با اعلام آغاز عملیات، برخی منابع اعلام کردند که نام این عملیات "انتقام گرفتن از شهدای اسپایکر" است، اما برخی منابع دولتی نام آن را عملیات "لبیک یا رسول الله" اعلام کردند.

حافظ نیوز/ با اعلام آغاز عملیات نظامی مقدماتی از شهر سامرا در اول مارس جاری از سوی حیدر العبادی نخست وزیر عراق، برخی منابع اعلان کردند که نام این عملیات " انتقام گرفتن از شهدای اسپایکر" است، اما برخی دیگر از منابع دولتی مدتی بعد نام واقعی آن را عملیات " لبیک یا رسول الله " اعلام کردند. البته برخی سعی کردند رویکردهای فرقه ای و مذهبی یا انگیزه های عشایری در مورد انتقام جویی را وارد این عملیات گسترده نظامی بکنند که این روند در نتایج و افق های پیش روی عراق می تواند تأثیرگذار باشد.
اعلام نام دوم برای این عملیات تلاشی از سوی دولت در جریان رویکردهای توافقی و آشتی جویانه بر اساس منطق طائفه ای است و نقاط اشتراک دو طایفه بزرگ در کشور را از طریق این نام برجسته می کند، نامی که شیعه و سنی در مورد آن اختلاف نظر ندارند.
این عملیات گسترده نظامی، همان طور که اعلام شد، به دنبال پاک سازی منطقه تحت سلطه گروه تروریستی داعش در استان مهم صلاح الدین است که در مجاورت بغداد قرار دارد. مهم ترین موضوعی که ناظران و تحلیلگران در مورد این عملیات مطرح کردند این است که عملیات مذکور بدون حمایت جنگنده های ائتلاف بین المللی به فرماندهی آمریکا انجام می شود. منابع آمریکایی اعلام کردند که هیچ درخواستی از سوی دولت عراق برای حمایت هوایی در این زمینه دریافت نکرده اند.
این در حالی است که وزیر دفاع دولت عراق نیز در دیدار با همتای ترک خود تأکید کرد که دولت عراق می خواهد که این عملیات از لحاظ برنامه ریزی و تجهیز و اجرا صد در صد عراقی باشد. منابع اطلاع رسانی مستقل به نقل از یک مسئول محلی در استان صلاح الدین اعلام کرده که آمریکا شرط کرده که برای کمک این کشور باید نیروهای بسیج مردمی و عناصر داوطلب که بنا به درخواست مرجعیت دینی شیعه به پشتیبانی و کمک به ارتش پرداختند، از میدان نظامی خارج شوند، اما نخست وزیر عراق و سایر مسئولان این شرط را رد کرده و تصمیم گرفتند بدون حمایت آمریکا و با نیروهایی بالغ بر 30 هزار نفر که یک سوم آن ها از عناصر ارتش و پلیس و دو سوم دیگر از نیروهای بسیج مردمی و عشایر عربی سنی هستند، این عملیات را انجام دهند.




حال سؤالی که مطرح است، این است که پیام های این شرط گذاری آمریکایی ها و رد آن از سوی دولت عراق چیست؟ برخی این تفسیر شتاب زده را مطرح می کنند که رد شرط آمریکا از سوی دولت عراق بر این اساس است که این نیروها شیعه هستند و به صورت مستقیم از سوی ایران حمایت می شوند، این تفسیر ممکن است تاحدی درست باشد، اما بدان معنا نیست که آمریکا مخالف وجود نیروهای مسلح متشکل از طوایف مشخص است، موسسات نظامی عراق را نظام حاکمیت سهمیه بندی شده فرقه ای بنا کرده است و از هر راهی برای تقویت و تداوم آن استفاده می کند، آمریکا  می خواهد یک نیروی مخالف فرقه ای از گروه مقابل نیروهای کنونی مردمی در ابعاد اجتماعی و سیاسی ایجاد کند که با رویکردهای پیش مرگ های کُرد نیز مخالف باشند. دولت آمریکا در همین راستا ایده تشکیل ساختار نظامی با نام " گارد ملی " را مطرح کرد، اما این پیشنهاد در روند پیشروی خود دچار تزلزل و انحراف شد.  

روزنامه الاخبار نوشت: عامل دیگری نیز وجود دارد که در تفسیر این شرط و رد نیروهای مردمی از سوی آمریکا می توان به آن اشاره کرد و آن تصمیم مقتدا صدر در بیرون کشیدن نیروهای خود به عنوان سرایا الاسلام از درگیری ها در اوج آن بود، وی جنگنده های آمریکایی را به پرتاب کمک های نظامی در مناطق تحت سیطره داعش متهم کرد. این در حالی بود که نخست وزیر این اتهامات را رد و به شدت از شلیک نیروهای مردمی به بالگرد آپاچی آمریکا در منطقه الحبانیه که چند روز پیش رخ داد، انتقاد کرد. این بدان معنا است که نیروهای نظامی آمریکا از واکنش عملی نیروهای مردمی بر ضد هواپیماها و نظامیان خود ترسیده اند و به همین علت این شرط را قرار داده اند. همین موضوع باعث شده که دولت عراق با بهره برداری تبلیغاتی اثبات کند که پشتیبانی هوایی آمریکا و نیروهای بین المللی از ابعاد نظامی و عملیاتی هیچ تأثیری در روند مبارزات شمال عراق ندارد.




البته برخی تفسیرها نیز مدعی هستند که واشنگتن رفتارهای نیروهای بسیج مردمی بر ضد شهروندان مناطق آزاد شده را که از اعراب اهل تسنن هستند، و در برخی موارد جنایت هایی بعد از آزادسازی این شهر ها صورت می گیرد، رد می کند. برخی از رهبران بسیج مردمی نیز به این اقدامات اذعان کرده و آن را به عناصر گمراه یا مشکوک که در داخل شبه نظامیان داوطلب نفوذ کرده اند نسبت می دهند. البته این تفسیر غیرقابل قبول است، چرا که از دیدگاه تجربه عراقی ها نسبت به تعامل آمریکا و نظامیان این کشور با آن ها، آخرین چیزی که مورد توجه آمریکایی ها قرار دارد حفظ سلامتی عراقی ها و از بین بردن موانع فرقه گرایی در این کشور است، خون مردم عراق و دیگر سرزمین ها چه موقع در محاسبات نظامی آمریکا مورد توجه قرار گرفته، که این دومین مورد آن باشد؟

همچنین موارد دیگری نیز از این موضوع به دست می آید و آن عدم اشتیاق دولت عراق برای دستیابی به این پشتیبانی است، چرا که حیدر العبادی و دیگر مسئولان ارشد عراقی اعلام کردند که می خواهند عملیات تکریت در نتایج خود متفاوت از دیگر عملیات ها باشد و به غیرنظامیان آسیبی وارد نشود، چرا که در عملیات هایی نظیر کوبانی جنگنده های آمریکایی و بین المللی بین مردم و نیروهای داعش تفاوت قائل نبودند و سیاست زمین سوخته و موشک باران گسترده اراضی را در پیش گرفتند. احتمالاً العبادی و همراهان وی هزینه های بالای پیروزی در چنین معرکه ای که با راهکارهای سنتی آمریکا به دست می آید، را می دانند.






در ابعاد وزنه نظامی 2 جبهه موجود در عرصه عراق، برخی ارزیابی ها از میزان نیروهای مسلح داعش در تکریت نشان می دهد که آن ها بیش از 2000 مبارز در تکریت ندارند که باید با بیش از 30 هزار نیروی دولتی و پشتیبانی مبارزه کنند، طبق این ارزیابی تفاوت گسترده ای در عِده و عُده 2 نیروی مبارز وجود دارد، البته برخی تحلیلگران نظامی این تفاوت در چنین معرکه هایی را بنا به عوامل متعدد طبیعی می دانند. این عوامل عبارتند از:

نیروهای حاضر دولتی عملیات پیشروی و درگیری با عناصر مسلح داعش از چند هزار نفر بیشتر نیستند و اکثر نیروها در مأموریت های پاک سازی اراضی و مین روبی و کشف بمب ها و آماده سازی جهت بازگشت آوارگان به سرزمین هایشان فعالیت می کنند. در سوی دیگر تکفیریها وارد جنگ شبه نظامی و انتحاری مبتنی بر تاکتیک های دفاعی شده اند که بر اساس بمب گذاری ها و حملات انتحاری و حملات تک تیراندازی دنبال می شود، این تاکتیک دشمن ثمربخش بوده و مقابله با آن مستلزم استفاده از تعداد زیادی از نیروهای مهاجم است.

عامل مهم دیگری که این تفاوت بین نیروها را تفسیر می کند گستردگی میدان درگیری ها است که برخی تحلیلگران طول آن را 50 کیلومتر و عرض آن را 25 کیلومتر ارزیابی می کنند. این منطقه مساحتی در حدود 2550 کیلومترمربع را شامل می شود که مساحت بسیار زیادی است که دارای پستی و بلندی های متنوع و صعب العبور است که مشخصه ویژه استان صلاح الدین است. چنین منطقه ای تعداد بسیار نیز زیاد یعنی راه و پوشش هوایی گسترده را می طلبد.






دیدگاه های با خوش بینی کمتر در مورد این عملیات ها نیز خالی از محتوا نیست، قطعاً هزینه پیروزی بر عناصر داعش بدون تخریب شهرها با روش آمریکایی سخت خواهد بود و زمان طولانی تری نیاز خواهد داشت و حتی ممکن است بنا به پیش بینی روزنامه واشنگتن پست به جنگ فرسایشی طولانی مدت تبدیل شود. این در حالی است که دولت عراق برای تحقق پیروزی قطعی و سریع حساب کرده و تمام وزنه خود را در این راستا به کار گرفته است. عناصر دولتی اعتقاد دارند که با به کار گیری این تعداد از نیرو و تجهیزات و استفاده از فضای سیاسی و روانی موجود در عراق و منطقه و دنیا در نتیجه جنایت های داعش در ماههای اخیر امکان پیروزی قطعی است.

البته احتمال پایان درگیری تکریت با شکست داعش در مدت زمانی متوسط وجود دارد، اما در این گزینه خسارت های نیروهای دولتی بیشتر خواهد بود، اما باید توجه داشت که پایان این درگیری به معنی پایان جنگ بر ضد شورشیان تکفیری مسلح نیست، بلکه ممکن است آغازی برای این پایان باشد.
منبع: مشرق