یک فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به صحبت رئیس جمهور مبنی بر لزوم اجرای برجام داخلی در کشور گفت: «مقصود آقای روحانی از برجام داخلی نوعی آتش بس، وفاق ملی و آشتی ملی میان دو جریان عمده اصولگرا و اصلاح طلب است.»
بعد از اجرای برجام حسن روحانی بارها از لزوم اجرای برجام داخلی یا برجام 2 در کشور سخن گفته است. رئیس جمهور در واکنش به رد صلاحیت برخی نامزدهای انتخابات مجلس گفت که باید از مدل «برجام» استفاده کرد. وی در مورد مسائل اقتصادی نیز بارها از اصطلاح «برجام ۲» استفاده کرده و حتی در مورد مسائل سیاسی هم بارها اصطلاح «برجام داخلی» را بکار برده است.
منظور رئیس جمهور از برجام 2 یا برجام داخلی چیست؟ برای موفقیت در برجام داخلی چه الزاماتی مورد نیاز است؟ هدف اصلی در برجام داخلی چه باید باشد؟
دکتر صادق زیباکلام استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگو با فرارو گفت: «صحبت درباره مقصود آقای روحانی از بیان برجام داخلی نوعی حدس و گمانه زنی است چون ممکن است هرچه ما بگوییم فردا آقای روحانی بگوید منظور من این نبوده است.»
وی ادامه داد: «منتهی می توان با نگاه به برجام اصلی از یکسو و نگاه به شرایط داخلی کشور از سوی دیگر گفت به نظر می رسد مقصود آقای روحانی از برجام داخلی نوعی آتش بس، وفاق ملی و آشتی ملی میان دو جریان عمده اصولگرا و اصلاح طلب است.»
وی افزود: «آقای روحانی می گوید اختلافات دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب به هیچ وجه به اندازه اختلاف ایران و آمریکا نیست و همانطور که ایران و آمریکا توانستند به نوعی توافق و آتش بس برسند چرا در داخل کشور نتوانیم از این حالت کینه توزانه ای که نسبت به هم داریم بیرون بیاییم.»
این فعال سیاسی اصلاح طلب اظهار کرد: «البته موضوع آشتی ملی را آقای هاشمی بعد از حوادث سال 88 عنوان کردند و آقای روحانی به نوعی همان حرف آقای هاشمی را تکرار می کنند اما به نظر من آقای روحانی دارد آب در هاون می کوبد و به همان دلیل که هاشمی نتوانست آشتی ملی ایجاد کند روحانی هم نمی تواند برجام داخلی را از قوه به فعل درآورد.»
زیباکلام درباره دلیل خود مبنی بر عدم موفقیت روحانی در انجام برجام داخلی گفت: «در مورد برجام هسته ای هم ما نیاز به حل بحران داشتیم و هم آمریکا میخواست که بحران هسته ای ایران حل بشود. لذا هم ما یک امتیازاتی دادیم و در برخی موارد عقب نشینی کردیم و هم آمریکا، چون هر دو طرف می خواستند به توافق برسند.»
وی ادامه داد: «اما در مورد برجام داخلی ما شاهد یک تمایل یک طرفه از سوی افرادی همچون آقای هاشمی و روحانی هستیم و طرف مقابل که اصولگرایان هستند خیلی نیاز و تمایل به آشتی ملی ندارند و اساسا آشتی ملی به صرفه و صلاح آنها نیست که بخواهند انجام دهند.»
وی افزود: «لذا مشاهده می شود که پاسخ اصولگرایان به روحانی برای انجام برجام داخلی یک «نه» بزرگ است چون همانطور که عرض شد آنها نیازی به آشتی ملی ندارند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «نمی شود که فقط آقای روحانی در مسیر توافق برای برجام داخلی گام بردارد و طرف مقابل هیچ امتیازی ندهد. چنانکه در برجام اصلی آمریکا امتیازاتی داد و با فعالیت 6 هزار سانتریفیوژ یا با آب سنگین ماندن رآکتور اراک موافقت کرد و در عوض ما قبول کردیم 19 هزار سانتریفیوژ فعال نباشد یا آب سنگین اراک پلوتونیوم تولید نکند.»
زیباکلام در پاسخ به این سوال که موفقیت در برجام داخلی چه الزاماتی نیاز دارد؟، گفت: «اولین گامی که اصولگرایان باید بردارند که بسیار سخت و مشکل است و حاضر نیستند چنین کاری بکنند این است که از بخشی از قدرت خود صرف نظر کنند و انحصار قدرت خود را کاهش دهند که به نظر من به هیچ وجه حاضر نیستند چنین کاری بکنند.»
وی ادامه داد: «به طور مثال اصولگرایان حاضر نیستند مجلس دهم مقداری مستقل باشد و ابتکار عمل داشته باشد و چهره های مستقل بیشتری داشته باشد. آنها حاضر نیستند از انحصار سفت و سختی که بر تلویزیون و سایر قوا دارند کوتاه بیایند.»
وی افزود: «اصولگرایان فقط حاضر شدند قوه مجریه را واگذار کنند که آن هم اجتناب ناپذیر بود؛ چراکه رئیس جمهور باید توسط انتخابات مشخص شود. اما در جاهای دیگر که این اجبار وجود ندارد همچون مجلس که می توانند جلوی حریف را بگیرند از قدرت دست نمی کشند.»
زیباکلام در پاسخ به این سوال که با این شرایط کسانی که قصد اجرای برجام داخلی را دارند باید چه اهدافی را مدنظر قرار دهند؟، گفت: «اگر هیچ فشاری به اصولگرایان وارد نشود هیچ دلیلی وجود ندارد که آنها بخشی از قدرت خود را واگذار کنند.»
وی با بیان اینکه حق دادنی نیست، بلکه گرفتنی است، گفت: «لذا اصلاح طلبان باید تلاش کنند قدرت خود را در مراکزی همچون مجلس افزایش دهند.»
وی افزود: «علی رغم اینکه اصولگرایان به شدت در برابر این اقدام اصلاح طلبان مقاومت خواهند کرد اما خیلی چیزها است که در عین حال به نفع اصلاح طلبان است. مثلا نسل جوانی که در دانشگاه به طور منظم فارغ التحصیل می شود. همین الان 4.5 میلیون دانشجو داریم که شاید فقط نیم میلیون نفر آنها طرفدار اصولگرایان باشند و بنابراین پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان خیلی نیرومند و گسترده است.»
این فعال سیاسی اصلاح طلب تصریح کرد: «لذا اصلاح طلبان می توانند در بخش هایی از حکومت که توسط انتخابات تعیین تکلیف می شود به طور منظم پیشروی کنند که اگرچه این پیشروی کند خواهد بود و با مقاومت اصولگرایان مواجه خواهد شد؛ اما با پشتوانه مردمی که وجود دارد می توان این پیشروی را استمرار داد.»
زیباکلام درباره برداشت خود از موفقیت یا عدم موفقیت برجام داخلی گفت: «برجام داخلی در آن بخش هایی که برای اصولگرایان داوطلبانه است آب در هاون کوبیدن است، اما در بخش های انتخابی می توان قدرت را از اصولگرایان گرفت چنانکه در خرداد 92 قوه مجریه را از آنها گرفتیم و در 7 اسفند 94 نیز باید تلاش کنیم حتی با فرستادن افراد مستقل اجازه حضور تندروها در مجلس را ندهیم.»
