نکته ای که در خصوصنوسازی ناوگان هوایی کشور باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، خریداری و نوسازی ناوگان هوایی کشور با جنگنده های فوق پیشرفته ای است که امکان نگهداری و تسلیح آنها برای دراز مدت امکان پذیر باشد.

حافظ نیوز/ یادداشت اختصاصی هواپیماهای جنگی یا اصطلاحا جنگنده ها، نخستین عرصه برای حمله و یا دفاع از کشورها و مرزها در دنیای امروز به شمار می رود به نحوی که برخی کارشناسان نظامی معتقدند برتری هوایی شاه کلید موفقیت در عرصه نبردهای هزاره سوم می باشد.
در این بین، ناوگان هوایی ارتش و سپاه جمهوری اسلامی پس از پایان جنگ تحمیلی نسبت به دیگر عرصه ها از رشد کمتری برخوردار بوده است.
اساسا سرمایه گذاری برای تولید هواپیماهای جنگنده در کلاس ها و انواع مختلف آن، نیازمند سرمایه گذاری های بسیار کلان و بعضا چند صد میلیارد دلاری است لذا معمولا تولید این هواپیماها با مشارکت کشورها و شرکت های مختلف در قالب کنسرسیوم های بین المللی صورت می پذیرد. بنابراین تعجبی ندارد که ایران در این عرصه با توجه به محدودیت های مالی توفیقات مستقلانه چندانی کسب نکرده باشد.
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، مهمترین قرارداد خرید هواپیماهای جنگی میان ایران و آمریکا به امضا رسید که بر اساس آن، ایران موفق به خرید و تحویل چند ده فروند هواپیمای اف 14 شد. هواپیمایی که در زمان خود با رادار منحصر به فردش و موشک های هوا به هوای فینیکس و ساید وایندر و همچنین مانورپذیری بسیار بالا در پهنه آسمان، برتری مطلق هوایی را برای سالها برای ایران به همراه آورد و به ویژه در طول دفاع مقدس، پیروز رویارویی و نبرد میان اف 14 های ایرانی و هواپیماهای میگ، سوخو و حتی میراژ عراقی غالبا از آن اف 14 های ایران بود.
اما مسئله مهم در خصوص اف 14، هزینه بالای نگهداری و تعمیرات اساسی و اصطلاحا اورهال و همچنین تامین و تهیه موشک های منحصر به فرد این جنگنده می باشد که کمبود و تحریم در این عرصه ها سبب شده است در سالهای اخیر، بسیاری از اف 14 های ایرانی زمین گیر باشند.
علاوه بر جنگنده اف 14، باید از اف 5 و اف 4 و همچنین هواپیماهای رده سوخو و میگ به ویژه میگ 29 به عنوان دیگر هواپیماهای عملیاتی ناوگان هوایی ارتش نام برد و البته باید اذعان کرد متاسفانه این قبیل جنگنده ها، در دنیای امروز و با وجود هواپیماهای فوق پیشرفته کنونی چندان نمی توانند به ایجاد برتری هوایی در یک جنگ احتمالی کمک نمایند و این جنگنده ها علیرغم همه امتیازات و توانمندی هایی که دارند در رویارویی با هواپیماهای پنهانکار و نسل پنجم امکان پیروزی کمی دارند.
بر همین اساس، با قوت گرفتن احتمال آزاد شدن بخشی از دارایی های ایران و برداشته شدن تدریجی برخی تحریم ها، بحث ها در خصوص لزوم نوسازی ناوگان هوایی ارتش جمهوری اسلامی به عنوان یک اولویت مهم دفاعی و بازدارنده به شدت دنبال می شود.
در این بین سوالی که باید به آن پاسخ داد این است که نیازهای هوایی ایران در این عرصه توسط کدام قدرت منطقه ای می تواند تامین شود؟ روسیه و چین و یا کشورهای اروپایی نظیر فرانسه؟
پیش از پاسخ به این پرسش، لازم است به دو نکته اشاره شود.
نخست آنکه خریداری یک هواپیمای جنگی متانسب با نیازهای یک کشور یک بحث است و آموزش مداوم خلبانان و تکنسین ها و همچنین توانمندی انجام تعمیرات اساسی و نگهداری آن و همچنین امکان به روز رسانی سیستمهای ناوبری و مهمتر از این موارد، امکان تامین مداوم تسلیحات و موشک های مورد نیا آن یک بحث مهم تر است چرا که همانگونه که اشاره گردید، ایران در حال حاضر چندین فروند هواپیمای اف 14 زمینگیر شده دارد که به دلیل عدم امکان تعمیرات اساسی بر روی همه آنها و یا عدم امکان خریداری موشک های اختصاصی هوا به هوا و هوا به زمین مختص آنها، عملا کارایی چندانی ندارند. بنابراین حتی اگر هواپیماهای نسل پنجم پنهانکار توسط ایران از اروپا خریداری شود اما در ادامه ایران از بابت تامین قطعات و تسلیحات این هواپیماها محروم باشد عملا نیروی هوایی ارتش در شرایط بحرانی توانمندی ایجاد برتری هوایی و یا دفاع از حریم مرزهای کشور را نخواهد داشت.
دومین نکته ای که باید به آن اشاره شود، این است هواپیماهایی که توسط ایران خریداری می شوند باید حتی الامکان به روز بوده و دارای ویژگی هایی نظیر نسل پنجم هواپیماهای جنگی با سیستمهای منحصربه فرد ناوبری و رادارهای برد بلند و قابلیت های پنهانکاری را داشته باشند. به عنوان مثال در زمانی که در سالهای دهه پنجاه بحث خرید هواپیماهای جنگی از آمریکا مطرح شد، دو هواپیمای اف 15 و اف 14 برای خرید به ایران معرفی شد اما کارشناسان و متخصصان وقت نیروی هوایی ارتش با توجه به اقلیم خاص و شرایط جغرافیایی کشور و همچنین تعریف صحیح نیازمندی ها و همچنین قابلیت های خاص این جنگنده، خرید اف 14 را در دستور کار قرار دادند؛ تصمیمی که درستی خود را در سالهای بعد و در جنگ ایران و عراق بارها به اثبات رساند لذا در شرایط فعلی نیز تشخیص نیازهای هوایی کشور نه بر عهده سخنگوی دولت و یا نمایندگان مجلس و حتی رئیس جمهور محترم بلکه تنها بر عهده کارشناسان و متخصصان خبره نیروی هوایی ارتش و سپاه می باشد و برای آنکه ایران اسلامی همچنان بتواند مانند گذشته، در عرصه نبردهای احتمالی هوایی نیز اقتدار کاملی از خود به نمایش بگذارد، باید تنها نظرات تخصصی را ملاک و مد نظر قرار داد.