جنبش دانشجویی ایران با هرگونه گرایش فکری و سیاسی در دورههای مختلف حیات مبارزاتی خود دارای ویژگیهای همچون ظلمستیزی، بیگانهستیزی، عدالتخواهی و استقلال طلبی بوده است که 16 آذر 32 و 13 آبان ماه 58 و حضور چشمگیر در هشت سال دفاع مقدس به عنوان مظهر بیگانهستیزی و استکبارستیزی جنبش دانشجویی در ایران به شمار میرود.
"حافظ نیوز"، از زمان تأسیس دانشگاه تهران در سال 1312 تا سقوط رضاشاه در سال 1320 با توجه به نوپابودن دانشگاه و تعداد اندک دانشجو که اکثریت آنان از طبقه ثروتمند بودند، فعالیت سیاسی دانشجویان چشمگیر نبود.
در این دوران که با انقلاب کمونیستی در روسیه در سال 1917 میلادی همزمان بود، بیشتر فعالیتهای دانشگاهی بعد از شهریور 20 در قالب احزاب و گروههای سیاسی با گرایشهای فکری مختلف شکل گرفت که میتوان آنها را به سه جریان کلی شرق گرا (کمونیستی چپ)، غرب گرا (لیبرالیستی) و اسلامگرا (مذهبی) تقسیم بندی نمود.
احزابی همچون حزب توده، جبهه ملی و جمعیت فدائیان اسلام بتدریج در دهه 1320 پا به عرصه وجود نهادند که در دانشگاه نیز این سه جریان فکری طرفدارانی پیدا کرد و دست به یک سری فعالیتهای سیاسی زدند.
نمونه بارز این فعالیتها در آستانه سفر نیکسون، معاون اول رئیس جمهور آمریکا در 16 آذر ماه 32 به تهران آن هم بعد از کودتای 28 مرداد 32 بود که در نهایت منجر به شهادت سه تن از دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران به نامهای مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و بزرگ نیا شد.
در اعتراض به این حادثه دانشجویان به رهبری (شهید) چمران به مدت 15 روز از شرکت در کلاسهای درس خودداری کردند
گرچه تا سال 42 بیشتر فعالیتهای دانشجویی مربوط به احزاب غیر مذهبی چپ و راست بود، ولی بعد از قیام 15 خرداد 42 فعالیت نیروهای مذهبی پر رنگ تر و از اعتبار بیشتری برخوردار شدند.
از سال 50 به بعد، چهرههای معروف مذهبی از جمله شهیدان حجج الاسلام مطهری، بهشتی، مفتح، دکتر بهشتی، شهید رجایی و آیت الله خامنه ای ارتباطی مستمر با جنبش دانشجویی برقرار کردند.
بویژه دکتر شریعتی و شهید مطهری توانستند بین دانشجویان و روحانیت مبارز و اسلام پیوند مستحکمی برقرار كنند.
دانشجویان در انقلاب به عنوان نیروهای تحصیلکرده پیشقراولان مبارزه و نقش تعیین کننده ای در انقلاب داشتند؛ آنان افکار انقلابی را از طریق انتقال به خانواده و فامیل و ارتباط با مدارس و دانشگاهها، تماس با تودههای مردم با حضور و فعالیت در مساجد و ایراد سخنرانی و پخش اعلامیه و نوارکاست سخنرانی حضرت امام، و کشاندن اعتراضات به سطح شهر و تظاهرات در خیابانها و جامعه منتقل میکردند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دانشجویان در عرصههای مختلف انقلاب حضور فعال داشتند و در تشکیل نهادهای انقلاب از جمله جهاد سازندگی، کمیتههای انقلاب، سپاه پاسداران و بنیاد مستضعفان پیشقدم بودند.
مهمترین فعالیت دانشجویان در 13 آبان ماه 1358 رقم خورد؛ همانطور که جنبش دانشجویی در 16 آذر در مبارزه با استکبار جهانی و بیگانه ستیزی متولد شده بود در 13 آبان ماه نیز جنبش دانشجویی با بیگانه ستیزی عجین شد و با تصرف جاسوسخانه آمریکا به وسیله دانشجویان پیرو خط امام (ره) به عنوان انقلاب دوم از سوی حضرت امام خمینی (ره) نام گرفت.
و با شروع جنگ تحمیلی دانشجویان که در طول مبارزات خود بیگانه ستیزی را از رهبر و مقتدای خود آموخته بودند درس را رها کرده، و به منظور پاسداری از نظام جمهوری اسلامی به سوی جبهههای جنگ شتافتند و حتی برخی از آنان فرماندهی جبهههای جنگ را پذیرفتند و منشأ تحولات چشمیگری در طول هشت سال دفاع مقدس شدند.
بطوریکه در دی ماه سال 59 جمعی از مخلصترین دانشجویان پیرو خط امام به فرماندهی دانشجوی شهید سید حسین علم الهدی تا آخرین نفس در مقابل دشمن بعثی جنگیدند و مظلومانه در خون خود آرمیدند.
متأسفانه هرچه از سالهای بعد از جنگ عبور میکنیم برخی از دانشجویان تحت تأثیر جریانات سیاسی بیرون از دانشگاه از بیگانه ستیزی که نمونه بارز فعالیت دانشجویی قبل و بعد از انقلاب اسلامی تلقی میشد، فاصله گرفته و به سمت اندیشههای لیبرالیستی و سکولاریستی روی آورده و در وقوع حوادثی همچون کوی دانشگاه و آشوبهای خیابانی بعد از انتخابات دولت دهم (فتنه 88) برخی از جنبشهای دانشجویی حضور فعال در آنها داشتند که موجب از دست دادن وجهه سیاسی و انقلابی سابق خود در میان ملت شهید پرور ایران اسلامی شدند.
جنبش دانشجویی ایران با هرگونه گرایش فکری و سیاسی در دورههای مختلف حیات مبارزاتی خود دارای ویژگیهای همچون ظلمستیزی، بیگانهستیزی، عدالتخواهی و استقلال طلبی بوده است که 16 آذر 32 و 13 آبان ماه 58 و حضور چشمگیر در هشت سال دفاع مقدس به عنوان مظهر بیگانهستیزی و استکبارستیزی جنبش دانشجویی در ایران به شمار میرود.
امروزه متاسفانه رسانههای غربی از فعالیتهای برخی از جنبش دانشجويي راضی و بعضاً حمایتهای مالی هم میکنند از جمله میتوان عده ای مانند حقیقت جو. علی افشاری. موسوی خویینی ها و...را که به نام دانشجو فعالیت میکردند همانند سازمان منافقین مدیحه سرای غرب ودشمنان ایران اسلامی شدهاند.
امروزه باید دانشجویان با پیروی از پیشکسوتان خود مبارزه با شیطان بزرگ و اصحابش را ادامه داده و با درس گرفتن از عاشورا جنایات بی شمار آمریکا را فراموش نکرده و همچنین نباید توافق هسته ای قشر دانشجویی را در طی کردن مسیر انقلابی و اسلامی خود باز دارد، زیرا که دشمنی آمریکا با اصل نظام جمهوری اسلامی است باقی مسائل بهانه ای بیش نیست و آنها در این مدت پنجه چدنی زیر دستکش مخملی خود نشان دادند و هنوز از گزینه نخ نمای نظامی حرف میزنند.
در این مدت ۳۷ سال ملت ایران نشان داده است که هر جا ایستادگی و مقاومت از خود نشان داده و پای آرمانهای مکتب حضرت امام ایستاده است آمریکا را به عقب نشینی وا داشته است که نمونه بارز آن در مسئله سوریه است که با حمایت از محور مقاومت، آمریکا از سر ضعف حاضر به دعوت از جمهوری اسلامی ایران در نشست وین بر سر موضوع سوریه شده و پوتین رییس جمهور روسیه بدون در نظر گرفتن اقدامات تشریفاتی خدمت مقام معظم رهبری میرسند.
غلامرضا صفرپور- مدرس دانشگاه