اربعین حضرت امام حسین علیه السلام یکی از فرازهای مهم تاریخ بعد از واقعه عاشوراست .

به گزارش حافظ خبر، اربعین حضرت امام حسین علیه السلام یکی از فرازهای مهم تاریخ بعد از واقعه عاشوراست که به نقطه عطفی در تاریخ اسلام و تشیع تبدیل شد. این سیره مستمر شیعه از زمان ائمه اطهار(ع) تاکنون ادامه داشته و چند سالی است که ابعاد تازه ای به خود گرفته است؛ به طوری که شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) از سراسر جهان، به ویژه عراق و ایران و سایر بلاد اسلامی در مراسم باشکوه و اربعین شرکت می کنند و بزرگترین همایش مردمی را با محوریت فرهنگ اهل بیت(ع) تشکیل می دهند. مسلم است چنین مراسم ساده ولی باعظمتی، از جنبه های گوناگون اعتقادی، اجتماعی، سیاسی و دیگر جنبه ها آثار و برکات فراوانی را به همراه دارد و فرصت های ارزشمندی را در اختیار ما قرار می دهد. از جمله دستاوردهای اربعین حسینی، تأثیر بسیار شگرف آن در اخلاق فردی و اجتماعی شرکت کنندگان است؛ چرا که رسول خدا(ص) و خاندان مطهر ایشان، سرچشمه همه فضیلت هایند و در قله های اخلاق و معنویت قرار دارند. امام حسین علیه السلام، در طول دوران زندگی پرافتخار خود، به ویژه در قیام کربلا، همان اهداف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را دنبال کرد. او که در مکتب تربیتی پیامبر اسلام پرروش یافته و صاحب امتیاز «حُسَینُ مِنّی وَ اَنا مِن حُسیَن» است، از آغاز قیام خود با سخنرانی ها و نامه هایش همه مردم را به ارزش های اخلاقی و انسانی دعوت کرد. سرانجام، آن بزرگوار به منظور هدایت مردم و ایجاد تغییر در اوضاع عمومی جامعه، جان خود و همه عزیزانش را در راه خداوند در طبق اخلاص نهاد. در زیارت اربعین آن حضرت آمده است: فَأَعْذَرَ فِی الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلَالَةِ... آن حضرت با اتمام حجت بر مردم، هر عذری را از امت برداشت و اندرز و نصیحت آنان را با مهربانی انجام داد و خون پاکش را در راه تو ای خدا نثار کرد تا بندگانت را از جهالت و حیرت و گمراهی نجات دهد.

 
از این رو برآنیم که دستاوردهای این حادثه مهم تاریخی را در دو بعد فردی و اجتماعی بررسی نماییم که در بخش نخست این مطلب به بررسی دستاوردهای اخلاقی پیاده روی اربعین در بعد فردی می­پردازیم:

دستاوردهای اخلاقی راهپیمایی اربعین در بعد فردی انسان

الف) خودسازی و تهذیب نفس

بر پایه روایات، پیاده روی برای زیارت امام حسین علیه السلام پاداش بسیار فوق العاده ای دارد، اما لازمه رسیدن به آن ثواب و ارزش های فوق العاده، فراهم بودن شرایط روحی و معنوی است که یکی از مهم ترین آنها خودسازی، صفای باطن و ایستادگی در برابر هواهای نفسانی و رذایل اخلاقی است. زائران اباعبدالله علیه السلام و شرکت کنندگان در راهپیمایی اربعین نیز با این حرکت خود می کوشند در تمام صحنه های زندگی به آن الگوهای اخلاقی و معنوی تأسی بجویند و شیوه زندگی آنان را برگزینند. زیارت حضرت اباعبدالله علیه السلام و اولاد و اصحاب شهیدش که جلوه ای از نور خدا و تجسم خلوص، عبودیت و پاکی هستند، زائران را متوجه نقایص خود می کند و راه بازگشت و توبه را برایشان هموار می کند. از این رو پیاده روی برای زیارت حضرت اباعبدالله علیه السلام، فرصت مناسبی برای بازگشت به اصالت های خویش است؛ دریچه ای به سوی تزکیه و پاکسازی درون از همه آلودگی ها و رذایل و آراستن به فضیلت های اخلاقی و رفتاری.

ب) آرامش روحی و روانی

رفتن به زیارت اولیای الهی در حقیقت گامی برای رسیدن به خداوند است. زیارت معصومین(ع) به هدف دار و جهت دار بودن زندگی انسان کمک می کند و در قلب و روح زائر نوعی اطمینان، آرامش و امیدواری به وجود می آورد. شرکت کنندگان در راهپیمایی اربعین حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام از سراسر جهان به احترام خون پاک آن حضرت و مرارت های خاندان مظلومش به سوی کربلا حرکت می کنند. آنان به صراحت ابراز می دارند که وقتی با هدف زیارت مرقد نورانی امام حسین علیه السلام در مسیر راهپیمایی قرار می گیرند، ناخودآگاه احساس سبکی می کنند و به آرامش می رسند. این یکی از نشانه های زدوده شدن گناهان از صفحه قلب است. به فراخور این فرآیند، شاهدیم که زائران از حیث اخلاقی و رفتاری ارتقا می یابند. بنابراین پیاده روی اربعین، زمینه رشد معنوی انسان را فراهم می کند و او را در برابر ناملایمات روزگار و مصائبی که بر او وارد می آید، صبور می سازد. گویا زیارت مرقد شریف امام حسین علیه السلام مرهم دردها و التیام بخش آلام روحی و موجب آرامش قلب انسان است.

ج) عزتمندی و تعالی شخصیت

حرکت در مسیر امام حسین علیه السلام اعتلای شخصیت و منزلت انسان را به دنبال دارد و پیاده روی اربعین، نوعی ابراز وجود و اعلام موضع در برابر دشمنان، و احیاگر روحیه عزت طلبی و ذلت گریزی است؛ چرا که هر گونه ارتباط قلبی و اعتقادی با آن انوار مطهر پاک، نوعی احساس کرامت و ارزشمندی برای انسان به ارمغان می آورد. اینکه پیروان و ارادتمندان اهل بیت(ع) در طول تاریخ هرگز زیر بار ذلت نرفته اند، نتیجه درسی است که از مکتب تربیتی اهل بیت(ع)، به ویژه سید و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام گرفته اند.

د) صبر و مقاومت در راه خداوند

مراسم راهپیمایی اربعین همراه با انواع سختی ها و مرارت ها مانند خستگی جسمانی، تاول زدن پاها، گرفتگی عضلات بدن، آفتاب سوختگی، بی خوابی و مواردی از این دست همراه است که تحمل این مشکلات، نیازمند صبوری و شکیبایی است. اما نتیجه اینکه: پیاده روی اربعین یک کلاس عملی برای بالا بردن صبر، تحمل و شکیبایی است. مواجه شدن با سختی های مسیر و تحمل کمبود امکانات و خستگی سفر، باعث می شود افرادی که در زندگی همواره در رفاه بوده و امکانات بیشتری داشته اند و طعم سختی را نچشیده اند، نگرششان به زندگی تغییر کند.

ادامه این مطلب را در روزهای آینده از این پایگاه خبری دنبال کنید.

حجت الاسلام والمسلمین حجت اله نوایی کارشناس امور فرهنگی و مذهبی ساختمان مرکزی دانشگاه  علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز