محمدجواد ظریف در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما در مسیر پرواز به تهران از سفر قزاقستان افزود: اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم، حتماً با توجه به ظرف زمانی و شرایط بینالمللی نمره بسیار خوبی میگیرد، اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکاییها نمره بدهیم احتمالاً نمره پایین میگیرد.بارها گفته ام که می توانیم به برجام نمره ۵، ۱۵ یا ۹۵ بدهیم که اگر از هر یک از این نمرات همراه با هم استفاده کنیم برجام می تواند زمینه بسیار خوبی برای کشورمان باشد و اقتصاد مقاومتی را پیش ببرد.
وزیر امور خارجه گفت: چه به برجام نمره ۵ بدهیم چه ۹۵، باید بیشترین استفاده را از آن انجام دهیم و این مانع نمی شود از اینکه همواره حواسمان باشد که امریکاییها بدعهد بوده و هستند.
محمدجواد ظریف در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما در مسیر پرواز به تهران از سفر قزاقستان افزود: اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم، حتماً با توجه به ظرف زمانی و شرایط بینالمللی نمره بسیار خوبی میگیرد، اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکاییها نمره بدهیم احتمالاً نمره پایین میگیرد.
وی گفت: برجام باید هم در ظرف زمانی خودش بررسی و ارزیابی شود و هم در واقعیت جهانی که به تصویب رسید و از بعد دیگر نیز برجام را باید از منظر نحوه اجرای توافق ارزیابی کرد.
وزیر خارجه افزود: از نظر زمانی ، مذاکرات مرتبط با برجام برای توافق اولیه در دولت یازدهم زمانی آغاز شد که هر چند ماه یک بار تحریم جدیدی علیه کشورمان در کنگره امریکا تصویب می شد و معروف بود که نتانیاهو به واشنگتن سفر نمی کند مگر اینکه با یک تحریم جدید بازگردد.
ظریف گفت: مذاکرات مربوط به برجام زمانی آغاز شد که کنگره و مجلس نمایندگان امریکا قانونی را تصویب کرده و منتظر رفتنش به سنا بودند که براساس آن فروش نفت کشورمان در کمتر از یک سال به صفر برسد.
وی اضافه کرد: امریکایی ها در یک بازه زمانی
ظریف هشدار داد: اگر از همان نمره ۵ یا ۹۵ هم استفاده نکنیم به زیر صفر تبدیل می شود، زیرا شرایط دنیا ایستا نمی ماند و پیش می رود؛ باید از فرصتی که ایجاد شده است استفاده کرد؛ در غیر این صورت شرایط حتما به سمت منفی و تبدیل شدن فرصت به تهدید پیش می رود.
یک و نیم ساله توانسته بودند فروش نفت کشورمان را از بیش از ۲ و نیم میلیون بشکه در روز به کمتر از روزانه یک میلیون بشکه برسانند.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: با این قلدری و فشارهایی که امریکایی ها بر کشور ما می آوردند می توانستند در مدت کوتاهی فروش نفت کشورمان را به صفر برسانند.
ظریف افزود: مذاکرات منتج به برجام زمانی آغاز شد که براساس همین قانون کنگره، رئیس جمهور امریکا دیگر حتی اجازه نمی یافت که مقررات را تعلیق کند.
وی اضافه کرد: در آن زمان اگر لایحه ای که در مجلس نمایندگان این کشور با رأی بسیار بالا تصویب شد به سنا هم رفته بود و به امضای اوباما می رسید تقریباً در هیچ زمانی هیچ یک از تحریم های این کشور نمی توانست تعلیق شود زیرا تعلیقش نیازمند رأی دو سوم اعضای کنگره بود.
ظریف گفت: برجام در زمانی تصویب شد که شش قطعنامه لازم الاجرای شورای امنیت تحت فصل هفتم تلاش می کرد ایران را از حق خودش برای بهره مندی از انرژی صلح آمیز هسته ای محروم کند؛ البته حق ما ربطی به قطعنامه شورای امنیت ندارد اما بالاخره این شورا می گفت ایران اجازه ندارد از این حق استفاده کند.
وزیر امور خارجه افزود: فراتر از این در حوزه موشکی حتی به کشورها اجازه می داد که برای جلوگیری از دستیابی ایران به فناوری موشکی که هیچ ربطی به آن کشورها ندارد، حتی وارد اقدام نظامی شوند.
وی گفت: بنابر این اگر می خواهیم برجام را ارزیابی کنیم باید آن را در این ظرف زمانی در نظر بگیریم؛ زمانی که مذاکرات منتج به برجام آغاز شد در شرایطی نبودیم که از نظر بین المللی مساعد باشد.
ظریف افزود: از نظر شرایط جهانی، زمانی مذاکرات را آغاز کردیم که کشورمان در یک طرف ماجرا و شش قدرت بزرگ دنیا در طرف دیگر متکی به حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و بسیاری از مراکز قدرت جهانی اعم از مراکز پولی و تبلیغاتی بودند.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: اگر برجام را از این دو زاویه نگاه کنیم دستاورد بسیار مهمی برای جمهوری اسلامی ایران است که عزت مردم را حفظ کرد، حقوقشان را به رسمیت شناخت، قطعنامه های شورای امنیت را کنار زد و مانع از تصویب تحریم های جدید علیه کشورمان شد.
وی افزود: برجام همچنین تحریم های پیشین مرتبط با برنامه هسته ای را کاملاً کنار زد و مانع از پیشروی تحریم های مرتبط با مقررات داخلی امریکا نیز شد.
ظریف با طرح این پرسش که آیا این به معنی فتح الفتوح دانستن برجام است تاکید کرد: به نظر من فتح الفتوح مردم ایران هست که نشان دادند از طریق فشار
درست است که آقای کری به وزیر اروپایی و خانم موگرینی در بیانیه ای که اخیرا در بروکسل صادر شد اذعان کرد که ایران هم باید از منافع برجام بهره مند شود اما چه اقدامات عملی در این زمینه انجام دادند؟ اینجاست که ما از این موضوع به عنوان بدعهدی امریکایی ها نام می بریم یا به پیگیری تعهداتشان در برجام استناد می کنیم.
نمی شود چیزی را به آنان تحمیل کرد اما آیا فتح الفتوح مذاکره کنندگان است، نه؛ البته مذاکره کنندگان از همه توانشان، از درایت رئیس جمهور از حمایت، مقاومت و دعای مردم و از همه بالاتر از هدایت ها و دعای مقام معظم رهبری و لطف خدا استفاده کردند و توانستند به توافق برسند.
وی با طرح این پرسش که اصلاً معنی توافق چیست افزود: معنی توافق این است که دو طرف راضی باشند ، مگر اینکه بتوان نامش را قرارداد تسلیم گذاشت وگرنه توافقی وجود ندارد که هر یک از دو طرف بتوانند بگویند ۱۰۰ در صد به نفعشان است چنین چیزی در جهان خارج وجود ندارد.
وزیر امور خارجه گفت: به همین علت است که امروز در سالروز تصویب برجام مقالاتی در امریکا نوشته می شود مبنی بر اینکه این کشور چه امکاناتی مانند اجماع بین المللی علیه ایران و ممنوعیت برنامه موشکی این کشور را از دست داده است.
ظریف با اشاره به مطالب مطرح در یکی از جلسات استماع کنگره درخصوص برنامه موشکی کشورمان افزود: در آن جلسه نمایندگان، دولت این کشور را زیر سوال بردند که چرا قطعنامه ۱۹۲۹ با آن محکمی را درباره برنامه موشکی ایران از دست داد و آن را به بندی تبدیل کرد که اولاً اجباری نیست و ثانیاً ایران را معاف کرده است.
وی اضافه کرد: نمایندگان در این جلسه اعلام کردند ایرانی ها توانسته اند از طریق مذاکره کلمه ای را به این معنی وارد کنند که اگر برنامه موشکی برای سلاح هسته ای طراحی نشده باشد در حوزه این قطعنامه قرار نمی گیرد یعنی حوزه ای که تبلیغات فراوانی درباره آن علیه ما می شد.
ظریف مواضع اخیر بان کی مون درباره برنامه موشکی کشورمان را نامربوط دانست و تصریح کرد: متأسفانه دبیر کل سازمان ملل متحد در سال های گذشته سابقه خیلی خوبی هم از خودش به جای نگذاشته است.
وی افزود: به ویژه در موضوع خارج کردن نام عربستان سعودی از فهرست کودککشها به خود او هم اعلام کرد یکی از سخت ترین تصمیمات دوران زندگی اش بوده که تأثیر بسیار بدی بر اعتبار سازمان ملل گذاشته است.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: بنابراین باید در نظر بگیریم که چگونه می خواهیم برجام را ارزیابی کنیم.
* همزمان با تعهدمان به اجرای برجام، به طرف مقابل اجازه بدعهدی نمیدهیم
رئیس دستگاه دیپلماسی بر جدیت و رعایت دقت در اجرای تعهداتمان در برجام و جلوگیری از بدعهدی طرف مقابل در این زمینه تاکید کرد.
ظریف با تبیین مزایا و موانع اجرای برجام گفت: یکی از ابعادی که باید در ارزیابی برجام در نظر گرفت اختلاف میان قانون و نحوه اجرای آن است.
وی افزود: هیچ قانونی را با نحوه اجرایش نمی سنجند، تقریبا تمام مقررات حقوق بین الملل را یک یا چند نفر نقض می کنند، اما آیا این به معنی خوب نبودن مقررات است؟
وزیر امور خارجه گفت: بسیاری از مقررات حقوق بین الملل و بسیاری از توافق های بین المللی
برجام در زمانی تصویب شد که شش قطعنامه لازم الاجرای شورای امنیت تحت فصل هفتم تلاش می کرد ایران را از حق خودش برای بهره مندی از انرژی صلح آمیز هسته ای محروم کند؛ البته حق ما ربطی به قطعنامه شورای امنیت ندارد اما بالاخره این شورا می گفت ایران اجازه ندارد از این حق استفاده کند.
آنطور که همه طرف ها به آن معتقدند، به طور کامل اجرا نمی شود اما آیا این به آن معنی است که آن توافقها ایرادی دارد؟
ظریف افزود: برای مثال اگر کسی از چراغ قرمز عبور کند آیا به معنی این است که قاعده داشتن چراغ راهنمایی بد است؟ آیا حتی اگر نظام تشویق و تنبیه و جریمه ای که اعمال می شود باز هم مانع از عبور برخی از چراغ راهنمایی نشود آیا باید حکم بر ابطال چراغ قرمز داد یا اینکه می گوییم فرد متخلف آدم درستی نبوده است و باید راهکاری برای وادارکردنش به پیروی از قانون پیدا کرد؟
وزیر امور خارجه تصریح کرد: نمی گویم برجام فتح الفتوح است اما می گویم سندی کاملا قابل دفاع است؛ اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم حتما با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین المللی نمره بسیار خوبی می گیرد اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکاییها نمره بدهیم احتمالا نمره پایینی می گیرد.
وی گفت: این به معنی آن نیست که ما شخصیت امریکایی ها و گرایشهای آنان را در نظر نداشتیم، واقعیات داخلی نظام امریکا را به خوبی می شناختیم و برای همین بود که با درایت و تیزبینی مقام معظم رهبری و رئیس جمهور شرایطی را برای کشورمان پیش بینی کردیم که آن را تا حد بسیار زیادی در قبال اقدامات امریکایی ها مصونیت بدهیم.
ظریف یکی از این ظرفیت ها را استفاده از برجام برای اقتصاد مقاومتی دانست و افزود: استفاده از این ظرفیت برای این بود که اقتصاد کشورمان را در قبال خطرهای ناشی از بدعهدیهای امریکا مقاوم کنیم.
وی گفت: اگر مجموعه این عوامل را در نظر بگیریم در سالروز به نتیجه رسیدن برجام می توانیم به مردم خوب ایران بگوییم که این توافق حتما سبب سربلندی آنان در عرصه بین المللی شده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: دنیا مردم ایران را به عنوان ملتی می شناسد که در برابر زور و فشار مقاومت می کند اما همزمان آماده مذاکره است و پس از مذاکره هم عهد و پیمان خود را جدی و با دقت رعایت می کند و به طرف مقابل نیز اجازه بدعهدی نمی دهد. ملت و مسئولان ذیربط به این موضوع توجه دارند و آن را پیگیری می کنند.
ظریف بهره مندی از برجام را نیازمند اجماع ملی دانست و تصریح کرد: امروز هیچ کس در کشورمان از اثبات اینکه برجام به خوبی اجرا نمی شود نفعی نمی برد.
وی افزایش میزان صادرات نفت کشورمان از کمتر از یک میلیون بشکه در روز ظرف ۶ ماه به بیش از دو میلیون بشکه، عادی شدن شرایط حمل و نقل و برقراری رابطه بسیاری از بانک ها با بانک های کشورمان را از دستاوردهای برجام برشمرد.
ظریف گفت: البته تعدادی از بانک ها هنوز از مقررات امریکایی ها وحشت دارند اما ما معتقدیم این وحشت بیشتر نوعی وحشت
اگر برجام را از این دو زاویه نگاه کنیم دستاورد بسیار مهمی برای جمهوری اسلامی ایران است که عزت مردم را حفظ کرد، حقوقشان را به رسمیت شناخت، قطعنامه های شورای امنیت را کنار زد و مانع از تصویب تحریم های جدید علیه کشورمان شد.وی افزایش میزان صادرات نفت کشورمان از کمتر از یک میلیون بشکه در روز ظرف ۶ ماه به بیش از دو میلیون بشکه، عادی شدن شرایط حمل و نقل و برقراری رابطه بسیاری از بانک ها با بانک های کشورمان را از دستاوردهای برجام برشمرد.
روانی و ناشی از محافظه کاری ذاتی موسسات پولی و بانکی است نه ناشی از مقرراتی که مانع از همکاری با ایران شود.
وی افزود: اگر این واقعیات را درنظر بگیریم می بینیم که آینده بسیار خوبی در مقابل ماست؛ بارها گفته ام که می توانیم به برجام نمره ۵، ۱۵ یا ۹۵ بدهیم که اگر از هر یک از این نمرات همراه با هم استفاده کنیم برجام می تواند زمینه بسیار خوبی برای کشورمان باشد و اقتصاد مقاومتی را پیش ببرد.
ظریف هشدار داد: اگر از همان نمره ۵ یا ۹۵ هم استفاده نکنیم به زیر صفر تبدیل می شود، زیرا شرایط دنیا ایستا نمی ماند و پیش می رود؛ باید از فرصتی که ایجاد شده است استفاده کرد؛ در غیر این صورت شرایط حتما به سمت منفی و تبدیل شدن فرصت به تهدید پیش می رود.
* بر استفاده حداکثری از برجام متمرکز هستیم
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ما بر استفاده حداکثری از برجام متمرکز هستیم اما این مانع نمیشود که همواره حواسمان باشد امریکاییها بدعهد بوده و هستند.
ظریف گفت: امریکایی ها حتما تلاش زیادی نکرده اند که اطمینان حاصل کنند نگرانی هایی که در جامعه بین الملل بر اثر سیاست هایی که حدود یک دهه علیه کشورمان اعمال شده است برطرف شود.
وی افزود: به عنوان نمونه اگر سوابق غارت دو میلیارد دلاری اموال کشورمان را بررسی کنیم که در کمیته بررسی دولت اعلام شد شرکت کییر استرینگ که شرکتی اروپایی است در سال ۲۰۰۷ مصادف با سال ۱۳۸۶ به ما اعلام کرده بود آمادگی این را ندارد که نه فقط برای کشورمان حساب کارگزاری داشته باشد که حتی دارایی های اوراق قرضه ایران را نیز نمی تواند حفظ کند.
ظریف گفت: این یعنی اینکه فضای سیاسی در آن هنگام مبتنی بر سیاست های خصمانه امریکاییها بود که همواره علیه جمهوری اسلامی ایران ایجاد کردند.
وزیرامورخارجه افزود: امریکایی ها در پی این فشار روانی ایجادشده فقط به این بسنده کردند که اعلام کنند مقرراتی که پیچیدگی های ویژه ای هم دارد این مقررات دیگر وجود ندارد اما دولت امریکا در پی این است که اطمینان ایجاد کند که ایران از منافع برجام بهرهمند شود؟
وی گفت: درست است که آقای کری به وزیر اروپایی و خانم موگرینی در بیانیه ای که اخیرا در بروکسل صادر شد اذعان کرد که ایران هم باید از منافع برجام بهره مند شود اما چه اقدامات عملی در این زمینه انجام دادند؟ اینجاست که ما از این موضوع به عنوان بدعهدی امریکایی ها نام می بریم یا به پیگیری تعهداتشان در برجام استناد می کنیم.
ظریف افزود: اینکه آیا این موضوع نقض تکنیکی برجام هست یا نیست به وظایف هیئت نظارت بر برجام مربوط می شود، ما پرسش ها را می دهیم و این هیئت حسب مورد تصمیم می گیرد که با هر اقدام امریکا چگونه می توان برخورد کرد که البته برخوردهایی نیز صورت گرفته است.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: اینکه در داخل جامعه و محیط سیاسی امریکا مخصوصا در سال انتخابات هیچ کس در پی این نبوده است که هزینه سیاسی کند تا اطمینان ایجاد کند که برجام ایجاد می شود واقعیت است.
وی افزود: اینکه گروه های فشار در امریکا با تمام تلاششان می خواهند مانع از اجرای برجام شوند این هم واقعیت است اما در کنار آن باید این واقعیت را نیز در نظر گرفت که وظیفه ما این نیست اقداماتی را که برای جلوگیری از سرمایه گذاری در ایران می شود تشدید، تبلیغ یا بزرگنمایی کنیم.
ظریف تاکید کرد: وظیفه ما این است که واقعیت سرمایه گذاری در ایران را به سرمایه
وزیر امور خارجه تصریح کرد: نمی گویم برجام فتح الفتوح است اما می گویم سندی کاملا قابل دفاع است؛ اگر بخواهیم به برجام نمره بدهیم حتما با توجه به ظرف زمانی و شرایط بین المللی نمره بسیار خوبی می گیرد اما اگر بخواهیم به نحوه اجرای امریکاییها نمره بدهیم احتمالا نمره پایینی می گیرد.
گذاران داخلی و خارجی نشان و اطمینان دهیم که کشورمان امنترین، سالمترین، مطمئنترین و پربازدهترین محل برای سرمایه گذاری است.
وی گفت: ما اعلام کرده ایم که نیاز است بر این مبنا تمرکز شود که از برجام چه با نمره ۵ چه با نمره ۹۵ بیشترین استفاده را انجام دهیم که این مانع از آن نمی شود که همواره حواسمان باشد امریکایی ها بدعهد بوده و هستند بلکه عاملی خواهد بود که ما را متوجه نیمه پر لیوان کند زیرا نیمه پر را باید به دنیا نشان دهیم و تشویق کنیم تا برای سرمایه گذاری به ایران بیایند.
* به بانکیمون گفتم باعث تخریب برجام نشود
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به موضع ضدایرانی اخیر بان کی مون تصریح کرد: در گفتگوی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل متحد به او گفتم با ورود غیرکارشناسانه به بعضی مسائل سبب تخریب برجام به عنوان دستاورد بزرگ دیپلماتیک نشود.
ظریف افزود: دبیرکل و دبیرخانه سازمان ملل در مذاکرات حضور و نقشی نداشته اند و از جزئیات آن خبر ندارند به همین علت نصیحت بنده به آقای بانکیمون که تلفنی به او گفتم این بود که به این موضوع ورود غیرکارشناسانه نکند.
وی اضافه کرد: ادعاهایی که در برخی اظهار نظرهای محافل جاسوسی و اطلاعاتی علیه ما شده است مبنایی ندارد.
ظریف گفت: اکنون که ۶ ماه از اجرای برجام و یک سال از تصویب آن می گذرد باید توقع داشته باشیم که تبلیغات علیه برجام زیاد باشد همچنانکه اگر در مقالاتی که این روزها در غرب منتشر شده است ببینید دشمنان این توافق به شدت سمپاشی و فضاسازی می کنند.
وی افزود: می گویند ایران مایه ناامنی در منطقه است درحالی که ایران بزرگ ترین مبارز علیه داعش، ناامنی و افراط گرایی در منطقه است. وزیر امور خارجه گفت: باوجود این واقعیت، ما را به عنوان ناامن کننده در منطقه مطرح می کنند و می گویند برجام به ایران فرصت داده است که اقدامات ناامن کننده اش را بیشتر پیش ببرد.
ظریف افزود: علت این اظهارات این است که اکنون در سالگرد توافق هسته ای هستیم زمانی که به قول شما رسانهایها "برجام در بورس خبری" است و باید توقع داشت که اظهار نظرهای متعدد هم از نظر محافل موافق و هم از نظر محافل مخالف صورت گیرد.
وی گفت: در این شرایط است که ۷۵ شخصیت برجسته امریکایی به آقای اوباما نامه نوشتند و گفتند "اکنون وقت آن است که از شرایط استفاده و برای ارتباطات بهتر با ایران تلاش کنیم".
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: البته من نمی خواهم این نامه را تایید کنم اما می گویم برجام طرفدارانی هم دارد و اکنون شرایطی است که به علت سالگرد برجام مخالفان و موافقان در این باره بیشتر صحبت می کنند و نیازی نیست عاملی اضافی برای اینگونه اظهارات بیان کنیم.