ماراتن هسته‌اي به خط پايان نزديك مي‌شود. اينجا ديگر روزها اهميت ندارند، ساعت‌ها حرف مي‌زنند و دقيقه‌ها خود را نشان مي‌دهند. اقتصاد ايران در انتظار است. مي‌خواهد نقطه پاياني بگذارد بر سال‌هاي سخت و خود را در شرايط ديگري نشان دهد. حالا برخي از روزهايي سخن مي‌گويند كه در آن خبري از تحريم نيست اما تهديد هميشه وجود دارد. اقتصاد درونزا مي‌تواند تحريم‌ها را به حاقل برساند و درهايي كه ممكن است بار ديگر تحريم را راه دهند براي هميشه ببندد.

به گزارش حافظ نیوز به نقل از اعتماد، هر چند تصورات متفاوتي از فرداي توافق و تحريم در ذهن افكار عمومي نقش بسته است و برخي اين تصورات را با زبان طنز به تصوير مي‌كشند اما آنچه حقيقت دارد اين است كه توافق معجزه نخواهد كرد.

شايد بررسي وضعيت اقتصادي ايران در سال‌هاي پيش از اين، قبل از تشديد تحريم‌ها و قبل از آنكه تحريم خود را نشان بدهد، گوياي آن باشد كه اقتصاد ايران از چه موقعيتي برخوردار است و با چه مشكلاتي دست و پنجه نرم مي‌كند. توليد مبتني بر واردات، خام فروشي، وابستگي به نفت، سطح پايين دستمزدها و بهره وري اندك همگي سبب شده است اقتصاد ايران از مشكلات فراواني رنج ببرد.

كارشناسان در گفت‌وگو با «اعتماد» بر اين نظرند كه بايد فضا براي فعاليت مولد اقتصادي ايجاد شود و دولت اين‌بار شرايط را براي آنها كه به اقتصاد عمق مي‌بخشند فراهم كند. خداحافظي با دلالاني كه در تمامي بخش‌هاي اقتصادي ايران نفوذ كرده‌اند از جمله اين مطالبات است. بخش‌هايي كه قرار است بيشترين تاثير را از توافق و لغو تحريم بگيرند، نفتي‌ها هستند و وابستگان به نفت اما بسياري معتقدند زمان آن رسيده است كه ايران دنيا را با توليدات صنعتي خود آماده كند و به برند‌سازي روي بياورد. شايد بيراه نباشد سخن گفتن از نگراني برخي كارشناسان براي روزهاي پس از تحريم؛ روزهايي كه در فشار مطالبه مردم براي بهبود اوضاع و نياز به تلاش مضاعف براي اصلاح ساختار ممكن است از دست برود. از اين رو است كه نه فقط نفتي‌ها كه ديگر فعالان اقتصادي نيز بر گفتن اين جمله تاكيد دارند: «توافق معجزه نمي‌كند».

توافق كجا را نشانه مي‌گيرد؟

توافق كه حاصل شود، معجزه‌اي در كار نيست اما نفت شرايطي متفاوت را تجربه خواهد كرد. نفتي‌ها بايد چمدان سفر ببندند. نفت ايران كه مدتي است با تحريم‌هاي يكسويه غربي‌ها، سهم خود را در بازار جهاني از دست داده است دوباره به بازارهاي جهاني بازخواهد گشت. هر چند برخي ورود دوباره نفت ايران و سهم‌گيري‌اش از سرزمين‌هاي تجاري را عاملي براي سقوط قيمت نفت مي‌دانند اما شمس اردكاني معتقد است توافق تاثير قابل توجهي بر بازار نفت به جا نخواهد گذاشت. حالا حرف بر سر زمان است نه بازگشت يا عدم بازگشت. مقامات ايراني مي‌گويند شش ماه ديگر سهم‌مان را از بازار جهاني نفت مي‌گيريم و غربي‌ها مي‌گويند بايد يك سالي صبر كنيد تا بازگرديد. گوهري، معاون برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت درباره تاثير توافق هسته‌اي بر صنعت نفت ايران و استراتژي‌هاي ايران در مجامع جهاني در دوره پساتحريم مي‌گويد: به هر حال توافق هسته‌اي يك سري تاثيرات آني و لحظه‌اي به همراه خواهد داشت كه تحت تاثير جو عمومي رواني به وجود مي‌آيد و يك سري تاثيرات بلندمدت و ميان‌مدت نيز به دنبال خواهد داشت. اين تاثيرات نه تنها صنعت نفت بلكه همه اركان اقتصادي كشور را در بر مي‌گيرد. معاون بررسي، امكان‌سنجي اقتصادي و مالي طرح‌هاي مديريت برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران با تاكيد بر لزوم برنامه‌ريزي ميان‌مدت و بلندمدت ادامه داد: بحث‌هايي همچون تامين مالي، تسهيلاتي كه براي سازندگان و پيمانكاران در نظر گرفته مي‌شود، اعتبارات اسنادي، ارتباطات بانكي و بين بانكي، نقل و انتقال وجوه ارزي، سوييفت و غيره در دوره پساتحريم به صورت روان‌تر انجام خواهد شد و نيازمند برنامه‌ريزي بلندمدت و ميان مدت خواهد بود. به هر حال در صورت حصول توافق هسته‌اي مسير بانك‌ها براي اعطاي تسهيلات هموار خواهد شد.

به گفته وي يكي از مشكلات پيش روي صنعت نفت ايران در زمان تحريم افزايش هزينه‌هاي انتقال وجوه و تامين مالي بود كه در صورت رسيدن به توافق هسته‌اي اين روند تسهيل مي‌شود. گوهري به‌ ايجاد فضاي روشن‌تر براي سرمايه‌گذاران در دوره پساتحريم در بازه زماني بلندمدت اشاره كرد و گفت: سرمايه‌گذاران مي‌توانند در قراردادها و مناقصات بين‌المللي پيش رو و همچنين در طرح‌هاي اكتشافي و توسعه ميادين مشترك نفت و گاز مشاركت كنند. معاون بررسي، امكان سنجي اقتصادي و مالي طرح‌هاي مديريت برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران در ادامه با تاكيد بر اينكه معجزه‌اي بلافاصله پس از حصول توافق در صنعت نفت رخ نخواهد داد، خاطرنشان كرد: بايد از انتظارات كاذب به‌طور جدي اجتناب شود. اتفاقي كه در دوره پساتحريم در ميان‌مدت حاصل خواهد شد اين است كه شرايط به ريل طبيعي خود يعني به دوره پيش از تحريم‌ها باز خواهد گشت.

گوهري همچنين به اجراي روان‌تر سياست‌هاي نفتي كشور در مجامع جهاني اشاره كرد و افزود: برنامه‌ريزي‌هاي كلان و راهبردي و سياست‌ها تعيين شده و به طور حتم سياست‌هايي چون چشم‌انداز توسعه، اقتصاد مقاومتي و غيره روان‌تر پيگيري خواهد شد، اما نمي‌توان انتظار تغييرات ماهوي بنيادين در صنعت نفت را داشت.

وي همچنين در پاسخ به اينكه بازگشت نفت ايران به بازار‌هاي جهاني و شرايط گذشته در چه بازه زماني حاصل خواهد شد؟ اضافه كرد: انعقاد قرار‌داد، مذاكره و رايزني نياز به زمان دارد و اين اتفاق حداقل شش ماه تا يك‌سال به‌ طول خواهد انجاميد، اما بايد تلاش روزافزون داشته باشيم تا بتوانيم بازارهاي از دست رفته را بار ديگر تصاحب كنيم.

از سوي ديگر معاون شركت ملي صنايع پتروشيمي با تشريح وضعيت توسعه صنعت پتروشيمي در صورت لغو تحريم‌ها از برنامه‌ريزي به‌منظور افزايش توليد پتروشيمي ايران به ۱۸۰ ميليون تن در دوران پساتحريم خبر داد.

حسن پيوندي درباره آخرين وضعيت تكميل و بهره‌برداري از طرح‌هاي نيمه تمام صنعت پتروشيمي، گفت: در حال حاضر حدود ۶۰ ميليون تن هم پروژه نيمه‌كاره پتروشيمي و پليمري در كشور وجود دارد.