طرح «استانی شدن انتخابات» موجب انتخاب آگاهانه تر از سوی مردم می شود/ تقویت نظام حزبی از اهداف مهم این طرح است/ منکر نقاط ضعف این طرح نیستیم

- جناب آقای دکتر قادری، پیشینه طرح استانی شدن انتخابات به چندین سال پیش باز می گردد و تا کنون موافقان و مخالفان بسیاری درباره این طرح به اظهار نظر پرداخته اند. از نظر شما مهمترین نقاط قوت و ضعف این طرح چیست؟
این طرح دارای مزیت ها و نقاط ضعفی است. مزیت این طرح این است که بحث های محلی و منطقه ای را در انتخاب نمایندگان مجلس کمرنگ می کند و احتمال راهیابی افراد بدون توجه به شایستگی ها و توانمندی های آنها و صرفا تکیه بر موقعیت محلی و منطقه ای به مجلس شورای اسلامی کمتر می کند. هم اکنون در برخی مناطق و شهرستان های کشور، شاهد هستیم که معیار انتخاب برخی نمایندگان بر اساس نسبت های فامیلی و یا قومی قبیله ای است و بعضا توجهی به شایستگی ها و توانمندی های نامزدها نمی شود این در حالی است که طراحان این طرح معتقدند اشخاصی که تخصص و تجربه بیشتری دارند در مجلس شورای اسلامی بهتر می توانند اهداف و منافع ملی  را دنبال کنند.
البته باید توجه داشت که این طرح حاوی نقاط ضعفی نیز هست از جمله اینکه در مناطق و استان هایی که با تنوع مذاهب و یا تنوع قومیت ها و نژادها مواجه هستیم، ممکن است این طرح نه تنها مشکلی را برطرف نکند بلکه خود عاملی جهت تفرقه و تنش شود چرا که ممکن است قبیله ها و قومیت هایی که در اکثریت جمعیتی یک استان قرار دارند، در انتخاب نمایندگان آن استان سرنوشت ساز شوند و تنها نامزدهای آنها به مجلس راه یابند که در صورت بروز این امر، مناطق محروم و کم جمعیت و در اقلیت به لحاظ قومیتی و یا مذهبی، از داشتن نماینده محروم خواهند شد و بر مشکلات این مناطق افزوده می شود و در نقطه مقابل، نمایندگان استانها نیز بیشتر به دنبال اجرای طرح های ملی و استانی خواهند رفت. اما تصور ما بر این است که اگر قومیت ها و مذاهب گوناگون در سطح استانها برای پیشبرد اهداف و پیشرفت استان با یکدیگر همراه شوند و شایسته سالاری و تخصص و تجربه را ملاک انتخاب قرار دهند نتیجه بهتری حاصل می شود.
مطلب دیگری که در ارتباط با این طرح می توان به آن اشاره کرد، این است که مناطقی که در استانها مرکز ثقل جمعیت هستند بر این اساس نمایندگان بیشتری در مجلس خواهند داشت بنابراین نقش رسانه ها و حضور در ائتلاف های سیاسی و حزبی در انتخاب نمایندگان در این مناطق بیشتر خواهد شد که این مسئله نقاط قوت و ضعف خود را دارد.
- در مواجهه با این نقاط ضعف چه راهکاری مد نظر دارید؟
طرحی جایگزین در این زمینه وجود دارد که تصور می کنم می تواند مشکلات کلی طرح قبلی را بر طرف کند و آن طرح نیز تحت عنوان نظام های جامع انتخاباتی هم اکنون در برخی کشورها از جمله عراق در حال برگزاری است که بر آن اساس، هر حزب و تشکیلات سیاسی و یا اجتماعی، و هر قومیت و اقلیت مذهبی به اندازه سهمی که از ترکیب جمعیت استان و یا کشور دارد می تواند به همان اندازه در مجلس قانونگزار نماینده داشته باشد.
همچنین طرح تکمیلی در کمسیون انتخابات مجلس مطرح شده است که هر فردی که بخواهد در هر حوزه انتخابیه ثبت نام کند، باید ۱۵ درصد رای آن حوزه انتخابی را به خود اختصاص دهد و در حوزه اصلی که استان است اگر رای بیشتری را در مقایسه با کاندیداهای حوزه فرعی داشته باشد آنگاه به عنوان منتخب حوزه فرعی انتخاب خواهد شد. بنابراین اجرای این طرح تکمیلی می تواند بخشی از ایرادات و اشکالات کلی این طرح را برطرف کند اما به نظر می رسد ایرادات و اشکالات کلی همچنان به قوت خود باقی می مانند.
 همچنین بنده نیز معتقدم اجرای این طرح در حوزه هایی که بیش از یک نماینده دارند کاربرد بیشتر و بهتری دارد و در حوزه هایی که انتخابات برای انتخاب تنها یک نفر برگزار می شود ساختار فعلی ماسب تر است بنابراین معتقدم طرح هایی که بتواند کمترین ایراد و اشکال رو داشته باشد باید اجرایی شوند و در واقع هیچ طرحی وجود ندارد که عاری از ایراد و اشکال باشد و فقط حائز نقاط مثبت باشد.
البته باید به این نکته نیز اشاره شود که هم اکنون طرحی در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در همین خصوص قرار دارد.
- یک ابهام مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که ما برای مثلا برای انتخاب نماینده آباده که شهری در شمال استان فارس است، برای مردم شهرستان لار در جنوب استان حق قائل شده ایم این در حالی است که طبیعتا مردم این شهرها نسبت به حوزه های دیگر مناطق استان شناخت دقیق ندارند و اتفاقا اگر بخواهند به کسی در شهری دیگر رای دهند، تاثیر بحث های قومیتی و نژادی و حتی مذهبی پر رنگ تر نیز می شود. بنابراین ممکن است اکثریت مردم یک شهرستان به شخصی رای دهند اما آن شخص به عنوان نماینده مجلس انتخاب نشود بلکه شخصی انتخاب شود که از سطح استان رای بیشتری توانسته است جذب کند. در مواجهه با این چالش چه باید کرد؟
همون طور که اشاره کردم یکی از اهداف اصلی این طرح تقویت نظام ائتلافی و حزبی است و اعتمادی که مردم به احزاب، گروه ها و ائتلاف های سیاسی می توانند بکنند. بنابراین با شناخت و اعتمادی که مردم به یک ائتلاف و یا حزب پیدا می کنند به نامزدهای مدنظر خود رای خواهند داد و نیازی به شناخت مردم از تک تک افراد نیست. بنابراین، تصور می شود بر روی نامزدهای انتخابات دو نظارت و پالایش انجام می شود؛ یک نظارت و پالایش توسط شورای نگهبان و نظارت و پالایش دیگر توسط احزاب و ائتلاف هایی که افراد را در لیست خود جای می دهند. از طرفی، افرادی که در لیست احزاب و ائتلاف ها قرار می گیرند باید علاوه بر مردم به حزب و ائتلاف نیز پاسخگو باشند بنابراین تصور می شود مردم بر این اساس، آگاهانه تر انتخاب خواهند کرد.