپردازی یکی از زیبایی‌های شعر حافظ است که دیوانش را خانه آن کرده و به آن وجوه گوناگونی بخشیده است؛ کاربرد وسیع ایهام، شعرش را لذت‌بخش و رازناک کرده است و زبان پرفتنه حافظ، زبانی خاص برای اعتراض و مخالفت تلقی پیدا می‌کند ان هم زبانی که قابل تفسیر به مواضع مختلف باشد.
وزیر ارشاد با بیان اینکه شعر حافظ بنا به ماهیت طبیعتش شرح طلب است و این نکته به هیچ وجه ناشی از دشواری یا دیریابی آن نیست بلکه چند پهلویی شعر حافظ را می‌نمایاند که رندانه ذهن را به هر سوی می‌کشاند تا منظورش را لابه‌لای الفاظ موسیقیایی بیان کند و جهانی آرمانی بیافریند، گفت: شرح‌طلبی شعر حافظ، شباهت آن را به قرآن بیان می‌کند که برای هر آیه قرآن هفت بند شمرده‌اند و مفسران و پژوهندگان در طول تاریخ برای شرح و بسط مضامین قرآنی قلم‌ها فرسوده‌اند تا ذات آیات را آنگونه که شایسته کلام وحی است به مردم بنمایاند و هنوز این تلاش تداوم دارد و شعر حافظ نیز شعری برگرفته از قرآن و طالب تفسیر است.
جنتی ادامه داد: از ویژگی‌های دیگر شعر حافظ آن است که همواره در لابلای غزلیات پرشورش انتظار و طلب موعود به ذهن تداعی می‌کند و حافظ گاه به زبان رمز و اشاره و گاه به استعاره و کنایه در طلب موعود آرمانی است و آرمان مهدویت در سراسر دیوان او به سراسر آشکار و پنهان وجود دارد.
وی بیان داشت: منبع عمده اندیشه‌های حافظ غیر از روح حساس و ذوق آفریننده‌ای که دارد، مطالعه کتاب است؛ ایجاز و ابهام و ژرف‌نگری را از قرآن و تفاسیر آموخته است و باریک‌اندیشی و دقت‌نظر را از آثار متکلمان.
وزیر ارشاد تأثیر قرآن را بر روی اشعار حافظ همچون روز روشن دانست و گفت: این اثرپذیری به گونه‌های مختلفی رخ می‌نماید گاه مستقیم، بی‌پرده و گاه در قالب رمز و ایهام و گاه تداعی و یادآوری قصص قرآنی.
عضو کابینه یاردهم با بیان اینکه اگر کسی از مبانی دینی، اخبار مذهبی و تفاسیر قرآن بیگانه باشد نمی‌تواند از خوان گسترده ادب فارسی به صورت کامل بهره بگیرد و از چشمه فیاض آن متنعم شود، گفت: حافظ در بهره‌یابی و اقتباس از آیات قرآن استادی چیره‌دست است و او با این کتاب آسمانی انس و الفتی خاص دارد و آنگونه که خود اشاره کرده است با 14 روایت در حفظ داشته است.
جنتی گفت: اهل فن بسیاری از غزلیات مستدل او را به دلایل عرفانی به رویدادهای تاریخی و ارادت به اولیاء الله تفسیر و تأویل کرده‌اند و آن‌جا که می‌گوید چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی، از قرائن چنین بر می‌آید که این بیت اشاره دارد به شب ضربت خوردن حضرت علی(ع) و وقتی که سخن از رندان تشنه لب می‌کند گمان می‌رود گوشه چشمی به تشنگی امام حسین(ع) و حادثه کربلا دارد.
وی با بیان اینکه عظمت هنری حافظ این است که در عین سخنوری جامع، معنا را فرونگذاشته و بلکه مقدم دانسته است، گفت: سرآمد مضمون حافظ ذوق زیباشناختی ما را ارضا می‌کند اما آن شیرینی زودگذر است و آنچه زیباست اندیشه‌های ظریف و ظرافت اندیشه و جهان بینی اوست.
وی تأکید کرد: به جرأت می‌توان گفت که جهان شعری هیچ شاعر ایرانی به اندازه حافظ زنده و ذیربط با واقعیت و اندیشه‌های روانشناختی و تنوع تجربه نیست و اینکه هنوز هیچ هنرمندی چه نقاش و مجسمه‌ساز نتوانسته است چهره‌ای عام پسند از حافظ ارائه دهد از همین رمزآلود بودن شخصیت او نشئت می‌گیرد.
وزیر ارشاد گفت: انتظار می‌رود استان فارس و شهر شیراز با همه ویژگی‌های شعری و ادبی که دارد و با حضور حافظ و سعدی، در آینده نه چندان دوری با تلاش و همت اداره‌کل ارشاد اسلامی استان فارس و حمایت‌های استاندار فارس، میزبان جشنواره سالانه یا دوسالانه بین‌المللی شعر و ادب باشد.
بهمن نامور‌مطلق، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز گفت: بزرگترین موزه کشور در جوار آرامگاه حافظ درست خواهد شد که تاکنون 40 درصد از فعالیتهای آن انجام شده است و امیدواریم که تا سال آینده فاز اول این طرح افتتاح شود.
وی بیان کرد: حافظ در اشعار و افکار بسیاری از شاعران ایرانی و فارسی زبان حضور بینامتنی و حتی بیش متنی دارد و متن‌های بیشماری با غزلیات حافظ به پرواز درآمده‌اند و استعلا یافتند.
معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با بیان اینکه درون مایه غزلیات حافظ مضامینی هستند که با سرشت انسان‌ها عجین شده‌اند، افزود: به‌همین دلیل هیچ‌گاه اشعار حافظ کهنه نمی‌شوند و فقط از یک فرهنگ به فرهنگی دیگر و از یک دوره به دوره‌ای دیگر جلوه‌ها و تصویرپردازی‌های گوناگونی پیدا می‌کنند.
نامور‌مطلق گفت: در اینجا مضمون در معنای ویژه نقد مضمونی مورد نظر است. مضامینی مانند ریا، فریب، دروغ، نفرت، خشونت، تهدید و یاس از یک سو و درستی، راستی، زیبایی، ظرافت، پیشرفت و امید از سوی دیگر. مضامینی که از انسانیت و معنویت به ویژه از قرآن برگرفته‌اند و به همین دلیل وی را حافظ نامیده‌اند. در حقیقت، حافظ بیش از اینکه حافظ صورت قرآن باشد حافظ مضامین قرآن است.
وی بیان داشت: حافظ در عصری که توحش بود به ترسیم عالم مثالی پرداخت که جنسش لطیف، اجزایش ظریف و تار و پودش عشق و دوستی هستند، او کوشید در یکی از تاریکترین و سردترین دوران تاریخ نور و گرما توزیع کند و برای مردمی که سخت نیازمند بودند جام معرفت بچرخاند و میان آنها امید لقمه کند.
سیدمحمد علی افشانی، استاندار فارس نیز گفت: شاید دلیل اصلی ماندگاری حافظ در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما هنری است که حافظ در آمیزش دو فرهنگ پر مایه ایرانی و اسلامی به کار بسته است و آمیزش سحرانگیز فرهنگ ایرانی و فرهنگ قرآنی کاری بوده که حافظ انجام داده است و بدین سان حافظ به شاعر ملی ایرانی بدل شده است.
وی با بیان اینکه اندیشه حافظ آمیزه‌ای از آموزه‌های قرآنی، مبانی عرفانی، فرهنگ ایرانی و نگاه انسانی است، افزود: به همین دلیل حافظ نماد فرهنگ این سرزمین است و فرزانه‌ای است با اندیشه‌های عمیق و عوطف ژرف انسانی.
استاندار فارس گفت: حافظ مظهر روح اعتدال و ژرف‌اندیش و رازبین است و هفت قرن است که حافظ به این ملت شادی، امید عشق و دوستی و محبت را هدیه کرده است.
وی با بیان اینکه حافظ در آرمان شهر خود، آزار خلق را چنان گناه بزرگی می‌داند که جز آن گناهی نمی‌بینند، به ارتباط حافظ و قرآن اشاره و تصریح کرد: حافظ پیوند ناگسستنی با قرآن دارد و همه داشته‌های خود را از قرآن می‌داند.
افشانی بر لزوم توجه به مجموعه آرامگاه حافظ تأکید کرد و گفت: در دولت امیدمان به تدبیر بزرگان و وزیران دولت است تا بتوانیم در کنار هم با اجرای طرح ملی توسعه حافظیه آن را به بزرگترین مجموعه فرهنگی، ادبی و گردشگری در کشور تبدیل کنیم تا افتخاری برای دولت و زینتی برای شهر شیراز و فرهنگ ایران اسلامی باشد.
بهزاد مریدی، مدیرکل ارشاد فارس نیز با بیان اینکه حافظ در شعر خود پیشنهاد می‌دهد که طرحی نو برای زندگی درانداخته شود که این طرح نو را می‌توان در جهان پیرامون خود معنا کرد، گفت: معنابخشی از هستی ماست و به واسطه طرح افکنی ما طرح نو خلق می‌شود چرا که جهان مطلقاً چیزی نیست که بتوانیم از آن خارج شویم و آن را بشناسیم بلکه جهان همواره بودن در ان است و برای فهمیدن منظور حافظ نیز باید طرحی نو دراندازیم.
وی افزود: حتی ساده‌ترین افراد در تفقه به حافظ طرحی از زندگی را در حافظ جست‌وجو می‌کنند و حافظ تکراری نیست و تکراری نمی‌شود چرا که طرح ما از جهان همواره دگرگون می‌شود که حافظ در اشعار خود نیز به آن اشاراتی دارد.
کد مطلب : ۱۱۳۷۳
