حمیدرضا صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر اخیراً در یک نشست خبری اعلام کرده بود که تریاک با 53 درصد، حشیش، گل و ماری‌جوانا با 11.9 درصد، شیشه با حدود 8 درصد و هروئین با حدود 7 درصد چهار مخدر پرمصرف کشور هستند و این در حالی است که 27.4 درصد از جامعه نگرش مثبت به مصرف مواد مخدر دارند.
طبق اظهارنظر وی، استان فارس بعد از استان‌های خوزستان، گلستان، چهارمحال و بختیاری و کرمان، پنجمین استان با میانگین مصرفی بالای مواد مخدر است.
در حوزه مواد مخدر 20 دستگاه عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر هستند اما آنچه شاهدیم کنترل و کاهش مصرف مواد مخدر نیست. ضروری است که با یک بازنگری مجدد تصمیمات راهبردی اتخاذ شده و با استفاده از تجربیات کشورهای موفق در این حوزه گام‌های محکم و مؤثرتری از سوی متولیان امر برداشته شود البته در این میان نظارت و مطالبه گری رسانه‌ها و مردم نیز حائز اهمیت است.
به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، در راستای برگزاری سلسله نشست‌های اعتیاد زیر ذره‌بین رسانه‌ها، میزگردی به میزبانی خبرگزاری مهر با حضور سردار سیروس سجادیان فرمانده سابق انتظامی استان فارس، کرامت الله راسخ دکترای جامعه‌شناسی، مهدی جباری دکترای جامعه‌شناسی و دکتر مجید چهاره چریک استادیار علوم ورزشی - تربیتی دانشگاه شیراز و تعدادی از اصحاب رسانه فارس با بحث و بررسی موضوع «اعتیاد و مسئولیت‌ها» برگزار شد.
برای مبارزه با اعتیاد از تجربیات دیگر کشورها استفاده شود/لزوم بازنگری در سیاست‌های کلان کشور
دکتر کرامت الله راسخ بابیان اینکه سیاست مبارزه با اعتیاد و مصرف مواد مخدر را در 4 حوزه مسئولیتی اعم از جهانی، ملی، خانوادگی و فردی باید در پیش بگیریم، اظهار داشت: مسئولیت جهانی در اختیار ما نیست و باید دولت ایران با سازمان‌های بین‌المللی همکاری کند و در سطح جهانی برای مبارزه با اعتیاد تدابیری اتخاذ شود، البته سازمان‌هایی هم هستند که تقریباً مؤثر واقع شدند.
وی ادامه داد: حوزه ملی به دو سطح سیاست خارجی که همکاری با نهادها و مؤسسات بین‌المللی، همکاری دوجانبه با کشورهای همسایه، تعیین سیاست‌های راهبردی و سیاست داخلی، شدت مقابله در توزیع و اتخاذ سیاست‌هایی برای پیشگیری و مبارزه با اعتیاد تقسیم می‌شود، همین مورد آخر اعم از آموزش و آگاهی دهی، ایجاد اشتغال، ارائه تسهیلات، فراهم کردن امکانات لازم برای مهارت افزایی و بهبود فضای اجتماعی است.
دکترای جامعه‌شناسی و عضو هیآت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرم گفت: سیاست مبارزه با اعتیاد باید ملی باشد نه محلی، چراکه محله‌ای یا حوزه‌ای مؤثر نیست.
وی تصریح کرد: با تغییر ساختار جامعه مدرن، گرایش به مواد مخدر هم به وجود می‌آید، مواد مخدر اعم از مشروبات الکلی، مکمل‌های ورزشی و... دامنه‌اش گسترده است و در برخی موارد هم این مسئله اجتناب‌ناپذیر است، سوئد کشوری موفق در کنترل مصرف مشروبات الکی است درعین‌حال مردمی که بخواهند با مترو به آلمان می‌روند و مشروب مصرف می‌کنند.
راسخ با اشاره به اینکه 54 درصد از معتادان شاغل هستند، ابراز داشت: مصرف مواد مخدر در آغاز سطحی از رفاه را می‌خواهد، افراد بعد از اعتیاد دچار فقر می‌شوند.
این جامعه‌شناس یادآور شد: زمان شاه طبقه متوسط کوچک بود اما بعد از انقلاب بزرگ‌تر شد، جامعه‌ای که مرفه می‌شود می‌خواهد از چیزهایی که برایش لذت‌بخش است استفاده کند از جهتی هم از فشار زندگی مصون باشد. معنویتی که در جامعه سنتی ما بود چون به‌روز نشد، نتوانست با نظام سرمایه‌داری مقابله کند، در دنیای مدرن الگوی زندگی فردگرا است که مصرف مواد افیونی، طلاق و دیگر معضلات را به دنبال دارد.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرم تأکید کرد: برای مبارزه با اعتیاد باید از تجارب کشورهای دیگر استفاده کنیم، معتقد نیستم که با اعتیاد صدر در صد می‌توان مقابله کرد اما در برخی کشورها موفق عمل کردند که می‌توانیم الگوبرداری کنیم. باید در سیاست‌های کلان کشور یک بازبینی شود و جوانان در اولویت قرار بگیرند.
مشروعیت بخشی به سرمایه‌داری از عوامل اعتیاد در ایران/ NA الگوی موفق در ترک اعتیاد
مهدی جباری با بیان اینکه مواد مخدر در ایران یک صنعت است که به رسمی و غیررسمی تقسیم می‌شود، گفت: خرده‌فروش‌ها جزو غیررسمی و مراکز ترک اعتیاد رسمی هستند.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه داد: تنها راهی که برای مقابله با اعتیاد تا حدی مؤثر بوده، NA است زیرا که با ایجاد احساس همدلی و نوعی سرمایه اجتماعی در خودشناسی به افراد معتاد کمک می‌کند اما 40 درصد افرادی که به کمپ‌های ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند مجدد به سمت مصرف مواد مخدر برمی‌گردند.
وی افزود: البته وجود درصدی از اعتیاد در هر جامعه‌ای طبیعی است اما اعتیاد بعد از جنگ 8 ساله به‌صورت مرضی در کشور شیوع پیدا کرد، حتی در روستاها هم مصرف می‌شد و به یک‌خرده فرهنگ تبدیل شد.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه پیام نور شیراز تصریح کرد: اما چرا بعد از جنگ؟ زیرا ما با یک سرمایه‌داری مشروع مواجه شدیم، مشروعیت بخشی به سرمایه‌داری موجب رقابت لجام‌گسیخته‌ای برای به دست آوردن پول قلبمه شد و همین باعث پررونقی عرضه مواد مخدر شد.
جباری با بیان اینکه سرخوردگی ناشی از عدم کسب ثروت باعث شد که جوانان زیادی به سمت اعتیاد بروند، یادآور شد: از جهتی هم متولیان دینی نیامدند کار کنند تا مسائل دینی و مذهبی متناسب با نیازهای جدید به‌روز شود تا در مواجه با نظام سرمایه‌داری دچار فروپاشی نشوند، این فروپاشی موجب افسردگی و گرایش به مواد مخدر به‌عنوان مسکن در بخشی از مردم ایجاد شد.
به گفته وی نبود خوراک فکری دینی در مواجه با نظام سرمایه‌داری یکی از عوامل شیوع اعتیاد بعد از جنگ بود.
این دکترای جامعه‌شناسی ابراز داشت: یک خطا در سازمان بهزیستی شد که معتاد را بیمار معرفی کردند، بیمار کسی است که از مسوولیت اجتماعی معاف است، حق دارد در خانه‌اش بخوابد و خدمات بگیرد اما معتاد این‌طور نیست، بیماری یک جبر است ولی اعتیاد اختیار است.
وی تصریح کرد: سیگار قبح مصرف مواد را می‌شکند، از سال دوم سوم جنگ به رزمنده‌های ما سهمیه سیگار می‌دادند و بعضی‌ها آن را میفروختند تا هزینه سفر مرخصی را جور کنند.
لزوم تهیه سندراهبرد برای مبارزه با مواد مخدر
سردار سیروس سجادیان با بیان اینکه ریشه مسئله اعتیاد به تولید، توزیع و مصرف برمی‌گردد، اظهار داشت: برای اینکه اعتیاد ایجاد نشود باید فرایندی را طی کنیم و برای جلوگیری از اعتیاد پیش‌بینی، پیش‌گیری، درمان و کنترل مهم است.
وی ادامه داد: در پیش‌بینی باید توجه کنیم که در چه موقعیت جغرافیایی قرار داریم، جمهوری اسلامی یک حدودوثغوری دارد اما مواد سنتی در کشور همسایه شرقی و مواد صنعتی از کشورهای جنوب وارد کشور می‌شود، در همسایگی شرق ما تریاک و در جنوب غرب ایران هروئین تولید و مصرف می‌شود.
فرمانده سابق نیروی انتظامی فارس با بیان این سؤال که مسئولیت این پیش‌بینی بر عهده کیست؟ افزود: مواد مخدر را باید به‌عنوان یک تهدید فرض کنیم، تهدید یک عامل بیرونی است، کشت مواد مخدر در افغانستان یک تهدید است و تشخیص این مسئله بر عهده متولیان سیاسی است.
وی تصریح کرد: پیشگیری فقط برای اینکه یک فرد معتاد نشود نیست، پیشگیری باید به صورتی باشد که مواد مخدر وارد کشور نشود. وقتی وارد شد بعد باید مقابله کنیم، هرچند مقابله را مرحله آخر گذاشتند.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم انتظامی امین بیان کرد: وقتی انواع مواد مخدر وارد شد و یک عده مصرف ‌کننده شدند، باید گام پنجم را برداریم تا بتوانیم در حوزه مواد مخدر موفق باشیم. اگر فرد معتاد را ترک دادیم آیا نباید کنترل و نظارت کنیم؟ امام می‌گفت اعتیاد جرم است و معتاد مجرم، در حال حاضر چند هزار معتاد در شیراز وجود دارد اما مراکز بازپروی ما چه تعداد است؟ در واقع کمتر از نیاز، باید توجه شود که وقتی راهبرد داشته باشیم بهتر می‌توانیم با اعتیاد مقابله کنیم.
اعتیاد یکی از راه‌های تسلط بر کشورها/ مصرف نگران ‌کننده مواد مخدر در بین دانشجویان
مجید چهارده چریک با بیان اینکه اعتیاد را به‌عنوان یک پدیده نباید دید زیرا مکانیزم آن مشخص است، گفت: در اعتیاد سودی است که افراد را به آن سوق می‌دهد، کشورهای ثروتمند به دنبال سلطه، کنترل جمعیت، البته نه فقط کوچک کردن جمعیت بلکه کنترل افکار و سبک زندگی و سودآوری هستند و اعتیاد یکی از راه‌های تسلط بر دیگر کشورها است.
وی ادامه داد: یکی از موضوعات اساسی در کشور ما این است که منافع فردی بر منافع گروهی ارجحیت دارد. متأسفانه طی چند سال قبل در یک بازرسی که از خوابگاه دانشجویی انجام شد در کمتر از دو ساعت بیش از سه کیلوگرم مواد مخدر کشف شد که این آمار نگران ‌کننده است و برای مهار این پدیده به یک برنامه‌ریزی دقیق و اصولی نیاز است.
استادیار علوم ورزشی - تربیتی دانشگاه شیراز خاطرنشان کرد: اعتیاد تغییراتی در ساختار بیوشیمی مغز ایجاد می‌کند که بهترین روش ترک سم‌زدایی تدریجی است، به‌یک‌باره به فرد معتاد شوک وارد می‌شود که می‌تواند عوارضی را در پی داشته باشد. فرد معتاد حتماً باید در مدت ترک ورزش بکند.