این روزها افراد و گروه های مختلفی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری اعلام آمادگی می کنند. حال باید دید هدف از این اعلام آمادگی های زودهنگام چیست و محتمل ترین آرایش سیاسی در هنگام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به چه نحو خواهد بود؟

 
 
بازی سیاسی
این روزها گروه ها و افراد مختلفی برای ریاست جمهوری اعلام آمادگی می کنند، برخی از رسانه ها نیز به نیابت از افراد اعلام کاندیداتوری می کنند و البته بلافاصله از سوی آنها اصل خبر نیز تکذیب می شود! در زیر ظاهر آرام ساحت سیاست، در این ایام جریانات متلاطمی وجود دارند که هر کدام با حداکثر توان سودای رسیدن به ساختمان پاستور را در سر می پرورانند. در دیگر سو برخی گروه ها و جریانات سیاسی که شانسی برای کسب کرسی ریاست جمهوری برای خود قائل نیستند، در حال رصد کردن و تعامل با گروه ها و جناح های همسو برای ائتلاف هستند تا بلکه بتوانند حداقل منافع سیاسی خود را در آینده تامین کنند. برخی چهره های سیاسی نیز در حال محک زدن بخت و اقبال خود در این زمینه هستند. هر از گاهی برخی از رسانه ها به نیابت از برخی افراد برای حضور در انتخابات اعلام آمادگی می کنند و بلافاصله از سوی آنها اصل خبر تکذیب می شود! این روزها آن چیز که در عالم سیاست در جریان است بازی های سیاسی اصحاب سیاست است البته با ظاهری آرام و درونی متلاطم و آشفته
 
دگردیسی به سبک اصلاح طلبان
در این میان، وضعیت اصلاح طلبان یک وضعیت متمایز است. جریان غالب اصلاح طلب پس از تلاش ناموفق برای تغییر برخی از ارکان حکومتو براندازی نرم در سال 88 و برخورد قاطع نظام و رویگردانی گسترده مردم از آنها، این روزها برای تضمین ادامه حیات سیاسی خود نیازمند اعمال برخی تغییرات در سیاست ها و روشها هستند. گروهی از اصلاح طلبان که در ایام انتخابات سال 88 در اقلیت به سر می بردند و در پی تغییر ارکان حکومت و براندازی نبوده اند، پس از فروکش کردن آتش فتنه با توجه به غیبت جریان دارن سابق، آرام آرام سعی در ایجاد جریان غالب در جبهه اصلاحات نموده اند. در این میان می توان اظهارات و مواضع گاه و بیگاه یکی از چهره های نوظهور اصلاحات را در این زمینه شاخصی مهم به شمار آورد.
محمدرضا راه چمنی، دبیرکل جبهه مردمی اصلاحات طی چند ماه گذشته نسبت به تشکیل ائتلاف‌های متعدد در اصلاح طلبان به دلیل وجود برخی پدرخوانده‌ها هشدار داده است و از اصلاح طلبان خواسته تا برنامه های انتخاباتی را در ستادی متشکل از همه گروه های اصلاح طلب پیگیری نمایند و از پدرخوانده ها و گروه های تندرو نیز حذر کنند. وی همچنین درخواست کرده است که اصلاح‌طلبان رهبری اصلاحات را به دست افراد معتدل، مدیر و مدبر بسپارند و با درایت وارد در عرصه انتخابات شوند. وی حتی با اذعان به افول جریانات سیاسی نظیر اصلاح‌طلبان در میان مردم، افزده است که این اتفاق به خاطر در نظر نگرفتن توقعات و محقق نکردن مطالبات آنها بوده است. به عقیده وی اصلاح‌طلبان موقعیت خوبی را در 4- 5 سال بعد از حماسه دوم خرداد داشتند، اما چون نتوانستند بعضی از وعده هایی را که به مردم داده بودند، عملی کنند، مردم تصور کردند که اگر جریان دیگری حاکم شود، شاید بتوانند مطالبات خود را محقق سازند و بر همین اساس ریاست جمهوری را به دکتراحمدی‌نژاد سپردند.
در همین حال خبرهای رسیده از جبهه اصلاحات، بیانگر نگرانی های عمیق و هشدار های پی در پی سران رادیکال و چهره های تندرو این جریان نسبت به غالب شدن تفکر و جریان جدید است. چرا که به زعم آنها بازگشت اصلاحات به عرصه گرچه می تواند مانع از ممات این جریان سیاسی شود، اما به منزله پذیرش تمام خطاها و اشتباهات و اتهامات وارده طی سالهای گذشته به این جریان است و این بازگشت به عرصه انتخابات، بدون گرفتن امتیاز از حاکمیت سیاسی به منزله شکست است.
در عین حال برخی صاحب نظران نیز معتقدند اصلاح طلبان جهت جلوگیری از اضمحلال کامل، چاره ای جز تغییر رویه و نگرش کلی و پذیرش مجدد ساختار و ساز و کار حاکم سیاسی نخواهند داشت و برای این منظور قصد دارند با چهره ها و جریانات جدید سیاسی به عرصه بازگردند تا هم وجهه حق به جانب از سوی طیف رادیکال و تندرو حفظ شده باشد و هم شانس مجدد برای حضور در ارکان سیاسی و اجرایی کشور را داشته باشند.
 
وحدت اصولگرایان
در سوی دیگر، در جبهه اصولگرایان طی چند ماه گذشته اسامی مختلفی برای ریاست جمهوری مطرح شده است. از محمد باقر قالیباف و گزینه هایی چون محسن رضایی و علی اکبر ولایتی تا سعید جلیلی و حداد عادل و حتی اخیرا آیت الله خرازی!
در این میان، نکته حائز اهمیت این است که جبهه اصلاحات یکی از مهمترین راهکارهایی که برای حضور در انتخابات و کسب منفعت در سر می پروراند، حضور غیر مستقیم و یا به عبارت صحیح تر حمایت از نامزد اصولگرایی که بتواند حداقل بخشی از خواسته ها و اهداف آنها را تامین نماید می باشد. در این میان طرح نامی چون محمد باقر قالیباف که نماینده همه طیف های اصولگرا نیست و حتی سبد رای بالایی نیز می تواند داشته باشد، برای اصلاح طلبان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در صورتی که رقابت میان قالیباف و یک چهره اصولگرا چون سعید جلیلی در بیفتد، این احتمال وجود دارد که اصلاحات با تمام توان به حمایت از قالیباف بپردازد و موفقیت احتمالی در انتخابات را به نام خود مصادره کرده و از طرفی مدعی شکست اصولگرایان شود. اما در اینکه در عمل تا چه حد قالیباف و تیم وی حاضر به پذیرش اصلاح طلبان باشند مساله ای است که باید منتظر ماند و دید.
 
بازیگر اصلی
شاید بتوان غلامعلی حداد عادل را بازیگر اصلی انتخابات ریاست جمهوری دانست. ائتلاف وی با قالیباف و ولایتی و اعلام این مطلب که ما سه نفر با هم رقابت نخواهیم کرد از یک سو، و از سوی دیگر تلاش وی برای اتحاد با دیگر طیف ها و جریانات سیاسی اصولگرا از جمله جبهه پایداری که خود عضو برجسته آن نیز به شمار می رود، به احتمال فراوان برهم زننده بسیاری از معادلات خواهد بود. حداد عادل سیاست مدار جامع الاطرافی است که قطعا می تواند تمام توجه جبهه اصولگرایی را به خود معطوف کند و به جدی ترین گزینه ریاست جمهوری تبدیل شود. از آن سو در جبهه اصلاحات همه می دانند که حداد عادل چه موضع و دیدگاهی نسبت به آنها خواهد داشت و ریاست جمهوری این شخص، به منزله محو و اضمحلال کامل سیاسی اصلاحات خواهد بود و به همین دلیل، شاید بتوان محتمل دانست که اصلاح طلبان برای تضمین حداقل بقای سیاسی خود دست به انتحار سیاسی بزنند.
 

 
با کنار رفتن احتمالی قالیباف و دیگر نامزدهایی نظیر وی، اصلاح طلبان اگر خواهان کسب مجدد قدرت و یا حداقل حضور در عرصه سیاسی هستند (که هستند)، به احتمال فراوان بزرگترین سرمایه خود را وارد عرصه می کنند. رقابت احتمالی میان سید محمد خاتمی و غلامعلی حداد عادل می تواند بزرگترین رقابت سیاسی تاریخ انتخابات های ریاست جمهوری باشد. رقابتی که می تواند بار دیگر حد نصاب مشارکت مردم در انتخابات را بشکند و رکورد جدیدی بر جای بگذارد. گرچه برای رد صلاحیت وی دلایل متعددی توسط شورای نگهبان وجود دارد، اما برای تایید صلاحیت وی نیز احتمالات زیادی از جمله حکم حکومتی را نمی توان نادیده گرفت. و حتی در صورت رد صلاحیت وی و عدم صدور حکم حکومتی، این بهانه و دستاویز برای جریان اصلاح طلب وجود خواهد داشت که عنوان کنند که از حضور ما در انتخابات جلوگیری به عمل آمده است!
 
جریان حاشیه ساز!
نقش جریان حاشیه ساز دولت را در انتخابات نمی توان نادیده گرفت. نقشی که گرچه شاید نه توسط سیاستمداران و نه توسط مردم چندان جدی گرفته نشود، اما می تواند یک جریان کمکی برای اصلاحات به شمار بیاید. کاندیداتوری شخصی مانند نیکزاد، صالحی(که شاید حتی نامزد مشترک اصلاح طلبان و جریان انحرافی باشد) و یا حتی اسفندیار رحیم مشایی (گرچه چندان محتمل نیست) و حمایت قاطع احمدی نژاد از نامزد احتمالی این جریان، فی نفسه می تواند از سبد رای اصولگرایان کم کرده و با افزوده شدن آن به سبد رای این جریان، در واقع بخت اصلاح طلبان برای پیروزی در انتخابات را افزایش دهد.
تمام این تحلیل ها تنها یک گمانه زنی می باشد و تا روز برگزاری انتخابات قطعا معادلات و اتفاقات تاثیر گذار بیشتری در این بین خواهد افتاد که شاید معادلات را به کلی درهم ریزد. در هر صورت باید به انتظار نشست و دید که مردم ردای ریاست جمهوری را بر تن کدام شخص خواهند نمود؟
ادامه دارد...


مطلب مرتبط: خیز بلند مشایی برای...