یادداشت // محمدرضا اسلامى // حافظ خبر

اين روزها كه بحث سيل دامنگير استانهاى مختلف كشور شده، مرورى بر گزارش بازديد ميدانى كه بعد از بارندگى شديد در هيروشيما داشتم، بى مناسبت نيست:

١- ژاپن كشورى است كه تقريبا از همه منابع طبيعى بى بهره است، بجز "باران". 

از نفت و گاز و سنگ آهن و ... در ژاپن خبرى نيست. حتى زمين مسطح و فراخ هم در اين كشورِ كوهستانى، به آسانى يافت نمى شود. بيشترين بهره ژاپن از طبيعت، زلزله و باران است. 

٢- آسيب پذيرى ژاپن در برابر بارانهاى شديد باعث شده تا ژاپنى ها سرمايه گذاريهاي هنگفتى در زمينه شبكه هاى آب و فاضلاب، زهكشي، مهندسى رودخانه، سواحل و... طى چندين دهه انجام دهند. 
روش و نحوه كار ژاپنى را هم مى شناسيم: وسواس و دقت بسيار (تا سرحد ممكن).

٣- هر سال اواسط تابستان حدود دو ماه فصل بارندگيهاى شديد در ژاپن آغاز مى شود. روزهاى بسيارى در ماههاي جولاى و آگوست بارانى است. بارانهاى شديد. 
لذا مديريت شهرى ژاپن، به همان اندازه كه براى زلزله و آتش مهياست، براى سيل هم آماده و پرداخته است.

٤- تابستان سال ٢٠١٤ نيمه شب بيستم آگوست، ابرهاى آسمان هيروشيما باريدن آغاز كردند.

در فاصله ساعت يك ونيم نيمه شب تا ساعت چهار ونيم سحرگاه (سه ساعت) 217.5 ميليمتر باران باريد. (اين عدد را به خاطر بسپاريم. مقياس خوبى براى مقايسه با گلستان است) 

شهردار كازومى ماتسويى در ساعت ٤:١٥ سحرگاه اعلام وضعيت اضطرارى كرد. ولي حالا ديگر كمى دير بود چون باران زياد، باعث رانش زمين در قسمت شمالى شهر شد و "هفتاد وچهار" شهروند هيروشيما در آن ساعات سحرگاه، زير خروش سنگ و خاك و آب كشته شدند. 

بين ساعات ٤ تا ٦ صبح، در اثر سست شدن زمين، آوارى از خاك و سنگ (همچون سونامى) از سمت كوه به سمت خيابانهاى هيروشيما براه افتاد و متاسفانه بهاى اين بارندگى شديد با جان هفتاد وچهار ژاپنى كه در آن ساعت در خواب بودند برابر شد.

علاوه بر اين، ٩٨٠ خانه هم دچار آسيب شديد شد.

حدود سه هزار نيروى امداد براي پيدا كردن اجساد از ميان خاك و آوار به منطقه گسيل شدند.

نخست وزير، #شينزو_آبه در روز ٢٤ آگوست (چهار روز بعد) شخصا عازم منطقه شد ولي عنوان شد كه بدى هوا مانع رسيدن نخست وزير به هيروشيما شده است(؟!)

امپراطور و همسرش چند هفته بعد براي تشكر از زحمات نيروهاى امداد به هيروشيما رفتند. 

در تاريخ ٥ سپتامبر كابينه ژاپن مبلغ ٩٠٠ميليون يِن براي بازسازي هيروشيما اختصاص داد. 

٥- چند هفته بعد از اين
ماجراها به اتفاق پروفسور تاكادا براي تهيه گزارش بازديد ميدانى رفتيم و جلساتى با مديران اداره آب، شهردارى و فاضلاب شهرى هيروشيما برگزار شد. 

در ميان شهرهاي زيباى ژاپن، #هيروشيما حكايتش فرق مى كند. همه شهرها برايشان مهم هستند ولى هيروشيما همچون پاره تن ژاپن است. 
شهرى كه يكبار كلا نابود شده و بعد آجر به آجر و خيابان به خيابان، از نو ، ساخته شده است. 

در جلسات، وقتي #مكانيزم رانش زمين و شروع سونامى خاك و سنگ را توضيح دادند، جويا شدم كه چرا با وجود چنين نقشه ها و اطلاعات دقيقى از بروز فاجعه پيشگيرى نكرديد؟

پاسخ اين بود كه نقاط متعددى در پيرامون شهر هيروشيما مستعد بروز مشكل هستند. شهر گسترش پيدا كرده و ما هنوز موفق به ايمن سازى همه نقاط نشده ايم. بودجه نيست. (ژاپن-سال ٢٠١٤)

٦- سيل به شهرهايمان آمده و آسيب رسانده. اما يادمان نرود اين ميزان آب حتي در #ژاپن و #آمريكا هم مشكلزا هست. دو #بحران بزرگ را در ژاپن و آمريكا از نزديك شاهد بودم. سونامى و زلزله #توهوكو و #آتش كاليفرنيا. در هر دو بحران، دو كشوري كه مدعى سابقه و استادى در زلزله و #مديريت_آتش هستند در كارِ طبيعت فرو ماندند. قدرت شگفت طبيعت است و عجز بشر.

٧- در ملامت كردن همديگر قدرى تامل كنيم. بعد از فاجعه سونامى و انفجار نيروگاه فوكوشيما، هرگز نشنيدم يك #ژاپنى بگويد: مديران احمق #شركت_برق توكيو ديوار مقابل 
نيروگاه را كوتاه ساختند و فاجعه آلودگى هسته اى رخ داد. در كاليفرنيا در زمينه آتش كار مى كنم و هرگز نشنيدم يك آمريكايي بگويد مديران نالايق #آتش_نشانى عُرضه مهار آتش را نداشتند و در دوهفته هزاران خانه در آتش سوخت. 
سفينه به فضا مى فرستيد و ناو هواپيمابر به خليج فارس، ولى در نياز لجستيك آتشِ يك شهر در مى مانيد..
...
قدرت طبيعت است و مهندسى بشر در برابرش عاجز.