سومین همایش مشترک انجمن مدیریت ایران و دانشگاه خاتم، با عنوان همایش علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی در محل دانشگاه خاتم و با حضور استادان برجسته کشور، اقتصاددانان، اعضای انجمن‌های علمی، اعضای انجمن مدیریت ایران، کارشناسان و جمعی از دانشجویان برگزار شد.

به گزارش حافظ نیوز به نقل از تابناک اقتصادی، در این همایش دکتر فیروزه خلعتبری اقتصاددان برجسته کشوربا محور الزامات و پیش‌نیازهای اقتصاد مقاومتی و رتبه‌بندی آن‌ها سخنرانی کرد.

وی در این همایش با اشاره به تعریف و هدف اقتصاد مقاومتی گفت: در حقیقت مقابله با ضربه‌ها و آسیب‌پذیری منتهی به از دست دادن هویت ساختاری و زایل شدن پایداری، آن چیزی است که اقتصاد مقاومتی می‌خواهد. بر این اساس باید عواملی که باعث می‌شوند در اقتصاد مقاومتی هویت ساختاری و پایداری یک مملکت و یا یک بنگاه از دست برود، شناسایی شده و پیش از آنکه این عوامل بتوانند بر ما غالب شوند و آسیب برسانند، بتوانیم راه مقابله و ایستادگی در مقابل آن را شناسایی کنیم.

این اقتصاددان افزود: امروز در سطح دنیا، مقام‌های نظارتی و تنظیمی بحث مقاومت و ایجاد قدرت آن را در سطح بنگاه‌ها و دستگاه‌ها مطرح کرده و مورد توجه قرار داده‌اند. در این راستا اعتقاد دارند که این مقاومت باید سازمان‌یافته شود، چراکه مقاومت حتی از رشد نیز مهم‌تر است. 

وی ادامه داد: ریشه‌ مقاومت، قابلیت پیش‌بینی‌کردن و اصلاح ضربه‌ها و اختلالاتی است که ممکن است ساختار را تخریب کند و یا پایداری را از بین ببرد. بنابراین آنچه ما می‌خواهیم این است که ظرفیت‌های بالقوه‌ای در اقتصاد ایجاد شود تا بتواند خطر تخریب ساختار و زایل شدن پایداری را از بین ببرد.

خلعتبری خاطرنشان کرد: در این مسیر یک پیش‌نیاز پایه‌ای وجود دارد و آن ایجاد زمینه و فرصت مناسب برای نقش‌آفرینی کل مردم جامعه و همه‌ی فعالان اقتصادی و همچنین مشارکت حداکثری همه‌ی آحاد مردم است. هر یک نفری که ما از سیستم اقتصادی کنار می‌گذاریم، یک نفری است که می‌تواند به ما آسیب برساند.

وی در مورد منطق این پیش‌نیاز ادامه داد: منطق این پیش‌نیاز این است که مقاومت، جمع‌پذیر نیست. قدرت مقاومت هر جامعه معادل قدرت مقاومت ضعیف‌ترین حلقه‌ آن است. پس باید همه آحاد مردم جامعه مشارکت کنند تا مقاوم‌سازی به صورت هم‌افزوده حاصل شود و همه توانمندتر شوند.

خلعتبری در خصوص پیش‌نیازهای محیطی تصریح کرد: حفظ دستاوردهای کشور، تداوم پیشرفت، تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی، تحقق سند چشم‌انداز بیست ساله، پویا و پیشرو بودن اقتصاد و برقرارسازی الگویی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام از جمله پیش‌نیازهای محیطی اقتصاد مقاومتی است.

وی در ادامه در خصوص ضرورت‌ها و منطق این پیش‌نیازهای محیطی تأکید کرد: تداوم زندگی، حفظ انسجام در جریان زمان و ایجاد وحدت و پیوستگی ملی از جمله این موارد هستند، چراکه اگر این سه عامل وجود نداشته ‌باشد، اقتصاد مقاومتی نمی‌تواند پا بگیرد. باید توجه کنیم که آنچه تحت عنوان پیش‌نیازهای محیطی ذکر شد، مخصوص کشور ایران است و ممکن است در سایر کشورها و محیط‌ها صدق نکند.

خلعتبری در خصوص پیش‌نیازهای خاستگاهی اقتصاد مقاومتی و ضرورت‌های آن‌، اضافه کرد: دستیابی به اقتصاد متکی به دانش و فناوری، با ماهیت دانش بنیان و تحقق عدالت بنیانی در اقتصاد و روابط‌ اجتماعی از جمله این پیش‌نیازها است. این پیش‌نیازها به دلایلی مانند تقویت موتور حرکت اقتصاد، تداوم خلاقیت و پویایی و تسهیل شناخت محورهای مقاومت و طراحی ضوابط مقابله با ضربه در نظر گرفته‌ شده‌اند. برخلاف پیش‌نیازهای محیطی که وابسته به آن محیط و جامعه است، پیش‌نیازهای خاستگاهی تقریباً عام است. یعنی مقاومت به وجود نمی‌آید مگر آنکه دانش‌بنیانی و عدالت محوری وجود داشته‌باشد. اگر این دو عامل نباشند جامعه منسجم نمی‌شود و در همه دنیا نیز صدق می‌کند.

وی در ادامه در خصوص پیش‌نیازهای مدیریتی اقتصاد مقاومتی ادامه داد: درون‌زا سازی روندهای اقتصادی و برون‌گرا بودن نگاه مسئولان در اقتصاد در زمره پیش‌نیازهای مدیریتی قرار دادند. این موارد در راستای ایجاد توان رقابت و کوتاه‌کردن دوره‌ی اثرپذیری از ضربه در نظر گرفته ‌شده‌اند.

خلعتبری ضمن ارائه تعریفی دیگر از اقتصاد مقاومتی که بیان می‌کند این اقتصاد، اقتصادی است که ظرف کوتاه‌ترین مدت، ضربه‌ها را در خود حل می‌کند و به مسیر رشد بازگشته و شروع به پویایی و بالندگی می‌کند، افزود: داشتن نقشه‌ راه برای عرصه‌های مختلف جزء الزامات ساختاری اقتصاد مقاومتی است.

وی در تعریف نقشه‌ راه خاطرنشان کرد: نقشه‌ راه تصویر وضعیت در میان‌مدت را مشخص می‌کند و عوامل نامنتظر را کاهش می‌دهد. وقتی بدانیم کجا می‌رویم، انتظار آن را نیز داریم. وی ادامه داد: برنامه‌ریزی برای مقاومت یک برنامه‌ریزی بسیار ویژه‌ای است. بهره‌وری، زیرساخت‌های درست، تجهیز منابع، عدالت بنیانی و دانش‌بنیانی، ابزارهای ما در برنامه‌ریزی برای مقاومت هستند. نقشه‌ راه به ما نشان می‌دهد که چگونه با توجه به ابزارهایمان، به محدوده‌ی مقاومتی خواهیم رسید.

وی ادامه داد: وجود زیرساخت‌های قانونی، از دیگر الزامات ساختاری اقتصاد مقاومتی است. وجود زیرساخت‌های قانونی برازنده، احتمال فساد را کاهش می‌دهد و حق و حقوق همه‌ فعالان اقتصادی را مشخص می‌کند. بسیاری معتقد هستند که اگر سیاست‌های کلی اصل 44 اجرا شود و بخش خصوصی، به واقع فعال شود و بتواند خود تصمیم بگیرد، این زیر ساخت ایجاد خواهد شد اما به گمان من ایجاد این زیرساخت، بیش از این نیاز به کار دارد تا این روابط بتوانند متبلور شود.

این اقتصاددان به شفاف‌سازی به عنوان دیگر الزامات ساختاری اشاره و تصریح کرد: شفاف‌سازی عامل کاهش فساد است و برنامه‌ریزی را تسهیل می‌کند، زیرا افق دید را گسترش می‌دهد.

وی در خصوص مدیریت مقاومت ادامه داد: ما چهار نوع ماهیت مدیریت داریم که عبارتند از مدیریت تداوم، مدیریت امنیت، مدیریت خطرهای مخرب ساختار و مخل پایداری، مدیریت بحران و مدیریت اضطرار. به عنوان مثال وضعیت آب کشور، به مدیریت بحران نیاز دارد. برقراری عدالت و عدالت‌محوری، مدیریت امنیت نیاز دارد. جامعه‌ی ناراضی، جامعه‌‌ای پایدار نیست. مدیریت انرژی، مدیریت تداوم است. وضعیت بودجه، مدیریت اضطرار است، چراکه در صورت عدم مدیریت، قدم بعدی بحران است. ماهیت مدیریت‌ مورد نیاز، در ابتدا باید در نقشه‌ی راه مشخص شود.

خلعتبری تأکید کرد: جامعه باید برداشت خود را نسبت به مقاوم‌سازی اصلاح کند و مقاومت به یک باور در زندگی تبدیل شود. این باور باید در تمام سطوح  از خرد تا کلان نهادینه شده و به صورت یک الزام به کار گرفته شود؛ در غیر این صورت کاری پیش نمی‌رود. وی در خصوص طراحی رویه‌ مقاومت خاطرنشان کرد: الزام به طراحی رویه‌ی مقاومت یکی از موارد کلیدی است که هر کشور یا هویت باید رویه‌ی ویژه‌ی خود را طراحی و اجرا کند. باید توجه داشت که چارچوب رویه‌گذاری نیز استاندارد است. 

وی در خصوص مراحل مقاوم‌سازی اقتصاد ادامه داد: گام نخست برنامه‌ریزی برای ظرفیت‌سازی است که تدوین راهبرد و تعیین سیاست‌ها برای ایجاد ظرفیت پیشگامی را شامل می‌شود. وقتی این ظرفیت ایجاد شد گام دوم برنامه‌ریزی برای حفظ این ظرفیت در قالبی پویا و پایاست. در مورد ایران مرحله‌ی دوم شامل دوره‌ای تا زمان چشم‌انداز و بعد از آن آینده‌ی درازمدت است.

فیروزه خلعتبری در خصوص شناخت اولویت‌ها در اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: اولویت‌ الزامات و پیش‌نیازها با عنایت به محورهای مقاومت مشخص می‌شود. در این راستا، پرداختن به محور مقاومت، اولویت مطلق است و موارد پایه‌ای همواره بالاترین اولویت را دارند.

وی در خصوص محورهای مقاومت گفت: کوچک شدن نقش ایران در جهان، کاهش ملموس در منابع حیاتی، ناهنجار شدن استفاده از منابع انرژی، افت جدی کارآیی و بهره‌وری در فعالیت‌ها و فعالان اقتصادی، محدود شدن عدالت‌محوری در زندگی اقتصادی و بزرگ و ناکارآمد شدن زیاد از حد دولت، از جمله این محورهاست. وی در پایان در خصوص رتبه‌بندی الزامات و پیش‌نیازها تأکید کرد: برای تعیین درجه اهمیت هر یک از الزامات و پیش‌نیازها باید دید که این الزامات به کدام محور مقاومت مربوط می‌شود و اولویت آن محور چقدر است. هر چه ارتباط با محور مهم‌تر بالاتر باشد، رتبه‌ی آن الزام یا پیش‌نیاز بالاتر می‌رود.

در این همایش همچنین جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و ابهامات حاضران در خصوص موضوع بحث برطرف شد.