دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس دینی اهل سنت نزدیک به شش سال است که تشکیل شده است. فلسفه تشکیل دبیرخانه شورای نمایندگان این بود که بنا بر فرمایش مقام معظم رهبری نمایندگان ایشان در مناطق اهل سنت جمع شدند و درباره مسائلی که در ارتباط با اهل سنت است، مسائل را مطرح کنند و درباره آنچه در حیطه اختیاراتشان است، تصمیم گیری کنند و مقداری که مربوط به سایر دستگاه ها و تشکیلات حکومتی است، به دستگاه های مربوط ارجاع کنند. حجت الاسلام والمسلمین عرب نیا که دبیر دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس دینی اهل سنت است در گفتگوی تفصیلی با «تابناک» به ریشه یابی تشکیل این شورا پرداخت . در این گفتگو که در هفته وحدت با موضوع وحدت مسلمانان انجام شد به مطالب دیگری از جمله مشکلات مناطق سکونت اهل تسنن و پاسخ به شائبه هایی که در برخی رسانه های خارجی مطرح می شود پاسخ داده شد. پرسش: شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت چگونه شکل گرفت؟ مجموعه نمایندگان ولی فقیه و دبیرخانه شورای نمایندگان ولی فقیه که با تدبیر مقام معظم رهبری تاسیس شد. فلسفه تشکیل این مجموعه، رسیدگی به دغدغه ها، مشکلات و مسائلی است که نمایندگان ولی فقیه در مناطق سنی نشین با آن مواجه بوده اند و بایستی راهکار های مناسبی برای آن اندیشیده می شد. 
فلسفه تشکیل دبیرخانه شورای نمایندگان این بود که مقام معظم رهبری امر فرمودند نمایندگانشان در مناطق جمع شوند و درباره مسائلی که در ارتباط با اهل سنت است، مسائل را مطرح کنند و درباره آنچه در حیطه اختیاراتشان است، تصمیم گیری کنند و مقداری که مربوط به سایر دستگاه ها و تشکیلات حکومتی است، به دستگاه های مربوط ارجاع کنند.
 
پرسش: شما در حوزه ریاست جمهور نیز وارد می شوید یا تنها در حوزه مشاوره و نظارت می مانید؟

پاسخ: این شورا نزدیک به شش سال است در گرایش جدید خود مشغول به کار است. البته این شورا سابقه ای به عمر انقلاب اسلامی دارد و از آغاز پیروزی انقلاب در ادوار گوناگون تشکیل می شده اما با این وضعیت که پیگیری داشته باشد و نظم و نسق گیرد در حدود شش سال است.

وظیفه این شورا برنامه ریزی مدارس دینی اهل سنت بوده است. یکی از طرح ها و پیشنهاد هایی که شورای نمایندگان برای حل مسائل حوزه های اهل سنت داشته اند، این بوده که شورایی با حضور علمای اهل سنت تشکیل شود و مسائل اهل سنت را پیگیری کند؛ بنابراین، با همین هدف، شورای برنامه ریزی مدارس دینی اهل سنت تشکیل شد که چهار سال از تاسیس آن می گذرد و برنامه های بسیار خوبی نیز در ارتباط با مسائل و مشکلات معیشتی طلاب اهل سنت و دغدغه ها و نگرانی هایی که در مورد گرفتن مدرک تحصیلی و داشتن مدرک معتبر آنان وجود داشت، انجام شده است. درباره وضعیت نظام وظیفه طلاب و سربازی آن ها تصمیمات خوبی گرفته و اجرایی نیز شده است.

درباره این پرسش که آیا ما در اجرا نیز دخالت داریم یا خیر، باید بگویم که دفا تر ولی فقیه در امور اهل سنت که در استان ها هستند مجری مصوبات شورای نمایندگان ولی فقیه و در بعد مسائل آموزشی و مدارس نیز مجری مصوبات شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت هستند.

در ارتباط با هفته وحدت، دفا تر نمایندگی ولی فقیه و دبیرخانه شورای برنامه ریزی و دبیرخانه شورای نمایندگان برنامه های مفصلی داشته اند. مجموعه اقداماتی که در دفا تر نمایندگی ولی فقیه در مناطق قومی در استان ها انجام می شود، مانند برگزاری جشن های میلاد وحدت و نشست های تخصصی بین علمای شیعه و سنی، مسابقاتی که در استان ها در ابعاد گوناگون برگزار می شود، مسابقات ورزشی، قرآنی، علمی و نظایر آن. سیاست گذاری، برنامه ریزی، تأمین بودجه و پیگیری های آن توسط دبیرخانه صورت می گیرد. در هفته وحدت مشخصاً برنامه هایی دارند که در اخبار و رسانه ها نیز بازتاب دارد، مانند همایش ها و جشن هایی که برگزار می شود. این دبیرخانه همکاری و تعامل تنگاتنگی با مجمع تقریب اسلامی که وظیفه اصلی آن ایجاد همگرایی و نزدیکی مذاهب در داخل و خارج از کشور است، دارند. در مناطق اهل سنت بخش اعظم مصوبات مجمع تقریب، توسط دفا تر نمایندگی ولی فقیه انجام می شود. اگر شورای تقریب بخواهد کارهایی در ارتباط با اهل سنت در مناطق انجام دهد از طریق این دفا تر انجام می شود.

ما در ارتباط با مبحث وحدت در سال گذشته، موفق شدیم یک پژوهش بنیادین در مورد همگرایی جهان اسلام داشته باشیم. آقای دکتر فرزندی، یکی از محققین بسیار خوب ما این زحمت را کشید و حاصل آن کتابی شد با نام «همگرایی در جهان اسلام در اندیشه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری» و در حدود چهارصد صفحه که سال گذشته منتشر شد.

پرسش: ضرورت وحدت هر ساله و به مناسبت های گوناگون مطرح می شود. درباره ضرورت وحدت و چرایی و اهمیت آن چه موضوعاتی در اولویت است؟

پاسخ: منشور وحدت بر ضرورت همکاری کامل در مواردی که مسلمانان در آن اتفاق نظر دارند، تأکید دارد؛ با توجه به شرایط کنونی جهان اسلام و هجمه ای که استکبار برای ایجاد اختلاف بین مسلمانان دارد. در نظریات کار شناسان، جهان اسلام قطب اول قدرت در جهان امروز مطرح می شود. به همین دلیل دشمنان اسلام سرمایه گذاری فراوانی برای ایجاد اختلاف در جهان اسلام می کنند و برای اینکه منافع اتحاد جهان اسلام و مضرات آن برای استکبار کاملاً روشن شده است، بسیج تمام نیروهای مادی و معنوی برای اعتلای کلمه الله و اجرای اسلام به عنوان استوار ترین راه سعادت، امری ضروری است.

حضرت امام خمینی (ره) پیامدهای تفرقه را به خوبی احساس کرده بودند و می دانستند تفرقه در جهان اسلام در ابعاد گوناگون اجتماعی و سیاسی، تأثیرات بسیار منفی به جای گذاشته و هر چه به این اختلافات دامن زده شود، رفع آن مشکل تر خواهد شد و تنها راه جلوگیری از لطمات و صدمات ناشی از تفرقه، وحدت و برادری است که باید حول اسلام و تعلیم آن باشد. در این راستا ضرورت وحدت را تشخیص دادند تا امت اسلامی به مسیر و صراط مستقیم الهی رهنمون شود.

نخستین ضرورت وحدت از دیدگاه امام (ره) قیام در راه خداست تا جامعه بشری به طور کلی اصلاح شود. با وحدت اسلامی است که آرمان و ایده غایی اسلام که سعادت انسانی است محقق می شود. با وجود اختلاف به هدفی که در تعالیم اسلام وجود دارد، نخواهیم رسید. 

اگر حزبی عالم گیر ایجاد شود که حزب مستضعفین و همان حزب الله باشد، می تواند تمام مشکلات را حل کند. با اتحاد و وحدت است که اهداف غایی اسلام محقق می شود.

ضرورت بعدی جلوگیری از دسیسه و تفوق استکبار جهانی به سرکردگی آمریکاست. دشمنان با ایجاد تفرقه و اختلاف بین مسلمین سعی می کنند به اهداف خود برسند؛ بنابراین، مسلمانان باید برای مقابله و جلوگیری از توطئه آن ها واحد باشند. این ها مباحث عقلانی و بدیهی است.

پرسش: اگر بخواهیم مصداق امروزی برای وحدت بیاوریم چه می توان گفت؟

پاسخ: مسأله بیداری اسلامی نمونه و مصداق بارز این موضوع است. هر کجا که مسلمانان نقطه نظر مشخص و واحدی داشته و اختلاف نداشته اند به نتیجه رسیده اند. هر کجا که منافع و مباحث اختلاف انگیز مطرح شد یا این پیروزی ها به تأخیر افتاد و یا منحرف شده است؛ ضرورت وحدت امروز بسیار بیشتر از گذشته است.

دشمن اصلی اسلام و قرآن ابرقدرت ها و اسرائیل هستند. آن ها چشم طمع به کشورهای اسلامی دارند و برای خود برنامه مشخصی دارند تا منافع خود را گسترش دهند و اتفاق و اتحاد مسلمانان است که می تواند مانع این کار شود.

پرسش: موانعی که امروزه برای وحدت وجود دارد چیست؟ نبود وحدت و انسجام مسلمانان و مضرات آن چیست؟ آیا یکی از موانع می تواند مراسم خرافه ای باشد که بین اهل سنت و شیعه وجود دارد که گاه باعث ایجاد اختلاف می شود؟
 
پاسخ: تسلط اجانب بر مسلمین، یکی از نشانه های نبود وحدت در جهان اسلام است. نبود وحدت منافذی ایجاد می کند تا استکبار تسلط خود را بیشتر کند. این گونه مراسم و خرافه ها از برنامه های دشمنان است. در سوابق فکری و اعتقادی مسلمانان چنین چیزهایی وجود ندارد. ردپای استکبار و استعمار در این برنامه ها وجود دارد. این ها موانع وحدت نیست بلکه نقشه دشمنان برای برخورد مسلمانان است.

پرسش: دستگاه هایی که متولی و مسئول آگاه سازی مردم هستند تا چه اندازه در این زمینه فعال بوده اند؟

پاسخ: روح پیام مقام معظم رهبری و رهنمودهای ایشان و همچنین رهنمودهای حضرت امام (ره) در مورد وحدت و انسجام اسلامی برای بسیاری از دستگاه های ما ملموس نیست و ابعاد و زوایای این امر مهم برای آنان روشن نشده و مورد توجه و عنایت دقیق قرار نگرفته است چرا که اگر مورد توجه واقع می شد به جای اینکه امروزه به کارهایی سطحی مانند برگزاری جشن و سرور بپردازیم، باید مبانی تئوریک این ایده ها را روشن می کردیم.
 
پرسش: در هفته وحدت باید نتایج وحدت را بیان کرد، نه اینکه تنها به طرح موضوع پرداخته شود؟

پاسخ: باید مقدمات و تمهیدات کار فراهم می شد. باید توجیهات لازم انجام و کلاس ها و کارگاه ها برگزار و شبهات و مسائل و دغدغه ها پاسخ داده و نشست های تخصصی برگزار شود. اگر نتایج وحدت برای آحاد مسلمانان ملموس و محسوس باشد، هفته وحدت واقعی خواهد بود.

پرسش: در مورد وحدت بیشتر دستگاه ها مجری بوده اند و سیاست گذاری خاصی صورت نگرفته است. اگر تشکل های غیر دولتی فعالیت بیشتری در این زمینه داشتند، بسیاری از مشکلات برطرف می شد؟

پاسخ: دستگاه های متصدی و موظف، باید مبانی و مستندات سیاست خارجی جمهوری اسلامی و فرمایش های رهبری مطرح شده و دلایل این سیاست گذاری ها را به بحث بگذارند؛ برای نمونه، در کنار دفاع از مواضع و سیاست های جمهوری اسلامی در قبال بحرین و سوریه، باید نقشه ها و عقبه دشمنان اسلام و استکبار در این موارد مطرح می شد و قطعاً این رویکرد نتایج بهتری می توانست داشته باشد. دشمنان با ایجاد اختلاف در بین مسلمانان برنامه های خود را تا کنون به پیش برده اند. سیاست ها و اقدامات جمهوری اسلامی باید برای مردم ملموس تر شود و تبعات و برنامه های دشمنان اسلام بیشتر از این تشریح شود.

پرسش: آیا ارتباطی بین تشکل های غیر رسمی دینی ایران و اهل سنت سوریه برقرار شده است؟

پاسخ: عقیده بنده بر این نیست که اهل سنت سوریه موافق با معارضین سوریه است. درصد بالایی از اهل سنت موافق با معارضین نیستند و دلیل آن این است که در بسیاری از مناطقی که معارضین گمان می کردند، می توانند حضور خود را استمرار دهند ناموفق بودند.

پرسش: و اما مناطق اهل سنت ایران؛ مهم ترین کاری که برای این مناطق انجام شده و مهم ترین کاری که انجام نشده، چه چیزی است؟
 
پاسخ: این تفکیک را قبول ندارم، چرا که در سیاست گذاری مسئولین جمهوری اسلامی در مورد موضوعات عمرانی، بحث مذهبی و قومی وجود ندارد. در کمیته عمرانی مجلس، استانداری ها و... به نیازهای مناطق توجه و بر اساس نیاز ها برنامه ریزی می شود.

یکسری مطالبات وجود دارد که دشمنان برای رسیدن به مقاصدشان به عنوان مطالبه مطرح می کنند و دستاویز قرار می دهند. در این موارد باید تفکیک قائل شد. در ارتباط با مطالبات واقعی اهل سنت، نظام جمهوری اسلامی به خوبی به این مطالبات پرداخته و یکی از دلایلش وجود همین تشکیلات است. مدارس علوم دینی اهل سنت دغدغه هایی در ارتباط با مدارکشان داشتند که معتبر باشد و نیاز نداشته باشند برای داشتن مدرک معتبر به خارج از کشور بروند. مسأله نظام وظیفه و وضعیت معیشتی روحانیونشان حل شده باشد و زمینه ای برای ارتقا و رشد مدارسشان ایجاد شود. این ها مطالبات آقایان بوده و نظام هم برای آن برنامه ریزی کرده و پاسخ داده است.

مباحث و مطالباتی وجود دارد که دستاویز دشمنان است. رسانه های بیگانه نیز به این مسائل دامن می زنند. آن ها بهانه هایی است که اگر مرتفع هم شود، چیزی بالا تر از آن خواهند خواست و بهانه های دیگری خواهند آورد.

برداشتی که دشمن از خواسته های اهل سنت مطرح می کند و در خارج از کشور و در فضای رسانه ای به آن دامن می زند با واقعیت های داخلی متفاوت است. جامعه اهل سنت همراه و همگام با سیاست های کلی نظام هستند. بیشتر علمای اهل سنت ذوب در ولایت بوده و از حزب الهی های دوآتشه ما نیز حزب الهی تر هستند اما این ها مطرح و رسانه ای نشده است و وظیفه رسانه هاست که واقعیت های موجود را بازتاب دهند.

یکی از نمایندگان اهل سنت که سابقه دو دوره نمایندگی دارد، خاطره ای نقل می کرد و می گفت: ملاقاتی با مقام معظم رهبری داشتیم که نمایندگان عکس و یا پوستری از ایشان همراه داشتند؛ اما من چیزی نداشتم و کف دستم نوشتم «جانم فدای رهبر» و اتفاقاً دوربین این را گرفت و پخش شد. این موضوع گذشت و زمان انتخابات رسید. مخالفین من که فکر می کردند این عیب من است و این عکس را پخش کردند به این منظور که باعث شود رأی نیاورم. اما همین موضوع باعث تبلیغ من شد و با تفاوت بالایی برنده انتخابات شدم. 
ضد انقلاب تبلیغ می کند که اهل سنت ایران مخالف حکومت هستند و خودشان هم باورشان می شود. وظیفه رسانه ها این است که واقعیات موجود اهل سنت را روشن کنند. در همین جمهوری اسلامی بیش از ده هزار مسجد اهل سنت وجود دارد.

پرسش: یکی از اقداماتی که متصدیان امور اهل سنت باید انجام دهند، ابهام زدایی در اهل سنت است. از مصادیق این اقدامات به چه اقداماتی می توان اشاره کرد؟

پاسخ:: ایجاد شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت، یکی از مصادیق این اقدامات است. ابتدای تاسیس این شورا تلقی بر این بود که می خواهند محدودیت مذهبی ایجاد کنند و جلوی رشد و توسعه اهل سنت را بگیرند. اما پس از مدتی دیدند که اقدامات انجام شده در جهت رشد و توسعه است و الآن قاطبه علمای اهل سنت همگام هستند و پیگیری می کنند و با شورا تعامل دارند.

پرسش:  در بی بی سی گفت وگویی منتشر شده بود و گفته شده بود اهل سنت در تهران مسجد ندارند و اجازه ساخته شدن مسجد در تهران به آن ها داده نمی شود. این در حالی بود که در گفته ها نتوانسته بود به اقدامات و سیاست های جمهوری اسلامی در قبال اهل سنت شائبه ای ایجاد کند؟

پاسخ: شائبه ها و ابهامات مطرح در صورتی که رفع یا شفاف سازی نشود، جریان ساز می شود که متأسفانه آثار مخربی خواهد داشت. یکسری مطالبات واقعی وجود دارد و یکسری مطالبات سیاسی که به دنبال دستاویز قرار دادن مسائل اهل سنت است. در بحث مسجد اهل سنت، وجود آزادی مذاهب در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده و اقلیت های مذهبی می توانند مراسم و مباحث خود را آزادانه داشته باشند، چه رسد به برادران اهل سنت. از نظر آمایشی و آماری در کشور حتی در تهران به ازای هر ۲۵۰۰ نفر شیعه یک مسجد و به ازای هر پانصد نفر اهل سنت یک مسجد وجود دارد.

بنا بر قانون ستاد پشتیبانی مساجد به ازای هر هزار نفر یک مسجد لازم است. کجای تهران درخواست داده اند که زمین آن مشخص شده باشد و اجازه داده نشده است؟!
زمانی می خواهند بهانه بگیرند و مسأله ایجاد کنند. در این موارد مشخص است که جمهوری اسلامی که با استکبار جهانی دست و پنجه نرم می کند، بنا ندارد که تسلیم جوسازی ضدانقلاب شوند. اگر ضرورت وجود مسجدی برای اهل سنت از نظر مسئولین وجود داشت قطعاً این مسجد ساخته می شد و نظام در این امر پیش گام می شد. در سیستان و بلوچستان اهل سنت بیش از پنج هزار مسجد دارند اما اگر موضوعی بنا باشد دستاویزی برای مخالفت با نظام باشد، نظام با این موضوع موافقت نخواهد کرد.

پرسش: آیا تاکنون برای رفع این گونه شائبه ها شخصاً پیش قدم شده اید؟

پاسخ: در مسائلی که در ارتباط با ماست شخصاً با علمای اهل سنت جلسات طولانی داریم. بحث ما تعامل و همفکری و شبهه زدایی است. بیشتر امور نیز به خود آقایان محول شده و ما تنها پیگیری می کنیم تا کار ها بهتر انجام شود.

پرسش:: زمانی که فهمیدیم دبیر دبیرخانه شورای برنامه ریزی اهل سنت یک روحانی شیعه است تعجب کردیم. ضرورت این موضوع چیست؟

پاسخ: ابتدای کار برای بسیاری این موضوع جای سؤال بود. نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت اسلامی موظف است و بایستی دغدغه های شهروندان خود را مرتفع کند و پاسخگوی نیازهای واقعی شهروندان خود باشد. بر اساس مسائل و دغدغه هایی که نمایندگان ولی فقیه در مناطق قومی دارند، وجود دستگاهی که پاسخگوی نیازهای اهل سنت باشد، خالی بود. به همین دلیل دستگاهی پیش بینی شد متشکل از دستگاه های رسمی کشور، سازمان اوقاف، دانشگاه مذاهب اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، نمایندگان شورای نمایندگان و شش نفر از علمای اهل سنت و ترجیحاً از نمایندگان خبرگان اهل سنت تا متکفل مباحث اهل سنت باشد.

طبیعی است که برای ایجاد اتحاد، شیعه و سنی بودن مطرح نیست بلکه وظیفه حکومتی است. من در جمع مدیران مدارس اهل سنت سیستان و بلوچستان نیز عرض کردم که افتخار می کنم به عنوان یک شیعه مسئولیت این کار را بر عهده دارم و معتقد و ملتزم و مقید به عقاید خود نیز هستم. منتها به عنوان یک وظیفه و مأموریتی که نظام بر عهده ام قرار داده است، برای رفع دغدغه های اهل سنت به عنوان شهروندان جمهوری اسلامی وظیفه خود را انجام می دهم و به رغم تأکید بر مشترکات و وظیفه حکومتی موظف به پیگیری امور هستیم.

پرسش: دستگاه شما نمونه ای از وحدت است؟

پاسخ: آیین نامه داخلی ما را موظف کرده است که اگر بخواهیم در خصوص مباحث دینی تصمیمی داشته باشیم، باید کمیته احناف و شوافع مصوب کند که این کمیته نیز متشکل از برداران اهل سنت است و ما در مباحث مذهبیشان دخالتی نداریم.

پرسش: آیت الله سیستانی در مورد درگیری پدید آمده بین شیعه و سنی در عراق، فرموده بودند که شیعیان زمانی که می خواهند اهل سنت را صدا کنند به جای اینکه بگویند" «برادران اهل سنت» بگویند: «جان ما اهل سنت».

پاسخ: وحدت شیعه و سنی از دغدغه های آیت الله سیستانی است و مواضع و دیدگاه های ایشان باعث رفع بسیاری از اختلافات و درگیری ها شده است. در پایگاه اطلاع رسانی ما نظریات مراجع و علمای شیعه در مورد وحدت شیعه و سنی وجود دارد.

در آخر باید خاطر نشان کرد اقداماتی در این مدت برای حفظ کرامت روحانیت اهل سنت انجام داده ایم. کارت الکترونیکی مشترکی بین مجموعه ارگان هایی که خدمت رسانی می کنند برای کلیه روحانیون و طلاب و مدرسین صادر شده و هرگونه مساعدت نقدی و غیر نقدی در اختیار روحانیون اهل سنت قرار داده می شود، از طریق این کارت صورت می گیرد و بیش از سی هزار از این کارت صادر شده است. تمامی آن ها تحت پوشش بیمه خدمات درمانی نیز هستند و مسائل معیشتی و درمانی آن ها تا حد نسبتاً زیادی مرتفع شده است.