قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، پانزدهم اردیبهشت۱۳۸۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید.این قانون با مسلم تلقی کردن حقوق و آزادی‌های مندرج در قانون اساسی، درصدد صیانت از آنها برآمده ومحتوای آن مربوط به دفاع حقوقی از شهروندان ایرانی در برابر همه ارکان حاکمیت است.

به گزارش "حافظ نیوز"، با گذشت چندین سال از ابلاغ قانون حقوق شهروندی به نهادهای حاکمیتی، هنوز بسیاری از دست‌اندرکاران تعریف و شناخت دقیقی از حقوق شهروندی نداشته و هر کس با متر و معیار خودش تعریفی از حقوق شهروندی عنوان می‌کند.
با این همه حقوق شهروندی اصطلاحی است که در سال‌های اخیر بسیار بر زبان مدیران و مسئولان کشور جاری و ساری است و کمتر در حوزه اجرا اقدامی برای تحقق این حقوق دیده شده است.
در این میان شورای اسلامی شهر شیراز به صورت مستقیم به تحقق حقوق شهروندی ورود کرده و در نخستین گام با تشکیل کمیسیون حقوق شهروندی پا را فراتر گذاشته و سعی دارد با فرهنگسازی، حقوق شهروندی را در اذهان عمومی نهادینه کند.
احمد تنوری، روی کارآمدن لیست امید را فرصتی برای گام برداشتن در راستای تحقق حقوق شهروندی می‌داند. آنچه در زیر می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با رییس کمیسیون حقوق شهروندی شیراز است.
هدف شما از راه‌اندازی کمیسیون حقوق شهروندی در این دوره شورای شهر چیست؟
سال‌هاست که به دنبال راه‌اندازی کمیسیونی با این عنوان در شورای شهر شیراز بودیم اما فضای سیاسی و تیم شورای شهر در ادوار گذشته زیرساخت‌های لازم را برای این امر به وجود نیاورد و در این دوره با روی کارآمدن لیست امید با موافقت همه اعضا موفق به ایجاد کمیسیون حقوق شهروندی در شورای شهر شیراز شدیم.
ما در کمیسیون حقوق شهروندی پاسبان حقوق شهروندان هستیم وظیفه ما دیکته کردن وظایف به شهروندان نیست. شهرداری‌ها در سازمان فرهنگی اجتماعی اداره‌ای را با عنوان آموزش فرهنگ شهروندی دارند و در این بخش وظایف شهروندان به آنها نسبت به شهرداری و دیگر نهادهای حاکمیتی یادآوری می‌کنند.
باید دولت و حاکمیت تفاوت حقوق شهروندی با تکالیف شهروندی را بدانند. البته باید توجه داشت که در تعریف و پیاده‌سازی تکالیف شهروندی همه آنچه باید، در نظر گرفته نشده است و این قوانین بر اساس نوع نگاه، میزان دانش حقوقی و اجتماعی قانون‌گذاران و تصمیم‌سازان است و خلاءهای موجود در این قوانین در میان مدت و دراز مدت خود را نشان می‌دهد. باید توجه داشت که تاکنون آنچه به عنوان تکالیف شهروندی تعریف شده آینده خوبی را رقم نزده است.
ما باید وظایف و تکالیف شهروندی را در شهرداری تفکیک کنیم. شهرداری باید در حیطه وظایف خودش از جمله پسماند، مترو، پل‌های عابر، پارک‌ها و معابر عمومی و ... تکالیف شهروندان را گوشزد کند و از سوی دیگر باید بحث حقوق شهروندی به دستگاه‌های مختلف آموزش داده شود.
به منظور پیگیری حقوق شهروندی چه برنامه‌هایی را در کمیسیون حقوق شهروندی پیگیری می‌کنید؟
حفظ حقوق شهروندان در برابر تصمیمات شهرداری مهم‌ترین رویکرد ما در این کمیسیون تازه تاسیس است. مطالبات عمومی مردم از شهرداری را این کمیسیون پیگیری می‌کند.
بخش دیگر حفظ حقوق مردم در مراجع شبه قضایی مستقر در شهرداری است که از جمله آن می‌توان به کمیسیون ماده ۱۰۰، کمیسیون ماده ۳۸ آئین‌نامه معاملاتی، کمیسیون ماده ۷۷ عوارض و کمیسیون بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها که در خصوص مشاغل مزاحم است، اشاره کرد که یک طرف این موارد مردم هستند و ما با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته بر تصمیمات این کمیسیون‌ها نظارت داریم تا حقی از شهروندان ضایع نشود.
تاکنون طرح و لایحه‌ای برای پاسبانی بهتر از حقوق شهروندان در شهرداری شیراز داشته‌اید؟
بله طرح ایجاد دفاتر معاضدتی برای کمک به شهروندان در ارتباط با مسایل حقوقی و فنی مرتبط با شهرداری ارایه شده است که این دفاتر در شهرداری‌های مناطق راه‌انداری شود تا از متضرر شدن شهروندانی که به شهرداری‌ها مراجعه می‌کنند و نسبت به قوانین آگاهی لازم را نداشته و یا نمی‌توانند از حقوق خودشان به خوبی دفاع کنند، جلوگیری به عمل آید. این طرح در شورای شهر و شهرداری شیراز اعلام وصول شده و با توجه به بررسی در کمیسیون حقوق شهروندی قرار است طی چند روز آینده به صحن علنی شورای اسلامی شهر ارسال شود.
از دیگر اقدامات انجام شده در کمیسیون حقوق شهروندی شورای شهر شیراز طی شش ماه فعالیت چه بوده است؟
پیگیری حق و حقوق شهروندان بی‌بضاعت، کمک به حاشیه‌نشینان شهر، کمک به ایجاد اشتغال‌ با سرمایه اندک، پیگیری اجرای مصوباتی که امکان کسب و کار برای افراد بی بضاعت جامعه را ایجاد می‌کند از جمله اقدامات صورت گرفته است.
باید باور داشته باشیم که قوانین موجود در خصوص دست فروشان سخت‌گیرانه است و حق و حقوق شهروندان در این قوانین کمتر در نظر گرفته شده است. دست فروشان نان‌آوران خانواده‌هایشان هستند و شاید برای این افراد ‌شرایط اشتغال بهتری وجود نداشته باشد و ضروری است که با حفظ حقوق شهرداری به حقوق این دسته از شهروندان نیز رسیدگی شود.
مهم‌ترین مصوبه شما در کمیسیون حقوق شهروندی تاکنون چه بوده است؟
کمیسیون ما نوپا است و باید مقداری به ما زمان داد. باید توجه داشت که ممکن است در تحقق اهدافمان در بدنه شهرداری با مقاومت‌هایی روبه‌رو شویم. از این رو تاکنون ایجاد عدالت در توزیع غرفه‌های مطبوعاتی در قالب اصلاح آئین‌نامه مربوط به دکه‌های مطبوعاتی و نزدیک به اجرایی شدن راه‌اندازی دفاتر معاضدتی از جمله اقدامات مهم در این بازه زمانی بوده است.
چه موضوعاتی را در ادامه فعالیت خود مورد توجه قرار می‌دهید؟
نظارت جدی‌تر بر زندگی مسالمت‌آمیز ادیان توحیدی در شیراز و حفظ حقوق شهروندی همه شهروندان فارغ از دین و فرهنگ و مذهب، نظام‌مند تر شدن کمک‌های شهرداری به مراکز خیریه‌ای و توانبخشی، نظارت بر ارایه خدمات شهرداری در سیستم حمل و نقل عمومی به وی‍ژه مترو و اتوبوس، حفظ حقوق معنوی و میراث فرهنگی ملموس و ناملموس که جزیی از حقوق شهروندی است نیز از جمله برنامه‌هایی است که کمیسیون حقوق شهروندی شورای اسلامی شهر شیراز در دستور کار خود قرار داده است.
حراست از حقوق شهروندی در بخش میراث فرهنگی را چگونه در دستور کار خود قرار داده‌اید؟
شیراز شهری تاریخی و گردشگرپذیر است و بناهای تاریخی زیادی دارد و از این رو ما همه توان خود را برای نظارت بر صدور پروانه ساختمان در حریم آثار تاریخی و همچنین حفط خط آسمان در نزدیکی این آثار تاریخی به کار خواهیم گرفت.
همچنین باید توجه داشت که بناهایی در شهر شیراز وجود دارد مانند سینماها و حمام‌ها که عمر طولانی ندارد اما برای بسیاری از شهروندان و گردشگران این شهر خاطره‌انگیز بوده و مطالبه عمومی است و از این رو در صدد حفظ این بخش از حقوق شهروندان نیز هستیم و با هر گونه تخطی در این زمینه برخورد خواهیم کرد.
به نظر شما در حال حاضر مهم‌ترین چالش موجود در شهر شیراز در حوزه حفظ حقوق شهروندی چیست؟
حفظ باغات و محیط زیست مهم‌ترین چالش پیش روی شیراز است. ما به شدت در ارتباط با باغات شیراز به وی‍ژه در منطقه چمران نگران هستیم. عکس‌های هوایی باغات شیراز را که نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که طی یک دهه اخیر این باغات به یک سوم کاهش یافته و این امر معضلی اساسی است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت.
همچنین جابجایی کارخانجات آلاینده‌ای مانند کارخانه پشم شیشه، کارخانه تولید لاستیک، کارخانه تولید شیرین بیان، کارخانه سیمان، کارخانه تولید روغن نباتی و نشاسته است که در شیراز و در دل شهر و در محلات پرجمعیت در حال فعالیت هستند، ناقض حقوق شهروندان است و ما به دنبال جابه‌جایی این کارخانجات به خارج از شهر بنا بر وظیفه ذاتی خود هستیم. بر اساس بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها شورای شهر خواستار خروج این کارخانجات از شهر است که البته خروج این کارخانجات نیازمند زیرساخت‌هایی است که اشتغال از بین نرود و از سویی محیط زیست نیز آسیب نبیند.
به نظر شما برای پیاده سازی حقوق شهروندی در شهرهای کشور به چه میزان زیرساخت‌ها فراهم است؟
به نظر من زمینه‌های پیاده‌سازی این حقوق در همه شهرهای کشور به یک اندازه فراهم است اما آنچه که تحقق این امر را دچار نوسان کرده است نگاه‌های سیاسی حاکم بر شهرهاست. برخی در این زمان تمایلی به پیاده‌سازی حقوق شهروندی ندارند و بعضاً به روش‌های مختلف سنگ‌اندازی می‌کنند. باید توجه داشت که تا مادامی که صدا و سیما در این زمینه به میدان نیاید در زمینه پیاده‌سازی کامل حقوق شهروندی دچار مشکل خواهیم بود.
بارها و بارها شنیده‌ام که در شهرهای مختلف صدا و سیما نسبت به رساندن صدای اعضای شورا به مردم مخالفت می‌کند و همکاری لازم را ندارد. تا زمانی‌که سیاست‌های صدا و سیما در ارتباط با شورای پنجم تغییر نکند کاری از پیش نمی‌رود و امیدواریم در سال آینده شاهد اتفاقات بهتری در این خصوص باشیم.

منبع: ایمنا