سیستم گزارش‌دهی در کشور ما اشکال دارد و نه این گزارش، بلکه بیشتر گزارش‌ها شاخص‌ها و ملاک‌های مهم را رعایت نمی‌کنند.

به گزارش حافظ نیوز به نقل از شرق، علیرضا دبیر، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، روز گذشته گزارش نظارتی شش‌ماهه پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سال ٩٤ شهردار تهران را در جلسه شورا ارائه کرد و همان ابتدا گفت: به گزارش‌های مالی و فاینانس شهرداری دسترسی نداریم و مدیران شهرداری اجازه نمی‌دهند ما به این اطلاعات دسترسی داشته باشیم، بااین‌حال از طریق دسترسی به سیستم‌های دیگر و بازدیدهای کارشناسان این گزارش را تهیه کرده‌ایم.

وی تأکید کرد که مبنای این گزارش از پروژه‌های مستمر و غيرمستمر در مناطق و معاونت‌ها، ارائه اطلاعات از سوی شهرداری تهران و انجام بازدیدهای میدانی و بررسی و تأیید نهایی توسط کارشناسان بوده است. دبیر تعداد کل پروژه‌های تملک دارایی سرمایه‌ای در شهرداری تهران را دوهزارو ٣٥٥ پروژه اعلام کرد و گفت: « هزارو ٥٣٧ پروژه مستمر و ٨١٨ پروژه غیرمستمر در شهر تهران در حال اجراست که از این تعداد هزارو ٩٦٠ پروژه در مناطق و ٣٩٥ پروژه در معاونت‌های شهرداری تهران اجرا می‌شود. قابل‌توجه است که ما در این مدت از همه پروژه‌ها بازدید مستقیم داشتیم و تنها صد پروژه توسط کارشناسان کمیسیون بازدید نشده است و این پروژه‌های بررسی‌نشده هم مربوط به پروژه‌هایی است که اعتبار آنها توسط شهرداری به واحد اجرائی ابلاغ نشده است. در میان پروژه‌های بازدیدشده، ٨١٨ پروژه غیرمستمر و هزارو ٥٣٧ پروژه مستمر در مناطق و معاونت‌ها بوده است».

وی به بیان جزئیات میانگین پیشرفت فیزیکی موردانتظار در زمان بازدید از پروژه‌های غیرمستمر پرداخت و گفت: ٥٤,٤٠ درصد کل پروژه‌های غیرمستمر شهرداری تهران در سال ٩٤ مطابق با برنامه اعلام‌شده بوده و ١٩.٨٠ درصد با تأخیر مواجه است. دراین‌میان سهم تأخیر پروژه‌ها در مناطق شهرداری تهران ١٤ درصد بود و در معاونت‌ها ٢٢.٨٠درصد بوده است. برهمین‌اساس میزان تطابق پیشرفت پروژه‌ها با برنامه در زمان بازدید در مناطق ٣٣.٨٠ درصد، در معاونت‌ها ٣٦ درصد و در مجموع پروژه‌های غیرمستمر ٣٤ درصد بوده است. به‌این‌ترتیب پیشرفت موردانتظار در کل پروژه‌های غیرمستمر شهرداری حدود ٥٤ درصد بود؛ اما با میانگین پیشرفت ٣٤ درصدی پروژه‌ها در شش‌ماهه اول سال مواجه شدیم.

دبیر براساس این گزارش اعلام کرد که از ٧٦٥ پروژه غیرمستمر بازدیدشده، ٤٤٢ پروژه از زمان‌بندی خود عقب هستند. وی در تشریح علل تأخیر در پروژه‌های غیرمستمر بازدیدشده شهرداری تهران گفت: «از میان چند عامل زمین، طراحی و برنامه‌ریزی، پیمانکار، اجرا و مالی، سهم مشکلات مالی بیش از همه موارد است. مهم‌ترین دلیل عقب‌ماندگی پروژه‌ها مشکلات مالی و کمبود نقدینگی بوده که سهم این بخش بیش از ٤٠ درصد است. رتبه بعدی دلایل با ٢٨ درصد مربوط به قسمت «سایر موارد» بود که در این گزارش موارد آن بیان نشد. پس از این موارد، زمین با ١٣ درصد و اجرا با ٧.٥ درصد بیشترین سهم را در تأخیر پروژه‌های غیرمستمر شهرداری داشته‌اند.دبیر در توضیح وضعیت اجرائی پروژه‌های غیرمستمر بازدیدشده در مناطق و معاونت‌ها هم گفت: «٥٥.٢درصد کل پروژه‌های غیرمستمر بازدیدشده شهرداری تهران در دست اجرا هستند و ٣٢.٢ درصد هیچ فعالیت اجرائی‌ای ندارند».

دبیر تصریح کرد: حدود یک‌چهارم پروژه‌های مناطق و معاونت‌ها به دلیل عدم ابلاغ اعتبار شروع نشده است. همچنین ٢٣درصد پروژه‌های شهرداری دارای تغییر هستند. به این معنی که ١٨ درصد پروژه‌ها درباره سال اتمام پروژه از طرح و پیش‌بینی اولیه منحرف شده‌اند. همچنین ٢٣.٢ درصد پروژه‌های شهرداری در سال ٩٤ دارای تغییر بوده‌‌اند، ١٨ درصد خاتمه یافته‌‌اند، ٧.٤ درصد هم تغییر در برآورد اولیه داشته‌اند. بر اساس این آمار، وضعیت مطالعات پروژه‌های غیرمستمر شهرداری نشان می‌دهد که در شش‌ماهه اول سال ٩٤ مطالعات بیش از ٦٠ درصد پروژه‌های کل شهرداری تهران توسط شهرداری انجام شده و مطالعات کمتر از ٣٠ درصد پروژه‌ها به مشاور سپرده شده است.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران جدول مقایسه‌ای از وضعیت اجرائی پروژه‌های غیرمستمر شهرداری تهران در سال‌های ٩٠، ٩١، ٩٢، ٩٣ و ٩٤ را ارائه کرد و گفت: تعداد پروژه‌هایی که فعالیت اجرائی ندارند در سال ٩٠ در زمان انجام همین گزارش حدود ٥,٥٠ درصد بوده که در سال ٩١ به حدود ١٣ درصد، در سال ٩٢ حدود ١٩ درصد، در سال ٩٣ حدود ٢٨ درصد و در شش‌ماهه سال جاری به حدود ٣٢ درصد رسیده است. نکته حائزاهمیت تعداد پروژه‌های غیرمستمر دردست‌اجرای شهرداری تهران در همین دوره زمانی بوده است که تفاوت چندانی نداشته است. به نحوی که در سال ٩٠ این تعداد ٤٧ درصد، در سال ٩١ بیش از ٤٨ درصد، در سال ٩٢ بیش از ٥٠ درصد و در سال ٩٣ بیش از ٤ درصد بوده و در نهایت در سال ٩٤ به بیش از ٥٥ درصد رسیده است. وی می‌گوید در سال ٩١، درصد پروژه‌های عقب‌تر از زمان موردانتظار بیش از ٤٩درصد بوده است که این میزان در سال ٩٤ به بیش از ٥٧ درصد رسیده است. دبیر می‌گوید در بررسی نحوه ارجاع کار پروژه‌های سرمایه‌ای غیرمستمر در شهرداری تهران از سال‌های ٩٠ تاکنون مشخص شد که درصد ارجاع کار از طریق مناقصه عمومی از ٢٦ درصد در سال ٩١ به ٣٦ درصد در سال ٩٤ افزایش یافته است.

دراین‌میان تعداد واگذاری پروژه‌ها از طریق ترک تشریفات در سال‌های ٩١ تا ٩٤ به ترتیب ٧.٩، ١٦.٥، ١٠.٥ و ١١.٨ بوده است و سهم واگذاری پروژه‌ها به واحدهای تابعه شهرداری در سال ٩١ بیش از ٥١ درصد، در سال ٩٢ بیش از ٣٩ درصد، در سال ٩٣ بیش از ٣٩ درصد و در سال ٩٤ بیش از ٩ درصد بوده است. افزایش تعداد موارد استعلامی در این واگذاری‌ها هم درخور توجه است؛ به‌نحوی‌که تعداد پروژه‌های استعلامی از بیش از دو درصد در سال ٩١ به بیش از ٣٣ درصد در سال ٩٤ افزایش یافته است. این عضو شورای شهر تهران معتقد است این روند کار که نگران‌کننده است، خودش را در حسابرسی‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد.

در این قسمت جلسه محسن پیرهادی در توضیحی تکمیلی و در دفاع از این گزارش گفت: شهرداری تهران قراردادهای بزرگ را تبدیل به قراردادهای کوچک می‌کند و به جای برگزاری مناقصه عمومی، پروژه‌ها را استعلامی واگذار می‌کند و این روش خوبی نیست.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در ادامه این گزارش به پیشرفت فیزیکی پروژه‌های مستمر پرداخت و گفت: پیشرفت فیزیکی پروژه‌های مستمر در کل شهرداری تهران مطابق با زمان‌بندی، متر از دو درصد است و بیش از ٦٣ درصد پروژه‌ها از برنامه زمان‌بندی خود عقب هستند. رقم این تأخیر در پروژه‌های مستمر در مناطق، بیش از ٦٠ درصد و در معاونت‌ها بیش از ٦٤ درصد است.

علل تأخیر در پروژه‌های مستمر هم بیشتر مربوط به مسائل مالی است. براین‌اساس ٥٦ درصد پروژه‌ها به دلیل مسائل مالی متوقف شده یا تأخیر دارند. پس از مسائل مالی بیشترین دلیل تأخیر مربوط به پیمانکاران است . وی درباره شرایط اجرای زیرپروژه‌های مربوط به پروژه‌های مستمر هم گفت: یکی از مشکلات اصلی ما با همین زیرپروژه‌هاست که ذی‌حسابان باید دقت بیشتری درباره آنها داشته باشند و قیمت‌های تمام‌شده پروژه‌ها را در مورد آنها درست اعلام کنند تا رقم تمام شده پروژه‌ها بالا نرود. مشکل دیگر ما ردیف‌های اعتباری است که برای یک پروژه تعیین می‌شود و بعد در جای دیگری خرج می‌شود و خود پروژه متوقف می‌ماند.  دبیر در تشریح نهایی وضعیت پیشرفت فیزیکی پروژه‌های تملک دارایی سرمایه‌ای شهرداری (مستمر و غیرمستمر) تأکید کرد پیشرفت برنامه‌ای مورد انتظار ٥٢ درصد بوده، اما میانگین پیشرفت کل پروژه‌ها ٣٦ درصد است؛ به این معنی که بیش از ١٠ درصد عقب‌ماندگی در کل پروژه‌های شهرداری وجود دارد.

دبیر همچنین به قراردادهای غیرمرتبط با موضوع پروژه اشاره کرد و گفت: متأسفانه در مناطق، بودجه را بابت انجام کار دیگری از شورا گرفته‌اند اما این اعتبار را برای کار دیگری هزینه می‌کنند. ٢١ درصد پروژه‌های غیرمستمر مناطق شهرداری تهران و ١٥ درصد پروژه‌های مستمر مناطق، قراردادهای غیرمرتبط با موضوع پروژه دارند؛ به این معنی که بیش از هزارو ٦٠٠ پروژه در مناطق با قراردادهای غیرمرتبط با موضوع پروژه واگذار شده‌اند. براساس این گزارش دبیر، میانگین پیشرفت فیزیکی کل پروژه‌های مستمر و غیرمستمر در مناطق شهرداری تهران از ابتدای شروع به کار پروژه تاکنون نشان می‌دهد كه مناطق یک و ١٤ بیشترین میزان پیشرفت را دارند و مناطق ١٠ و ١٣ کمترین میزان پیشرفت فیزیکی را داشته‌اند. در معاونت‌ها به جز معاونت منابع انسانی، بیشترین پیشرفت فیزیکی کل پروژه‌ها مربوط به معاونت فنی و عمران و کمترین آن در معاونت فرهنگی و اجتماعی بوده است.

وی تأکید کرد بودجه نقد در بودجه کل شهرداری تهران ٣٥ درصد و بودجه غیرنقد ٦٥ درصد است. همچنین درآمد غیرنقدی شهرداری تهران، پنج درصد بیش از حد انتظار شش‌ماهه و درآمد نقدی ١٠ درصد کمتر از انتظار شش ماهه محقق شده است.

پس از ارائه این گزارش، احمد دنیامالی به عنوان مخالف گفت: آقای دبیر مطمئن باش من از شما بهتر می‌دانم در پروژه‌های عمرانی شهرداری چه خبر است و به ولله نمی‌خواهم از شهرداری دفاع کنم، اما باید منصفانه حرف بزنیم و من هم می‌خواهم جانب انصاف را بگیرم. از نظر من این گزارش کامل نیست و اشکالات زیادی دارد و ارائه این اعداد و ارقام که رسانه‌ها منتشر می‌کنند، حتما ابهامات زیادی را به وجود می‌آورد.

وی با اذعان به اینکه حتما در مجموعه بزرگی، مانند شهرداری اشکالات و اشتباهاتی وجود دارد، گفت: سیستم گزارش‌دهی در کشور ما اشکال دارد و نه این گزارش، بلکه بیشتر گزارش‌ها شاخص‌ها و ملاک‌های مهم را رعایت نمی‌کنند. معلوم است که اگر من یا هر فرد دیگری سیاه‌نمایی کنیم و آمارهای منفی بدهیم رسانه‌ها حرف‌های ما را منتشر می‌کنند اما اگر عادی صحبتی کنیم، منتشر نمی‌شود. من هم رئیس کمیسیون هستم و سؤالم این است که چرا این گزارش قبل از ارائه در شورا به دست ما نرسید و حالا اگر من از این گزارش دفاع کنم از پنج سال فعالیت خودم که در شهرداری بوده‌ام دفاع نکرده‌ام. اما مهدی چمران، رئیس شورای شهر در دفاع از گزارش برآمد و گفت: این گزارش کمیسیون است و نه گزارش شهرداری و حسابرس؛ اصلا به همین دلیل آوردیم در شورا تا نقدهای اعضا را داشته باشیم. از نظر من اصلا سیاه‌نمایی ندارد و هیچ مشکلی را هم ایجاد نخواهد کرد. خدا آقای خادم را که برای اولین‌بار این گزارش‌ها را شروع کرد عمر بدهد. زمانی که شروع کردیم ٧٠ درصد پروژه‌های شهرداری غیراستعلامی بود، اما حالا به ٩ درصد رسیده است و این یعنی گزارش‌ها تأثیر دارد.

رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران هم در دفاع از گزارش، گفت: عده‌ای در شورا راهنما را یک طرف می‌زنند و طرف دیگر می‌روند؛ راست و چپ هم ندارد. باید درباره این گزارش تشکیک کنیم که آیا گزارش‌های داده‌شده درباره پروژه‌ها واقعی است یا نه ؟ چرا قیمت تمام‌شده خدمات و پروژه‌ها مشخص، معقول و معمول نیست؟ مگر می‌شود هزینه تمام‌شده نقاشی دیواری یک منطقه ٢٥٠ هزار تومان باشد، اما در منطقه‌ای دیگر بیش از یک میلیون تومان؟ مگر چندی قبل شورا در مصوبه‌ای دست شهردار را باز نگذاشت تا تمام طلب‌های پیمانکاران را تسویه کند، چرا انجام نشده که امروز یکی از دلایل اصلی توقف پروژه‌ها همین طلب‌ها باشد؟

با شهرداری بسته‌ام یا نبسته‌ام ؟

علیرضا دبیر و محمد سالاری در جریان گزارش نظارتی شش‌ماهه پروژه‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای سال ٩٤ شهردار تهران تکه‌پراکنی داشتند. دبیر در فواصل گزارش و بخش پایانی آن خطاب به چند عضو از جمله سالاری، چند بار گفت: یک‌سری می‌گویند من با شهرداری بسته‌ام و حالا چیز دیگری می‌گویند، حالا معلوم شد که من نبسته‌ام‌!؟ در بخش دیگری از جلسه باز هم دبیر گفت: آقای رئیس، آقای سالاری رویکرد جدید من را به شهرداری تبریک می‌گویند، من هم می‌خواهم رویکرد جدید ایشان را تبریک بگویم . دبیر در چند ماه اخیر با شروع بررسی گزارش حسابرسی سال ٩٢ شهرداری تهران که بخش‌هایی از آن منتشر شد و هنوز هم باز است، چالشی را میان اعضای شورا و شهرداری تهران ایجاد کرد. این گزارش و انتشار کم‌سابقه و تقریبا بدون سانسور بخش‌هایی از آن، نکات درخور توجه زیادی داشت که یکی از مهم‌ترین نکات آن زاویه‌گرفتن خود دبیر به عنوان یکی از حامیان قدیمی قالیباف بود.