دشت شيراز كه زماني دشتي حاصلخيز، با باغ‌هايي مصفا و چشم‌اندازهايي منحصر به‌فرد بود و منابع آبي متعددي آن را سيراب مي‌كرد، اكنون در چنبره خشكسالي، فرتوت و چروكيده به‌نظر مي‌رسد.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) منطقه فارس، شيراز با مساحتي حدود يك هزار و 452 كيلومترمربع، شامل دشتي با وسعت 598 كيلومتر مربع و ارتفاعاتي كه دور تا دور اين دشت را گرفته است، نقطه‌اي مطلوب براي باغ‌داري و كشاورزي بوده است.
از گذشته دور دشت شيراز يكي از بهترين نقاط به‌لحاظ آب و هوايي محسوب مي‌شد و به‌عنوان نقطه‌اي معتدل، مورد توجه و مد نظر بسياري قرار داشت و در سال 88 و طبق آخرين آمار اين دشت پهناور را 2 هزار و 722 حلقه چاه، 34 رشته قنات و 90 دهنه چشمه، به حدي بيش از كفايت، سيراب مي‌كرد، آنقدر كه باغ‌هاي مفرح و كشتزارهاي وسيع در اين پهنه ايجاد شده بود.
اگرچه توسعه شهر و شهرنشيني يكي از عوامل مخرب باغ‌ها و كشتزارها محسوب مي‌شود اما طي سال‌هاي اخير خشكسالي، بي‌رحمانه دشت شيراز را فرسوده و فرتوت كرد به‌طوريكه امروز و بر اساس آخرين سرشماري‌هاي انجام شده از آن تعداد منابع آبي، 586 حلقه چاه، 5 رشته قنات و 22 دهنه چشمه به كلي خشك شده و آبدهي بسياري از چشمه‌ها و قنوات بزرگ تامين كننده آب مورد نياز باغ‌ها خصوص باغ‌هاي قصردشت به شدت كاهش يافته است.
براساس اين گزارش، بررسي‌هاي انجام شده روي نوسانات سطح آب زيرزميني دشت شيراز، نشان‌دهنده افت كل اين سفره به ميزان 6.2 متر طي20 سال گذشته است.
از آنجا كه شاهد كاهش مساحت اراضي كشاورزي نسبت به گذشته هستيم اين امر، مشكلات شديدي در رابطه با كاهش سطح آب در اين حوزه را به همراه داشته و دارد.
اگر چه در حوزه شرقي دشت، خوشبختانه با كاهش سطح آب مواجه نبوده‌ايم اما در نواحي شمال غربي و غرب اين دشت به ويژه در باغ‌هاي موجود، مشكلات بسياري بروز پيدا كرده كه خود عاملي در تسريع روند تخريب فضاي سبز كهنسال باغ‌هاي شيراز شده است.
اين گزارش مي‌افزايد كه با هماهنگي سازمان آب منطقه‌اي فارس و شهرداري شيراز تا كنون 12 حلقه چاه عميق به منظور تامين آب فضاي سبز و باغ‌هاي قصردشت حفاري شده تا حيات مجموعه باقي مانده از ريه سبز شيراز، حفظ شود.
اما در چنين شرايطي، كارشناسان آب، راهكارهايي براي برون رفت از مشكل پيشنهاد مي‌دهند كه از آن جمله مي‌توان به ممانعت از بهره‌برداري بيشتر از سفره حوزه غربي شيراز، توسعه كشت‌هاي گلخانه‌اي به جاي روش‌هاي سنتي، توسعه صنعت و جلوگيري از حفر چاه‌هاي غيرمجاز احتمالي اشاره كرد.
به عقيده كارشناسان، خشكسالي جدي‌ترين معضل فيزيكي براي كشاورزي در جهان به‌شمار مي‌رود.
به گفته نماينده يونسكو، خشكسالي 25 درصد از مردم جهان را تحت تاثير قرار داده است.
مطالعات انجام شده مويد اين نكته است كه خشكسالي به نبود يا اندك بودن باران در يك دوره طولاني گفته مي‌شود كه باعث از بين رفتن توازن در ميزان آب و در نتيجه؛ كمبود آب، نابودي گياهان، كم شدن شدت جريان آب براي نيروگاه‌هاي برق آبي، كاهش عمق آب‌هاي سطحي و خاك مرطوب شود.
به گزارش ايسنا و به اعتقاد صاحب‌نظران بايد براي برون رفت از اين بحران، مديريت منابع آب و استفاده از امكانات موجود را مورد توجه قرار داده و جهاني فكر كردن در خصوص مصرف بهينه آب و مديريت منابع در دسترس را الگوي استفاده خود قرار دهيم.
منبع: سازمان آب منطقه‌اي فارس
