شعله‌هایی که اسکندر مقدونی در قلب یکی از نمادهای تمدن ایران برافروخته بود، بسیاری از ریزنقش‌های هنر و فرهنگ هخامنشی را به ویرانی کشاند؛ با این حال اما شمای کلی این بنا بر جای خود ماند تا جایی که چند هزار سال پس از آن تاریخ، همان ویرانه‌ها به یکی از یادگارهای مهم تمدن چندهزار ساله ایران تبدیل شد. تخت‌جمشید این روزها متروکه شده است. شاید کاری را که اسکندر و لشکر چند هزار نفره‌اش از پس آن برنیامده بودند، توسط یک ویروس کوچک به نام «کرونا» محقق شد.
به گزارش حافظ خبر؛ خسارت‌های مالی، تنها بخشی از آسیب‌های کرونا به میراث فرهنگی و تمدنی ایران است.
به گفته مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، میزان خسارت مالی ناشی از همه‌گیری کرونا بر صنعت گردشگری و صنایع دستی فارس تا پایان سال جاری به یک هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
تخت‌جمشید تنها جایی در استان فارس نیست که این خسارت‌ها بر آن تحمیل شده است. پاسارگاد، نقش رستم، نقش رجب، شهر تاریخی بیشاپور، تنگ چوگان، غار شاپور، موزه بیشاپور، موزه مردم‌شناسی کازرون، قلعه دختر، کاخ اردشیر فیروزآباد، کاخ ساسان سروستان و موزه باغ نشاط لار از دیگر آثار تاریخی ـ فرهنگی تحت پوشش میراث فرهنگی استان فارس محسوب می‌شود نیز در سال جاری با بازدیدهای محدود گردشگران مواجه بودند. با توجه به این موضوع که این مراکز بخش عمده‌ای از مشاغل مرتبط با گردشگری را تحت تأثیر قرار داده، منطقی است که نهادهای متولی رهیافتی برای جبران این خسارت‌ها در نظر گرفته باشند.
میزان خسارت مالی ناشی از همه‌گیری کرونا بر صنعت گردشگری و صنایع دستی فارس تا پایان سال جاری به ده هزار میلیارد ریال خواهد رسید.
این میزان از خسارت، چرخه مالی این صنعت را کندتر کرده است. گردشگری، یکی از منابع درآمدزای مهم هر کشوری به شمار می‌آید که صاحبان مشاغل مختلفی از جمله رانندگان، هتل‌داران، مترجمان، فروشندگان و بازاریان می‌توانند از آورده‌های مالی این عرصه گذران زندگی کنند. در این میان اما راهنمایان گردشگری به صورت مستقیم با این صنعت روبه‌رو هستند؛ به همین سبب آنان را باید از نخستین خسارت‌دیدگان گردگشری کرونازده به شمار آورد.
از زبان دردمندان
محسن جعفری، یکی از راهنمایان گردشگری در اماکن تاریخی-باستانی فارس است. او به دلیل تسلط بر زبان‌های فرانسه و انگلیسی تمرکز خود را بر آشنا کردن گردشگران خارجی با بناهای تاریخی و باستانی ایران مانند تخت‌جمشید نهاده است. او اما مدت‌هاست که کار و بارش از رونق افتاده است. خودش می‌گوید: زخمی که کرونا بر تن اقتصاد گردشگری گذاشته است، آن قدر عمیق است که به این زودی‌ها خوب نمی‌شود.
مجتبی درودی، پژوهشگر زبان‌های باستانی و راهنمای گردشگری نیز با او هم‌نظر است. اگر چه باور دارد: تحریم‌ها تا پیش از شیوع کرونا مهمترین عامل ضعف گردشگری در ایران بود، اما شدت آسیب‌های ناشی از کرونا ده‌ها، و بلکه صدها بار از آن بدتر است.
او که به عنوان متخصص زبان‌های باستانی، در رونق بسیاری از پروژه‌های گردشگری استان فارس نقش مهمی داشته است به می‌گوید: بخش زیادی از هزینه‌های اماکن تاریخی-باستانی مانند تخت‌جمشید و پاسارگاد، از پرداخت‌های مالی بازدیدکنندگان به دست می‌آمد، اما با شرایط کنونی این گردش مالی از حرکت ایستاده است.
از ابتدای اعلام رسمی شیوع ویروس کووید 19 تا کنون، چندین بار مراکز گردشگری در استان فارس تعطیل شده بودند. افزون بر تخت‌جمشید، آرامگاه‌های حافظ و سعدی، ارگ کریمخانی، موزه‌های هفت تنان، پارس، گرمابه حمام وکیل و ارگ کریمخانی از بناهای تاریخی و فرهنگی تحت مدیریت میراث فرهنگی فارس در شیراز، شامل این تعطیلی شده بودند..
به نام خُسران، به کام جبران؛ چسب‌زخم اقتصادی بر تن گردشگری
چندی پیش دولت مصوب کرده بود که در راستای تسهیلات کرونایی وام به مشاغل آسیب دیده از کووید ۱۹ در حوزه گردشگری و صنایع دستی اختصاص یافته است، اعلام می‌کند: تمام تشکل‌هایی که از ناحیه کرونا آسیب دیدند از ابتدای سال جاری توسط دولت مشخص شد که به ازای هر نفر نیرویی که دارند ۱۲ میلیون تومان تسهیلات در مرحله اول بگیرند.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری فارس، بسیاری از این مشاغل و تشکل‌ها مانند جامعه هتل داران، دفاتر خدمات مسافرتی و راهنمایان گردشگری از این تسهیلات بهره بردند اما زمان اجرای مرحله دوم پرداخت تسهیلات از یک ماه پیش دولت آنها را به عنوان بنگاه محور شناخت و بدین شکل افزون بر وام پیشین این بار هم مشاغل پیشین در اولویت دریافت تسهیلات قرار گرفتند.
به ازای هر نفر نیروی فعال در صنعت گردشگری، مبلغ ۱۲ میلیون تومان تسهیلات در مرحله اول اختصاص داده شد.
وی با بیان اینکه برخی از این مشاغل ممکن است در مرحله دوم ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان تسهیلات مرحله دوم دریافت کرده باشند، یعنی اینکه سامانه باز بوده و تمدید شده است تا همه تشکل‌ها و کسانی که نیاز دارند از این تسهیلات بهره مند شوند، ضمن اینکه افزون بر این، وام‌هایی که پیشتر دریافت کردند با مصوبه‌ای که وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دنبال کرد و به تصویب هیئت دولت رسید و به بانک‌ها هم اعلام شده، بانک‌ها موظف هستند برای بازپرداخت تسهیلات مهلت دهند.
مهلتی که برای بازپرداخت تسهیلات داده شده به مشاغل آسیب دیده از کرونا تعیین شده تا اردیبهشت ۱۴۰۰ عنوان شده است.
حال باید دید که این چسب‌زخم‌های اقتصادی تا چه میزان بهبودی را بر تنه میراث کهن و ملموس ایرانی ایجاد می‌کنند. باید منتظر ماند؛ شاید تخت‌جمشید و دیگر یادگارهای دیرینه این سرزمین دوباره رونق پیشین خود را به دست بیاورند و برای گردشگران دنیا راوی هزار داستان واقعی از تاریخ این آب و خاک باشند.
