به فاصله دو سه دهه از حضور جمعیت بزرگی از مهاجران افغانستان در کشورمان، امروز خبری منتشر شد که حکایت از بالندگی‌های زیاد علمی این جمعیت مهاجر در کشورمان دارد؛ جمعیتی پویا که اگرچه با سختی‌های زیادی دست به گریبانند، توانسته‌اند روز به روز موفق‌تر ظاهر شوند.
از جمله این موفقیت‌ها، کسب سه رتبه نخست در کنکور کارشناسی ارشد سال جاری توسط سه دانشجوی مهاجر افغانستانی است. اتفاقی جالب توجه که نشان از سخت کوشی این دانشجویان دارد، به ویژه اگر بدانیم علاوه بر این سه تن، سه دانشجوی مهاجر دیگر که اصالتا اهل افغانستان هستند، موفق به کسب رتبه تک رقمی در کنکور کارشناسی ارشد امسال شده‌اند.
اتفاقی خوشایند که بی شک برای هموطنان ایشان، چه آن‌هایی که ساکن موطنشان هستند و چه دیگرانی که مهاجرت کرده و در کشور‌های دیگر از جمله ایران ساکنند، به غایت شیرین است. موفقیتی که می‌توان در سایه آن حال و روز بهتری را برای افغانستان تصور کرد؛ برای کشوری که از دیرباز مناسبات تنگاتنگی با کشورمان دارد و به نوعی سرنوشت آن با سرنوشت کشورمان در هم آمیخته و گره خورده است.
درباره جمعیت مهاجرانی سخن می‌گوییم که برخی مسائل مرتبط با ایشان هنوز حل و فصل نشده و جمع بزرگی از ایشان بدون طی مراحل قانونی ساکن کشورمان هستند. مشکلی که تاکنون تلاش‌ها برای رفع آن به ثمر ننشسته و از جمله اشکالات به وجود آمده به واسطه آن، دشواری‌های است که بر سر راه مهاجران قانونی اهل افغانستان قرار گرفته است.
آن گونه که آمار وزارت امور مهاجرین افغانستان در سال 96 نشان می‌دهد، ۸۳۹٬۹۱۲ تن از مهاجرین افغانستانی در ایران دارای کارت پناهندگی آمایش هستند، ۳۰ هزار تن دارای سند طولانی مدت و ۴۵۰ هزار تن دارای پاسپورت کوتاه مدت می‌باشند و ۷۳۴٬۶۲۲ تن بدون مدرکی در ایران سکونت گزیده‌اند. آمار‌هایی که اگرچه ممکن است با برخی آمار‌ها در کشورمان همخوانی نداشته باشد، اما به وضوح حکایت از همراهی کشورمان با مهاجران دارد.
همکاری‌هایی که البته بی اشکال نیست و می‌بایست ارتقا و توسعه پیدا کند، اما مشکلات فعلی آن به شدت مورد توجه بسیاری از دشمنان کشورمان و افغانستان قرار می‌گیرد که تمایلی به دوستی دو کشور همسایه ندارند. دشمنی‌هایی که برای بستن راهشان، بد نیست تاملی داشته باشیم بر سخنان سه دانشجوی نخبه افغانستانی که توانسته اند رتبه نخست رشته‌های خود را در کنکور اخیر کارشناسی ارشد کسب کنند:
پرداخت شهریه و گرفتن پاسپورت تحصیلی تنها بخشی از مشکلات است
مرتضی شفاهی، رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد در رشته روابط بین الملل از دانشگاه حکیم سبزواری می‌گوید: من از شش ماه قبل کنکور مطالعاتم را آغاز کردم، اوایل سخت بود و شاید روزانه دو سه ساعت مطالعه می‌کردم، اما به مرور راحت‌تر شد و ماه‌های آخر روزانه 15 ساعت مطالعه می‌کردم. دانشگاه حکیم سبزواری یکی از دانشگاه‌هایی است که هر سال در کنکور ارشد رتبه می‌آورد و من هم از همان اوایل هدفم اول شدن بود.
من همیشه در کنار تحصیل کار کرده‌ام؛ در تمام سال‌های تحصیل به عنوان فروشنده در مکان‌های مختلف مشغول کار بودم و سعی می‌کردم خرج و مخارج تحصیل را خودم بپردازم. بسیاری از دانشجویان مهاجر با همین وضعیت روبرو هستند و اکثرا در کنار تحصیل دانشگاهی کاری هم انجام می‌دهند.
[در پاسخ به اینکه آیا قصد رفتن از ایران به کشور‌های اروپایی را داری یا نه؟]، برادر و خواهرم که هر دو تحصیل کرده هم بودند، به کشور‌های مختلف مهاجرت کردند و زمینه مهاجرت من هم بود، اما من بیشتر به سمت افغانستان تمایل داشتم تا رفتن به اروپا و آمریکا. احساس می‌کنم در افغانستان فرصت‌های بیشتری برای من وجود دارد و می‌توانم آنجا خدمت بیشتری به جامعه و مردم خودم داشته باشم. نمی‌خواهم زیاد آرمانی صحبت کنم، اما افغانستان را برای ادامه زندگی ترجیح می‌دهم.
می‌خواهم دو سال ارشد را بخوانم و بعد از آن برای تدریس به افغانستان بروم، به تدریس در دانشگاه خیلی علاقه دارم و می‌توانم بگویم یکی از چیز‌هایی که همیشه به آن فکر کرده ام همین تدریس در دانشگاه به عنوان استاد بوده است.
دوره کارشناسی را در شهر سبزوار تحصیل کردم، سبزوار یک شهر کوچک نزدیک مشهد بود و مهاجرین زیادی در آن وجود نداشت و بالطبع مشکل زیادی برای ما وجود نداشت. فقط در زمینه گرفتن پاسپورت تحصیلی و رفتن به افغانستان برخی بن بست‌ها وجود داشت، ولی در مجموع با تمام تلخی‌ها و شیرینی‌ها دوره کارشناسی دوره بدی نبود.
بسیاری از دانشجویان از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند، آن‌ها هم کار می‌کنند و هم درس می‌خوانند، باید توجه داشت که این دانشجویان خیلی وقت‌ها بخاطر همین مسایل مالی قید درس را می‌زنند. به عنوان کسی که در تمام دوران تحصیل خود هم درس خوانده و هم کار کرده می‌توانم درک کنم که دانشجویان مهاجر با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند. پرداخت شهریه، کار در حین تحصیل، گرفتن پاسپورت تحصیلی و رفتن به افغانستان تنها بخشی از مشکلات دانشجویان است.
عزیزالله موحدی، رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد در رشته تاریخ از دانشگاه فردوسی مشهد و زینب حسینی، رتبه یک رشته زمین شناسی از دانشگاه خوارزمی تهران دو دانشجوی رتبه نخست دیگر کنکور ارشد امسال هستند که هنوز مجالی برای گفتگو با ایشان دست نداده است؛ دانشجویانی که بی شک نشستن پای سخنانشان منفعت‌های زیادی برای مسئولان ایرانی و افغانستانی دارد.
