راديو و تلويزيون مهم ترين عامل است. ولي صداوسيما چه كار مي كند؟ هيچ، از سريال هايش كه غم و غصه مي بارد، بدبيني مي بارد. در مراسم هايي هم كه در جامعه برگزار مي شود همين طور است. سوال اين است كه چطور جوان با اين چيزها مي تواند شاد باشد؟

حافظ نیوز/ در رده بندی دانشگاه لیسستر، ایران از میان ۲۲۰ کشور جهان از نظر شادزیستن در جایگاه ۲۰۲ قرار گرفته است. گرچه این لیست بعضا ممکن است معیارهای غلطی هم در انتخاب شادترین کشورهای دنیا داشته باشد اما همین رتبه باید کمی ما ره به فکر فرو ببرد که برای شادزیستن مردم آیا غفلتی صورت نگرفته است؟
در اين ليست، دانمارك جزو شادترين كشورهاست چون نه خط فقر دارد و نه نوسان سياسي. جامعه شناسان معتقدند ساختار رسمی جامعه باید «شادی» را به عنوان یک حق برای مردم بشناسد، آن را درک کند و در جهت شاد بودن مردم بکوشد، اما اکنون کسانی که شاد باشند، نه تنها راه برايشان باز نيست بلكه توبيخ هم مي شوند. براي همين است كه وقتي به چهارشنبه سوري مي رسيم، تلنبار شدن همه هيجانات در طول يك سال به شديدترين شكل ممكن سرريز مي كند و معمولا فاجعه مي آفريند. براي همين است كه در خبرها آمده بود «چهارشنبه سوري پارسال 2700 مصدوم در كشور به جاي گذاشت».
به گزارش "حافظ نیوز" به نقل از قانون، ديگر سال هاست كه همين خبرها را مي شنويم و الان ديگر حتي تعجب هم نمي كنيم. مخصوصا وقتي مي دانيم اين تعداد مصدوم حداقل دو كشته هم داشته است. اما چرا اينقدر مردم ما ناشاد هستند كه مجبورند در چهارشنبه سوري تلافي يك سال بي شاد را درآورند؟ چرا مي گويند عوامل شادي آور در كشور كم است و ديگر كمتر كسي را مي بينيم كه ابراز شادي كند؟ چرا در مجامع جهاني، كشور ما به عنوان يكي از كشورهاي بسيار غمگين شناخته مي شود؟

قانون در گفت وگو با امان ا... قرايي مقدم يكي از چهره هاي شناخته شده در جامعه شناسي درباره ناشاد بودن جامعه پرسیده است. او معتقد است كشور به دليل منع هاي زياد و نبود امكانات شادي آور به اين روز افتاده است.

آقاي دكتر فكر مي كنيد چرا اينقدر در جامعه ما شادي كم است كه حتي چهارشنبه سوري هم به يكي از روزهاي وحشت انگيز سال تبديل شده؟

خيلي واضح است، چون نمي گذارند شاد باشيم. عوامل شادي آور و شادي برانگيز از جامعه رفته است، البته نه اينكه رفته باشد، اين عوامل را از كشور برده اند! از سريال ها گرفته تا مسئله بيكاري، گراني و تورم؛ همه چيزهايي است كه باعث ناشاد بودن مردم مي شود. اصلا به مسئله موسيقي و رقص در جامعه نگاه كنيد، حتي در همين مراسم چهارشنبه سوري، هيچ امكاناتي در اين زمينه ها براي جوانان فراهم نيست. با همه اين حرف ها؛ تعجب آور خواهد بود اگر شاد باشيم! اصلا بياييد بررسي كنيم؛ عوامل شادي را در سريال ها مي بينيم؟ در برخوردها و تعاملات اجتماعي چطور؟ در رفتار مردم باهم چه؟ اگر همه اين چيزها را كنار هم قرار دهيم، از لحاظ جامعه شناسي متوجه مي شويم كه نمي گذارند شاد باشيم و شاد زندگي كنيم. وقتي اين اتفاق بيفتد شادي در جامعه نخواهد بود. شادي تزريقي نيست، وجود شادي در جامعه به يك سري عوامل بستگي دارد. بايد عوامل شادي فراهم باشد تا بررسي كنيم ببينيم چرا مردم غمگينند، نه اينكه بخواهيم براي شاد شدن مردم، شادي را به جامعه تزريق كنيم. در جامعه اي كه نه دولت، نه مجلس و نه راديو و تلويزيون هيچ تلاشي براي شاد كردن مردم نمي كنند چه انتظاري داريم كه مردم شاد باشند. در سريال ها مي بينيم كه دختر مرده و كل خانواده عزادار هستند. از رنگ لباس هاي استفاده شده در جامعه گرفته تا تعاملات و برخوردهاي اجتماعي، برخوردهايي كه با راننده اتوبوس و مسافران مي بينيم، همه باعث مي شود غم در جامعه زياد شود.

  از ميان همه عواملي كه مطرح كرديد، مهم ترين عامل كدام يكي است؟

راديو و تلويزيون مهم ترين عامل است. ولي صداوسيما چه كار مي كند؟ هيچ، از سريال هايش كه غم و غصه مي بارد، بدبيني مي بارد. در مراسم هايي هم كه در جامعه برگزار مي شود همين طور است. سوال اين است كه چطور جوان با اين چيزها مي تواند شاد باشد؟

  اشاره كرديد كه عوامل شادي در جامعه فراهم نيست. چه عواملي را مي شود فراهم كرد كه جامعه شاد شود؟

البته از عوامل اصلي كه ريشه كن كردن بيكاري، فراهم كردن امكان ازدواج، كاهش فقر، جلوگيري از شكاف طبقاتي بيشتر، جلوگيري از تورم و گراني، بگذريم؛ مسئله اين است كه برنامه هاي راديو و تلويزيون به تنهايي مي توانند شادي آور باشند. از طرفي استاديوم ها هم كه به روي دختران بسته هستند، زنان هم كه نمي توانند بخوانند، موسيقي هم كه در بعضي جاها ممنوع است و بعضي ها مجبورند به زيرزمين بروند و كار موسيقي شان را ادامه دهند. بسياري از كنسرت ها لغو مي شوند و هيچ مسئولي پاسخگو نيست و يا اگر هم جوابي مي دهند كاملا منفعلانه است. شادي در موسيقي، در آواز، رقص و چيزهايي از اين دست است. وقتي اين عوامل را فراهم كنند، شادي هم خودش مي آيد.

  اين چيزهايي كه شما مي گوييد معلوم نيست كي فراهم شوند! راه هاي ميانبر و ساده تري وجود ندارد كه بتوانيم اجالتا مردم را شاد كنيم تا بعدا كارهاي عميق تري انجام شود؟!

خود خانواده ها هم مي توانند اين كار را انجام دهند. ولي البته با اين وجود، بايد فضاي جامعه هم مناسب شادي باشد. فضا مناسب نيست و روح شادي هم در جامعه وجود ندارد. در كل جو جامعه مناسب شادي نيست. اينجاست كه مي گوييم در شادي آفريني مشكل داريم.

  يعني چه كه مي گوييد جو جامعه آماده شادي نيست؟

يعني مردم احساس نمي كنند مسئولان شادي مي خواهند، مردم اين احساس را ندارند. مردم احساس نمي كنند نماينده مجلس، وكيل، وزير  و كلا عموم مردم، شادي مي خواهند. به قول جامعه شناسان فضاي جامعه آماده نيست. فضا آلوده به غم است.

  مردم خودشان، آن هم بدون كمك مسئولان چطور مي توانند كاري كنند؟

خود مردم همان مسئولان هستند. مردم مي خواهند چهارشنبه سوري به جا بياورند ولي جلويش گرفته مي شود. اين فضاها بايد فراهم شود.

  گفتيد خانواده ها هم مي توانند كمك كننده باشند. دقيقا چه كار مي توانند انجام دهند؟

خانواده به تنهايي وقتي مي تواند حركتي كند كه جو جامعه مناسب باشد. خانواده در درونش به جوان مي گويد  شادي كن، اما آيا جوان فقط شادي درون خانواده را مي خواهد؟ شما طبق اصالت وجود وقتي مي توانيد شايد باشيد كه ديگران شاد باشند. شما وقتي غمناك هستيد كه ديگران غمناك باشند.  شما شادي را وقتي احساس مي كنيد كه ببينيد ديگران هم شاد هستند نه اينكه شاد نيستند و شما در همان زمان احساس شادي كنيد.

  حالا فكر مي كنيد چرا مردم براي تخليه شادي خودشان به سمت چهارشنبه سوري آن هم به اين شكل خشنش رفته اند؟

براي اينكه مدام منع شده اند، با مراسم ها برخورد شده است. اجازه اجراي مراسم قديمي چهارشنبه سوري را ندادند چون مي گفتند آتش پرستي است!

  يعني چون جلوي سنت هاي قديمي چهارشنبه سوري را گرفتند اينقدر اين مراسم خشن برگزار مي شود؟

بله. عامل ديگري اصلا نمي تواند داشته باشد.

  يعني اين روش اجراي چهارشنبه سوري روشي براي تخليه هيجانات يك سال است؟!

بله، تخليه هيجانات زماني رخ مي دهد كه جوان شاد باشد و احساس شادي كند، اميد به آينده داشته باشد و احساس كند جامعه شادي دارد ولي وقتي اين فضا در طول سال برايش فراهم نمي شود سعي مي كند آن را در زماني كه كاملا برايش فراهم شده، جبران كند. براي همين مي بينيم كه اتفاقات بسيار خطرناكي در اين روز رخ مي دهد چون مردم تمام هيجانات شان را تخليه مي كنند كه شدت بالايي دارد. وقتي شادي در جامعه وجود ندارد و جوان اميدي به آينده ندارد، دچار كنش شديد نسبت به جامعه و مسئولانش مي شود. در اين صورت فرار مغزها صورت مي گيرد.