تصادف یکی از عوامل بسیار مهم مرگ و میر، صدمات شدید جانی و مالی است که آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن جوامع بشری را بشدت تهدید می کند.

تصادف یکی از عوامل بسیار مهم مرگ و میر، صدمات شدید جانی و مالی است که آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن جوامع بشری را بشدت تهدید می کند. تعداد و شدت تصادفات کشورهای در حال توسعه در مقایسه با کشورهای توسعه یافته چندین برابر است. حرکت به سوی مدرنیزه شدن و در نتیجه توازن بین رشد ترافیک جاده ای و شرایط محیط تراژدی حوادث ترافیکی جاده را در کشورهایی که سطح درآمد پایین و متوسط دارند، وخیم تر کرده و به روند رو به رشد آنها سرعت بخشیده است. کشور ما نیز در زمینه بروز سوانح و تصادف در زمره نخستین کشورهای جهان قرار دارد بطوری که سالیانه بیش از 17000 نفر در تصادفات کشته می شوند. طبق بررسی سازمان بهداشت جهانی(who)، تا سال 2020 حوادث ترافیک جاده ای سومین عامل مهم بیماری در جهان می باشد اما در ایران حوادث ترافیکی شایع ترین علت مصدومیت و دومین علت مرگ و میر است. ایران با داشتن رتبه صدم جمعیت جهان، یک چهلم تصادفات دنیا را دارا است. در حالی که در سایر کشورها به ازای هر 10 هزار خودرو سالیانه 9 مورد مرگ اتفاق می افتد، این رقم در کشور ما به 37 مورد برای هر 10 هزار خودرو می رسد. در حالی که نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد که می توان از 98% حوادث پیشگیری نمود.
گزارش آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می دهد در ۱۴ سال گذشته تاکنون ۳۱۵ هزار و ۲۶۴ شهروند ایرانی جان خود را بر اثر سوانح رانندگی در جاده های کشور از دست داده اند که اگر این آمار را در مدت زمان ۱۴ سال تقسیم کنیم نشان می دهد که میانگین در این سالها روزانه ۶۱ شهروند ایرانی جان خود را از دست داده است.
پزشکی قانونی کشور در جدیدترین آمار ثبت مرگ بر اثر تصادفات رانندگی اعلام کرده است در سال ۹۴ حدود 16هزار و 584 نفر در حوادث رانندگي جان خود را از دست دادند . از این آمار ده هزار و 860 نفر در محورهاي برون شهري، چهار هزار و 453 نفر در مسيرهاي درون شهري، 1188 نفر در مسيرهاي روستايي و 83 نفر در محورهايي نامعلوم جان خود را از دست داده‌اند. همچنین در مجموع 313017 نفر مصدوم شده اند. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت در سال گذشته در هر ساعت 9/1 ایرانی در اثر تصادف جان باخته اند.
ایران با 800هزار تصادف جاده ای در سال ( 5/1برابر میانگین جهانی) از حیث آمار در رتبه اول مرگبارترین حوادث جاده‌ای در جهان قرار دارد. تلفات سالیانه حوادث جاده ای ایران با یک جنگ تمام عیار برابری می کند. میانگین  تلفات سالیانه جاده ای در ایران معادل تلفات سقوط 60 هواپیمای مسافربری با 300 سرنشین. هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی در ایران حدود 8% تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر تنها در سال 1390 در حدود 51/910 میلیارد تومان بوده است. البته هزینه درمانی سالانه 1/100 میلیارد تومانی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شده‌اند و هزینه 180 میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه 280 میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌ های جاده‌ای هم باید در این آمارها محاسبه کرد.
در این میان استان فارس در آمار فوتی سوانح ترافیکی رتبه نخست را دارد. غلام‌زاده، مدیرکل پزشکی قانونی استان فارس با ابراز تاسف از اینکه استان فارس از نظر آمار فوتی‌های ناشی از سوانح ترافیکی کشور اول است و بعد از استان فارس، استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان قرار دارند می گوید: در سال گذشته یک هزار و 374 نفر در سوانح ترافیکی از بین رفتند که از این تعداد 386 نفر در تصادفات درون‌شهری و 981 نفر در راه‌ها و جاده‌های برون‌شهری کشته شدند.
موضوع تصادفات را می توان از جوانب مختلف از قبیل علت های زمینه ای بروز تصادفات، نحوه اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی، هزینه هایی که ایجاد می کند، ناتوانی های جسمانی و عواقب اجتماعی که به وجود می آورند، مورد بررسی قرار داد. در مجموع علل حوادث رانندگی و جاده‌ای به چهار عامل انسان، راه و وسیله نقلیه و محیط برمی گردد.با توجه به گستردگی ابعاد این قضیه باید در پی یافتن راهکارهای اساسی و زیربنایی در جهت کاهش آن بود.
 بر اساس آمار و بررسی میزان عوامل تاثیرگذار درتصادف‌های کشور، ۵۲ درصد انسان،۳۰ درصد مشكلات جاده‌ای و ۱۳ درصد نقص فنی خودروها در تصادفات رانندگی نقش دارند.
کارشناسان معتقدند که وضعیت هندسی جاده‌ها یکی از اصلی‌ترین عوامل تصادفات جاده‌ای است و رسیدگی به این موضوع خارج از کنترل پلیس و در حوزه اختیارات و فعالیت‌های وزارت راه است.
مشکل بزرگ دیگر وجود مشکل در روشنایی جاده‌ها است. کمبود یا نبود علایم رانندگی و شب‌نما نبودن بسیاری از آنها، نبود یا وجود اشکال در گارد ریل و استفاده نکردن از گارد ریل فنری، نبود امکانات جدا کننده مسیرهای رفت و برگشت در تعدادی از جاده‌های کشور و مشکلات آسفالت و آب گرفتگی از جمله مشکلاتی است که موجب نا امن شدن جاده‌های کشور می‌ شود.تجربه کشورهای موفق از جمله سوئد نشان می‌دهد که اگر می‌خواهیم در کاهش تصادفات ترافیکی موفق باشیم باید سرعت ارتقای ایمنی راه و خودرو به طور همزمان و با یک سرعت افزایش پیدا کند.
علاوه بر زیرساختهای ناوگان زمینی حمل و نقل، یکی دیگراز علل وقوع تصادفات نیز ناشی از خود فرد و رفتارهای غیربهداشتی ( مثل عدم رعایت قانون، نبستن کمربند ایمنی و نداشتن کلاه ایمنی و ...) است. برای کاهش این حوادث باید بر مبنای اقدامات آموزشی در جهت تغییر این رفتارهای غیربهداشتی و ناهنجاری های فرهنگی در جهت ایجاد یک بستر فرهنگی مناسب تلاش کرد.                                                                ا.جعفری