حافظ خبر - اورانیوم ۲۰ درصد اولین قربانی توافق ژنو

سید محمد مهدی پوریزدان پرست: مذاکرات هسته ای از ابتدای طرح پرونده هسته ای ایران فراز و نشیب زیادی را طی کرده است شاید بتوان فراز و فرود آنرا به موجی سینوسی تشبیه کرد که روزی در اعتماد و تعلیق و روزی در بی اعتمادی و تاختن و خط شکنی علمی گذرانده است.

در این میان تیم حاضر مذاکره کننده به نمایندگی از یکی از دو تفکر رایج در کشور با سبک وسیاق خود واختیارات قانونی که به پشتوانه رای مردم در اختیار انان است روند این مذاکرات را اداره میکند با استراتژی اعتماد سازی و تعامل بدنبال عادی سازی و به نتیجه نهایی رساندن پرونده هسته ای است.

و یکشنبه ۳ آذر ۹۲ تیم مذاکره کننده با اعلام پیروزی گفتمان تعامل و اعتماد سازی برای قدرتهای بزرگ در پرونده هسته ای و به ثمر رسیدن این منش در برخورد با۵+۱ توافقات حاصله در مذاکرات ژنو را به مثابه یک پیروزی تاریخی تفسیر کردند.

متن توافق ژنو از وجوه مختلفی قابل بررسی و نقد است که مطرح ترین انها ، عدم شفافیت در به رسمیت شناختن حق دائم غنی سازی است که یکی از دیر پاترین در خواستهای ایران از جامعه کشورهای ۵+۱ است.

اوباما به رسمیت شناختن حق استفاده از انرژی هسته ای را اعلام کرده و جان کری از عدم به رسمیت شناختن غنی سازی سخن گفته و البته دکتر روحانی از وجود حق غنی سازی بصراحت در متن توافق و ظریف وزیر امور خارجه عدم نیاز به وجود چنین توافقی و وجود حق غتی سازی در NPT سخن گفته اند.

بحث این نوشته اما در کنار تمام موارد فوق پرداختن به بخشی کمتر توجه شده از توافق ژنو است و مسائل مطرح و بحث شده را بعهده دیگر نوشته ها می گذارد.

به هر تفسیری در باب شناخت توافقنامه ژنو که رجوع شود توافق بر عدم پیشرفت برنامه هسته ای ما غیر قابل انکار است اما وجود یک بند کلیدی در آن را میتوان به توافق بر عقبگرد در برنامه هسته ای در نظر گرفت و نه عدم پیشرفت که باشتباه بعنوان کلید واژه تفسیر توافقات مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است ، آنجاکه در یکی از بندهای توافق آمده است که :۱۹۶ کیلوگرم مواد ۲۰ درصد غنی سازی شده در ایران خنثی می شود با این تفاوت که نیمی از آن قابل غنی سازی مجدد است و نیمی از آن قابلیت غنی سازی مجدد را نیز ندارد.

در این مورد جان کری در کنفرانس خبری در ژنو گفت : در حالی که ایران اکنون ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد دارد در ۶ ماه آینده به صفر خواهد رسید تاکید میکنم صفر.

و شاید این تاکید کلید بزرگترین امتیاز و اولین گام پیشروی غرب و عقب نشینی ایران در این مذاکرات است که در واقع در صورت ادامه مذاکرات عملا با ابتکار طرف غربی موضوع اورانیوم ۲۰ درصد از میز مذاکرات ایران و ۱+۵ برای همیشه کنار گذاشته و پرونده آن مختومه خواهد شد.

اما در صورت تکرار تجریه عدم پایبندی طرف غربی به توافقات خود پس از طی شدن دوران شش ماهه و تصمیم به ادامه تحریم ها و فشار به ایران که در سال ۲۰۰۳ همین تیم مذاکره کننده علی رغم توافقات با این رفتار غرب مواجه شد ، ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد که حاصل صرف هزینه هنگفت و زمان و کار طولانی و ثمره خون شهیدان هسته ای کشور است بدست خودمان از بین رفته است.

قابل ذکر است در مذاکرات اکتبر ۲۰۰۳ تهران و ادامه آن در بروکسل، ایران تمام فعالیت هسته ای خود را تحت عنوان «اعتمادسازی» به حالت تعلیق درآورده بود و در اجلاس پاریس با تروئیکای اروپایی - فرانسه، انگلیس و آلمان- قرار شد درباره صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خود «تضمین عینی» بدهد و حریف در مقابل این تضمین عینی، عادی شدن پرونده هسته ای کشورمان را تضمین کند. اما در اجلاس بعدی - ۳ ماه بعد- تروئیکای اروپایی اعلام کرد مطمئن ترین تضمین آن است که ایران برنامه هسته ای خود را به طور کامل متوقف کند! و با زیر پا گذاشتن تعهدات خود هیچ امتیاز طولانی مدت و پایداری به ایران نداد.

تنها کمی باین فرض بیاندیشیم که کشورهای غربی پس از پایان شش ماه درست مثل سال ۲۰۰۳ در جواب اعتماد و تعهدات ما بگویند : مطمئن ترین تضمین آن است که ایران برنامه هسته ای خود را به طور کامل متوقف کند!