انقلاب اسلامی از دو واژه ی انقلاب و اسلام ترکیب شده است. اندکی تامل و بررسی سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی، می توان دریافت هدف اسلام است و انقلاب و یا نظام شکل گرفته از این انقلاب، وسیله ای برای رسیدن به آن هدف والاست.

حافظ نیوز/ برای آشنایی با انقلاب اسلامی و مسائل مرتبط با آن ابتدا لازم است به تعریفی درست از انقلاب اسلامی بپردازیم تا از دریچه ی این تعریف، بتوانیم نگاه واقع بینانه و همه جانبه ای نسبت به این پدیده داشته باشیم. در واقع، این تعریف مدخلی برای ورود به موضوع انقلاب اسلامی در اندیشه ی مقام معظم رهبری خواهد بود.
انقلاب اسلامی از دو واژه ی انقلاب و اسلام ترکیب شده است. با اندکی تامل و مداقه در سخنان بنیانگذار انقلاب اسلامی، می توان دریافت هدف  قیام مردم در سال 57، تحقق اسلام بوده است است و انقلاب و یا نظام شکل گرفته از این انقلاب، وسیله ای برای رسیدن به آن هدف والاست. بر این اساس، در برهه ای از زمان ممکن است وسیله مطلوب برای رسیدن به این هدف، نظام جمهوری باشد و در زمانی دیگر نظام پارلمانی؛ در واقع، همه سمت و سوی انقلاب مردم و رهبری انقلاب آن بوده است که تلاش کنند تا اسلام را به عنوان یک مکتب اجتماعی و سیاسی مجدداً احیا نمایند.انقلاب[1]در علوم اجتماعی، انقلاب یک مفهوم قدیمی است که تعاریف متعددی از آن ارائه شده است و هر یک از متفکران و اندیشمندان، برداشت های خاص و گاه متفاوتی از آن داشته اند. با این حال، این اصطلاح، در زمینه های گوناگون زندگی بشر، چه به صورت فردی و چه اجتماعی، با مفهوم کلی و اساسی «تحول و دگرگونی» به کار برده می شود.این واژه، که معادل «ثَوره» و «انتفاضَه» در زبان عربی است، در زبان فارسی برای بیان نوع خاصّی از تحول اجتماعی به کار برده می شود و مفهوم مصطلح آن عبارت است از: «تحوّلی کیفی و بنیادی و چرخشی عظیم و اساسی در حیات جامعه»؛ اما معنای آن در علم جامعه شناسی عبارت است از: «سرنگونی یک نظام کهنه و فرسوده و جایگزینی آن با یک نظام نو و متفاوت.»[2]واژه ی انقلاب اولین بار در معنای جدید سیاسی اش در دولت شهرهای اواخر قرون وسطای ایتالیا در اشاره به اصلاحات کلیسایی به کار رفت. این واژه ابتدا در حدود سال 1600 میلادی تحت حکومت کرامول وارد زبان انگلیسی شد و به طور متناقض نمایی، معنای تغییر و اصلاح نظام پیشین را به خود گرفت.مفهوم انقلاب به عنوان تحولی بنیادین، یک پدیده ی کاملاً جدید است. از یونان باستان تا آغاز عصر رنسانس انقلاب به معنای یک حرکت دورانی مثل گردش سیارات بود. بدین ترتیب، انقلاب در سیاست نوعی گردش را می فهماند؛ یعنی حرکتی از اریستوکراسی به سمت دموکراسی و سپس به سمت تیرانی و بالعکس. تنها در قرن هجدهم (خصوصاً بعد از انقلاب 1789 فرانسه) اصطلاح انقلاب اشاره به تحول بنیادین و دائمی به جای ادواری دارد.مفهوم انقلاب اغلب با بار اخلاقی و توصیفی به کار برده می شود. بسیاری از نویسندگان به خصوص آن هایی که از کارل مارکس الهام می گیرند، اصطلاح «انقلاب» را به مفهوم تغییری ارزشمند و مترقی به کار می برند. معمولاً این مفهوم در سیاست به معنای کاستن نابرابری و ایجاد عدالت بیشتر است. همچنین ممکن است که به مفهوم جایگزین کردن یک رژیم دموکراتیک تر به جای یک رژیم اقتدارگرا یا ایجاد یک استاندارد عالی تر زندگی باشد.عده ای هم انقلاب را به مفهوم دوران هرج ومرج و کشمکش بی قیدوبند برای قدرت، که نتایج مخربی دارد، به کار می برند. آن ها انقلاب را به عنوان یک عزیمت خشنودآمیز خطرناک از جریان عادی حیات سیاسی می بینند. این متفکران انقلاب را به منزله ی چیزی که باید از آن اجتناب شود، در نظر می گیرند و از لزوم اصلاحات تدریجی به عنوان تحول اجتماعی مطلوب دفاع می کنند.بنابراین، مشاهده می کنیم برای نسبت به پدیده ی انقلاب، نگاه های متفاوت و متضادی وجود دارد:اسلاماسلام به عنوان یک دین مجموعه ای است از عقاید و احکام که از طرف خداوند و به وسیله ی رسول خدا (ص)  برای تأمین و سعادت و کمال فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی انسان آمده است. عقاید و اصول دین اسلام، معارف و دستورالعمل هایی برای تنظیم افکار و دنیای درون است و احکام دستورالعمل هایی برای تنظیم رفتار و روابط هستند.مفهوم انقلاب از دیدگاه مقام معظم رهبریپس از بیان این مقدمه در باب دو کلیدواژه ی «انقلاب» و «اسلام»، مناسب است تا نگاهی به مفهوم انقلاب در دیدگاه مقام معظم رهبری بیندازیم. انقلاب در دیدگاه رهبر فرزانه ی انقلاب دارای یک تفسیر اسلامى و الهى بوده و به معنى زنده کردن دوباره ی اسلام است؛[3]«انقلاب یک تفسیر اسلامى و الهى است. ما انقلاب را یک تحوّل اخلاقى، فرهنگى و اعتقادى مى‏دانیم که به دنبال آن‏ها تحول اجتماعى، اقتصادى و سیاسى و آن گاه رشد همه جانبه ی ابعاد انسان ها مى‏آید. همان طور که در آیه ی قرآن است "ان الله لایغیر ما بقوم حتى یغیروا مابانفسهم" چنان‏که مى‏فرمایند:[4]هر وقت انسان ها خصلت هاى بد، ضعف ها، نقص‏ها و بى‏ایمانى‏ها را در خودشان تغییر دادند، اوضاع و احوال اجتماعى آن ها تحول پیدا خواهد کرد. هیچ چیز هم جلوگیر آن نخواهد بود. براى شروع این حرکت و تحول همگانى، انسان ها باید احساس تکلیف کنند.»[5]مقام معظم رهبرى، انقلاب را لزوماً از نوع شورش، بى‏سامانى و اغتشاش، آشفتگى و بى‏نظمى و خروج از انضباط نمی دانند و معتقدند انقلاب یعنى تحول بنیادى، که در آن پایه‏هاى غلطى برچیده شود و پایه‏هاى درستى به‏جاى آن گذاشته شود و ارزش‏هاى غلط جاى خود را به ارزش‏هاى صحیح بدهد و باعث سازندگی شود از سوی دیگر، انقلاب یک دوره و حرکت مستمر است؛ انقلاب یک چیز دفعى و آنى نیست؛[6] صدها شرط و موقعیت باید ردیف شوند و کنار هم قرار گیرند تا حادثه اى مثل انقلاب رخ دهد. البته این شرایط، آسان به دست نمى آید. از این رو، انقلاب پدیده ی بسیار مغتنم و دیریاب است[7] و باید برای تحقق آن تلاش و مجاهدت دائمى انجام گیرد؛ مشروط بر اینکه روح و خواست و ضرورت انقلاب در مردم وجود داشته باشد.[8] از این رو، انقلاب یک امر تصادفی و اتفاقی نخواهد بود و با خیال‏بافى و ذهنیت‏گرایى تحقق نخواهد یافت، بلکه امرى واقعیت‏دار است.[9]ایشان نظراتی که انقلاب را به معنای زد و خورد، خشنونت و بی نظمی در جامعه و در نتیجه ی امری بد و مذموم می دانند، رد می کنند.[10] مقام معظم رهبری انقلاب را مثل یک کوره ى گدازنده، تغییردهنده ی شکل و نظم عناصرِ موجود در جامعه و مانند اکسیری می دانند که تغییردهنده و دگرگون کننده ی یک جامعه است. البته این تغییر و دگرگونی فقط در سطح مناسبات اجتماعى جامعه رخ نمی دهد، بلکه در درجه ى اول، در لایه ى درون انسان ها و در دل و ذهن آن ها ایجاد می شود[11] و مردم در آن نقش اصلی را دارند و ناظر به اصول و مبانی اعتقادی و اجتماعی جامعه است.[12]بنابراین انقلاب از نظر ایشان دارای مشخصات زیر است: 1.      انقلاب تحول بنیادى و عمیق در حوزه ی ارزش ها، اصول و مبانى اعتقادى و اجتماعى جامعه است.2.      مردم در شکل گیری، استمرار و پیشبرد آن نقش اصلی را دارند.3.      انقلاب یک حرکت مستمر است؛ نه حادثه ای دفعى، آنى و تصادفی.4.      اراده و خواست مردم و انقلاب درونی در آن ها شرط تحقق انقلاب در جامعه است.اینک با توجه به آنچه درباره ی مفهوم انقلاب در اندیشه ی رهبر فرزانه ی انقلاب گفته شد، می توان انقلاب اسلامی را این گونه تعریف کرد: «انقلاب اسلامی یعنی طغیان بر ارزش های جاهلی و نظام های طاغوتی و فرهنگ به زنجیر کشیدن بشر[13] با هدف احیا و تعمیق عقاید و احکام اسلامی در افکار و رفتار فرد و جامعه به صورت سریع در زمینه ی بروز و ظهور و نمود و غالباً توأم با خشونت و خونریزی به دلیل مقاومت نظام حاکم، در جهت نیل به کمال انسانی و اسلامی (حیات طیبه) که تکوین و ریشه گیری آن امری طولانی و مرحله ای است.»برگرفته از: برهان با اندکی تخلیص و اضافه
[1]Revolution[2] حسین باهِر، انقلاب اسلامی و ولایت مجتهد، قم: نشر چهر، 1357.[3] دیدار با فرماندهان نیروى مقاومت بسیج، 22 تیر 1371.[4]سوره ی رعد، آیه ی 11.[5] بیانات در مراسم افتتاحیه ی سالگرد دهه ی فجر، 12 بهمن 62.[6] بیانات در دومین روز از دهه ى مبارکه ى فجر (روز انقلاب اسلامى و جوانان)، 13 بهمن 1377.[7]بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران، 12 آذر 1379.[8]بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار با مردم شیراز، 11 اردیبهشت 1387.[9]سخنرانی، 4 شهریور 78.[10]سخنرانی، 12 آذر 79.[11] بیانات در دیدار دانشجویان سراسر کشور، 7 مهر 1387.[12] تحولاتى که با کودتاهاى نظامى در دنیا انجام گرفته، اگرچه در بعضى از کشورها، اسم همان تحولات را هم انقلاب مى گذارند، اما آن ها قابل این نیستند که وقتى درباره ى انقلاب بحث مى کنیم، از آن ها هم صحبت کنیم. وجود آن ها، حساب دیگر و مسئله ى دیگرى است. بحث بر سر انقلاب هاست؛ یعنى آن تحولاتى که به وسیله ى مردم انجام گرفت و ناظر به اصول و مبانى اعتقادى و اجتماعى جامعه بود (خطبه هاى نماز جمعه ى تهران، 20 بهمن 1368).[13] حرکت اسلامى و انقلاب اسلامى، عبارت است از طغیان بر ارزش هاى جاهلى و نظام هاى طاغوتى که بشر را به زنجیرکشیده و موجب ظلم و فساد و تبعیض طبقاتى و نژادى و فحشاى عمومى و ستم پذیرى توده ها و دیگر بدبختی هاى ملت ها شده و همه چیز را فداى سود بیشتر و حاکمیت ظالمانه ى بیشتر صاحبان زر و زور نموده است. پس، حرکت صحیح اسلامى، صف بندى میان دو نظام ارزشى و مبارزه ى میان دو فرهنگ است: فرهنگ به زنجیر کشیدن بشر و فرهنگ نجات بشر (پیام به حجاج بیت الله الحرام، 26 خرداد 1370).