توقف رشد علمی در دانشگاه ها حتی اگر از جانب سازمان های ذیربط نیز بیان نمی شد برای کسانی که با فضای آکادمیک دانشگاه ها و مراکز پژوهشی سر و کار دارند ملموس و قابل مشاهده است.

حافظ نیوز/ سرویس اجتماعی هادی صفایی- «دانشگاه جای فراگیری علم و آگاهی است و هرچه که مانع تحقق این امر شود جایش در دانشگاه نیست» این گزاره ای راهبردی است که سالها پیش توسط رهبر انقلاب به عنوان یک اصل در فضای آکادمیک کشور مطرح شد و توجه به این موضوع، سبب گردید ایران در دوران هایی به رشد علمی بی نظیری در سطح منطقه و جهان دست یابد و به رتبه 16 جهان در تولید علم ارتقا یابد.
با این وجود، چند وقتی است که بنا بر گزارش سازمان های نظارتی و بین المللی، شتاب رشد علمی کشور کاهش یافته و مانند گذشته نیست.
این مسئله، حتی اگر از جانب سازمان های ذیربط نیز بیان نمی شد برای کسانی که با فضای آکادمیک دانشگاه ها و مراکز پژوهشی سر و کار دارند ملموس و قابل مشاهده است. رهبر انقلاب نیز در دیدار هفته گذشته با مسئولان دانشگاه های سراسر کشور، ضمن هشدار در خصوص کاهش شتاب رشد علمی در کشور گفتند: «اگر سرعت پیشرفت علمی کشور کم شود، فاصله ما با حرکت علمی دنیا بیشتر خواهد شد، بنابراین باید سرعت پیشرفت  خود را حفظ کنیم»

اما به راستی کدام عوامل سبب کاهش رشد علمی کشور شده است؟
1- سیاست‌زدگی در عرصه علمی، آفتی است که می‌تواند آسیب‌هایی بزرگ و گاه دور از انتظار را بر بنیان جامعه علمی کشور آوار کند و بیراه نیست اگر عوامل مؤثر در آن را جفاکار در حق جامعه و مستحق برخوردهایی درخور بدانیم.
بنابراین اگرچه عوامل گوناگونی می‌تواند در کاهش رشد علمی کشور دخیل باشد؛ اما بی‌گمان نمی‌توان از بی‌انگیزگی و نیز سیاست‌بازی‌ برخی متصدیان و یا کارهای غلط ضد فرهنگی در این عرصه چشم پوشید. از جمله مواردی که به نظر می رسد باعث کاهش رشد علمی کشور شده است، حاکم شدن فضای سیاست زدگی در برخی دانشگاه هاست. برخی دانشگاه های کشور، ماه هاست به جولانگاه میتینگ های سیاسی تبدیل شده اند و سخنان التهاب آفرین، هر از چندگاهی از تریبون یکی از دانشگاه های مطرح کشور شنیده می شود.
در چنین شرایطی، دانشجویان بیش از هر چیز به فضای سیاست زده حاکم بر دانشگاه خود آلوده می شوند و آنگاه چنین دانشگاهی نه جای فراگیری علم است و نه مکانی برای کسب آگاهی.

2- یکی دیگر از موارد مهم این عرصه، اقدامات غلط و ضد فرهنگی در دانشگاه هاست. برگزاری کنسرت در محیط دانشگاه به بهانه ایجاد شور و نشاط از جمله مواردی است که گرچه مورد عتاب رهبر انقلاب بوده، اما به نظر می رسد در زیر پوست برخی دانشگاه های کشور همچنان در جریان است.
تصاویر پخش شده از برخی کنسرت هایی که طی ماه های گذشته در دانشگاه های کشور اجرا شده حاکی از آن است که فضای برخی دانشگاه ها، به شکل خطرناکی به سمت بی بند و باری در حال سوق یافتن است که این مسئله پیش از هرچیز، زنگ های خطر را در خصوص کاهش سرمایه معنوی نسل جوان و توقف رشد علمی کشور به صدا در می آورد.

3- اردوهای مختلط دانشجویی نیز از دیگر مواردیست که گرچه با هدف ایجاد تفریح برای دانشجویان در نظر گرفته می شود، اما در عمل به دلیل ماهیت ضد فرهنگی خود رهاوردی جز ایجاد انحرافات اخلاقی به همراه ندارد.
بنابراین، به نظر می رسد برای بازگشت دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور به ریل دانش اندوزی و بصیرت افزایی، لازم است مسئولان در اجرای بسیاری از سیاستهای فرهنگی حاکم بر دانشگاه ها تجدید نظر نمایند.

4- عدم تعریف مناسب و ارتباط صحیح صنعت و دانشگاه عامل مهم دیگری است که سبب می شود ظرفیت علمی و تحقیقاتی در دانشگاه ها، در مسیر نیازهای کشور و تعالی صنایع صرف نشود. هنگامی که فعالیت های علمی و پژوهشی دانشجویان و دانشگاه ها، کاربردی نشود و در راستای برطرف نمودن نیازهای علمی کشور نباشد، صرف بودجه های پژوهشی کلان نیز دردی از صنعت دوا نخواهد کرد و هیچگاه منجر به ارتقای فناوری در کشور نخواهد شد. لذا به نظر می رسد حلقه مفقوده ای که به پژوهشهای علمی سمت و سوی مشخص بدهد، همچنان مغفول مانده و از این جهت، همچنان بخش عظیمی از ظرفیت های علمی دانشگاه ها بلا استفاده مانده است.

در مجموع، به نظر می رسد تا هنگامیکه اراده ای واقعی برای احیای رشد علمی کشور در وزارت علوم تحقیقات و فناوری وجود نداشته باشد، حرکت علمی کشور همانند بسیاری دیگر از عرصه ها با رکود مواجه خواهد بود.