عدم توجه به «انتسابات» در «انتصابات» و گسترش رویکرد «کارآمدی» از مشخصه‌های پیشرفت هر مجموعه‌ای محسوب می‌شود که این مشخصه ‌ها در تغییرات اخیر مجموعه آستان قدس رضوی به‌خوبی خودنمایی می‌کند.

به گزارش حافظ، آستان قدس رضوی در لغت به معنی بارگاه پاک و مطهر امام رضا(ع) است ولی در‌ اصطلاح به مجموعه‌ی حرم مطهر، دستگاه‌ها، نهادها، ادارات فرهنگی، صنعتی، کشاورزی، درمانی وغیره گفته می‌شود که منتسب به امام رضا(ع) است.
بارگاه حضرت ثامن‌الحجج(ع) سالانه میزان بیش از 30 میلیون زائر از سراسر نقاط جهان است، قطعاً مدیریت، هدایت و جلب رضایت این جمعیت میلیونی نیازمند مجموعه‌ای عظیم خواهد بود.
نوسازی و بازسازی حریم مقدّس حرم، نگهداری و آماده‌سازی اماکن متبرّکه برای میزبانی زائران، ایجاد امکانات مختلف برای انجام زیارتی آسوده همراه با شناخت، راهنمایی زائران، موقوفات وغیره از جمله خدمات آستان قدس رضوی است که در یک نگاه اجمالی، دیده می‌شود درحالی که محدوده‏ فعالیت‏‌های این مجموعه فراتر از ابعاد گسترده‏ حرم مطهر حضرت رضا(ع) است؛ موزه‌ها، کتابخانه‌ها، دانشگاه‏‌ها و مدارس، مراکز بیمارستانی و درمانی و مراکز صنعتی،کشاورزی و... از دیگر فعالیت‏‌های آستان قدس رضوی است.
تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان فوق تخصصی رضوی و بیمارستان منتصریه، راه‌اندازی مؤسسه خدمات مشاوره‌ای، جوانان و پژوهش‌های اجتماعی، تأسیس مراکز ورزشی متنوع برای زائران و مجاوران و راه‌اندازی مجموعه‌های مختلف آموزشی برای طلاب و همه اقشار به‌منظور گسترش فرهنگ و علوم انسانی اسلامی تنها بخشی از عملکرد آستان قدس رضوی در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و مدیریت آیت‌الله واعظ طبسی بوده است.
پرچمداری آستان قدس رضوی در گسترش فرهنگ رضوی برکسی پوشیده نیست چراکه سالیانه شاهد حرکت‌های عظیمی از سوی خدمتگزاران و خادمان این بارگاه مطهر در دهه کرامت و دیگر ایام سال هستیم.

قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی نیز مهم‌ترین جایگاه بعد از تولیت آستان قدس رضوی است که امور اجرایی و مدیریتی را بر مبنای سیاست‌های تبیین و ابلاغی از سوی تولیت آستان قدس رضوی در بارگاه حضرت ثامن‌الحجج(ع) و مجموعه‌های تابعه اجرا و دنبال می‌کند.
علی کریمی‌قدوسی 17 سال عهده‌دار سمت قائم‌مقامی آستان قدس رضوی بود افزایش روز افزون زائرین که حاصل عوامل متعددی از جمله تسهیل شرایط حمل و نقل و فراهم شدن سرعت در مسافرت و علاقه مردم به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و مرقد منور امام رضا(ع) به عنوان تنها امام معصوم در ایران و... وضرورت توجه به تامین نیازهای آنها ایجاب می کرد که در آن دوران توسعه حرم جزو اولویت های آستان قدس رضوی باشد هر چند کندی در پیشرفت ساخت و سازها در آن دوره نارضایتی هایی نیز به دنبال داشت.
سید احمد علوی بعد از کریمی‌قدوسی به مدت هشت سال عهده‌دار سمت قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی بود. از آن‌جا که سابقه بیش از 20 سال تصدی روابط عمومی آستان قدس رضوی در کارنامه کاری علوی قائم مقام اسبق تولیت آستان قدس رضوی سبب شخصیت رسانه‌ای وی بود، در این دوران توجه به امور فرهنگی و رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی و فرهنگی در بارگاه حضرت ثامن‌الحجج(ع) بودیم.
سعید عبدالحسینی پس از علوی، به سمت قائم‌مقامی تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. عبدالحسینی همچنین توانست در دوران مدیریتش کنگره های بین‌المللی علمی را در بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهدمقدس برگزار کند. اما مدیرعامل سابق بیمارستان رضوی به‌دلیل کسالت کمتر از 12 ماه قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی بود و سپس جای خود به مهدی عزیزیان داد.
مهدی عزیزیان از سال 1361 در آستان قدس رضوی مشغول به فعالیت بوده است، فردی که معاونت اداری، معاونت اماکن و بیوتات متبرکه و تشریفات، مجری طرح ساخت، تعویض و نصب ضریح جدید حرم امام رضا(ع) در سال 79، مدیرعامل سازمان عمران و توسعه حریم حرم امام رضا(ع)، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی و رئیس هیئت مدیره شرکت‌های مسکن و عمران قدس رضوی بخشی از سوابق وی در این مجموعه خدمتگزار به زائران حضرت ثامن‌الحجج(ع) است.
با مرور کارنامه عزیزیان در شبکه های مجازی و آنچه که ذیل عنوان او در دانشنامه جهانی ویکی پیدیا درج شده است، می توان اینگونه دانست که ً انتصاب فردی که 33 سال در ایجاد زیرساخت های مدیریتی آستان قدس رضوی در دهه 60؛ ایجاد و مناسب سازی شرایط برای گسترش خدمات رفاهی به زائرین در دهه 70 و نیز سرعت بخشیدن به ساخت و سازه و توسعه اماکن متبرکه در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80؛ و نیز توسعه و بهبود شرایط عملکرد و بازدهی موسسات اقتصادی آستان قدس رضوی نقش تاثیر گذاری را داشته است ؛ نشان از رویکرد جدید آستان قدس رضوی در زمینه‌های مدیریتی و افزایش کارآمدی دارد. قطعاً انتظارات مجموعه آستان قدس و زائرین و مجاورین از او بسیار بالاتر از مدیران پیشین خواهد بود.
نخستین تغییر از سوی قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی، معاونت اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی بود.
عزیزیان در حکمی سید خلیل منبتی را به‌عنوان معاون اماکن متبرکه منصوب و محمود ممتاز را برکنار کرد. این تغییر درحالی انجام شد، گفته‌ می‌شود، اعتراض برخی خدمه نسبت به نحوه عملکرد و مدیریت معاون اماکن متبرکه، هماهنگی بیشتر میان خدمه و مدیران و ارتقای سطح خدمت‌رسانی به زائران حضرت ثامن‌الحجج(ع) دلیل برکناری ممتاز از سمت معاونت اماکن متبرکه آستان قدس رضوی بوده است.
از آن‌جا که توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع) یکی از اقدامات مثبت مدیریتی عزیزیان در دوران 33 ساله وی در آستان قدس رضوی بوده است و گفته می شود قریب به نیمی از طرح توسعه یک میلیون متر مربعی حرم طی پنج سال دوره مدیریتی وی در سازمان توسعه و عمران حرم مطهر امام رضا به انجام رسیده است. از دیگر تغییرات وی در این جایگاه، انتصاب جمشید میرشاهی به‌عنوان مدیرعامل سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع)بود.
طی روز‌های گذشته شاهد تغییری دیگر در آستان قدس رضوی بودیم؛ در پی این تغییر سعید عبدالحسینی برکنار و سعید هاشم‌زاده به‌مدت 2 سال به‌عنوانمدیرعامل بیمارستان فوق تخصصی رضوی منصوب شد تا این مجموعه نیز شاهد عدم توجه به «انتسابات» در «انتصابات» و گسترش رویکرد «کارآمدی» باشیم.
تغییرات در هر سیستم و مجموعه‌ای قطعاً زمینه‌ساز پیشرفت و حرکت‌های جدید و نوین در عرصه‌های مدیریتی و اجرایی و غیره خواهد شد، البته نباید این تغییرات سبب ممانعت از ادامه فعالیت‌های گذشته در مدیریت‌های قبل شود.

با آمدن عزیزیان به قائم‌مقامی تولیت آستان قدس رضوی و تغییرات در مدیریت‌های مختلف شاهد بودیم گرچه این تغییرات با مقاومت‌ها و انتقاداتی نیز همراه بوده است اما کمتر کسی به پشت صحنه این تغییرات که 2 مشخصه «کارآمدی» و «شایسته‌سالاری» مدنظر بوده، توجه کرده است.
«تغییر» اقدامی مثبت و رو به جلو است چراکه حضور مدیران جدید با نگاه متفاوت، همواره می‌تواند حرکات نوینی را در مجموعه‌ها به‌وجود بیاورد و زمینه‌های پیشرفت را بیش از پیش فراهم کند. مهدی عزیزیان در مراسم تودیع و معارفه رئیس بیمارستان فوق تخصصی رضوی مشهد این‌گونه اظهار نظر خود را نسبت به تغییرات اخیر بیان و بر درنظر گرفتن 2 مشخصه «کارآمدی» و «شایسته‌سالاری» تاکید کرد.
تغییرات اخیر از سوئی می‌تواند بر رد برخی اظهار‌نظر‌ها مبنی بر اینکه دامنه اختیارات قائم‌مقام تولیت محدود بوده و بیشتر اختیارات در حوزه دفتر تولیت آستان قدس رضوی است و یا پایان این شکل مدیریتی تاکید داشته باشد. حال باید دید با روندی که عزیزیان در عزل و نصب‌ها پیش گرفته و عدم توجه به نسبت‌ها و توصیه‌های احتمالی تا چه زمانی با این رویکرد خواهد توانست به کار ادامه دهد.
دیگر رویکردی که باید در پی تغییرات اخیر در آستان قدس رضوی دنبال شود، گسترش حضور این مجموعه در عرصه مدیریتی پایتخت معنوی ایران، مشارکت در حل معضل حاشیه‌نشینی یک میلیونی در مشهدمقدس، تقویت جنبه بین‌المللی مشهد در جهان است چراکه همواره این مجموعه نشان داده در هر عرصه‌ای اعم درمانی، فرهنگی و آموزشی به‌خوبی توانسته عملکرد ویژه‌ای از خود به نمایش بگذارد.


منبع:مشرق