ارگ کريم‌خان زند در شيراز به عنوان يکي از شاخص‌ترين بناهاي باقي‌مانده دوره زنديه وارد فاز مرمتي مي‌شود تا با رفع مشکلات و موانع موجود، ارگ کريم‌خان پنجمين ميراث جهاني فارس باشد.

به گزارش حافظ نیوز به نقل از مهر، ارگ كريم‌خاني در شيراز در سال 1180 هجري قمري و به دستور كريم‌خان زند ساخته شد. قصري كه ماهرترين سنگ‌تراشان، معماران و هنرمندان سراسر كشور آن را با بهترين مصالح ساختند و حتي عنوان شده که در تزئيناتش از 17 كيلوگرم طلاي 24 عيار استفاده شده است.

ارگ كريم‌خاني معماري نظامي- مسكوني داشته زيرا اين بنا خانه پادشاه بوده و بايد از ضريب امنيتي بالايي برخوردار باشد بنابراين ديواره بيروني آن مانند ديوارهاي يك قلعه نظامي، مرتفع است و ضخامت آن به سه متر و بلندي برج‌ها به 15 متر مي‌رسد، برج‌هايي كه سه طبقه هستند و راه ارتباطي آنها از درون حياط‌هاي خلوت مي‌گذرد.

بر روي بدنه ديوارها و برج‌ها، نگاره‌هاي ساده و زيباي آجري ديده مي‌شود، بر سردر ارگ، صحنه نبرد کشته شدن ديو سفيد به دست رستم به صورت کاشي‌کاري هفت رنگ نقش بسته است. اين کاشي‌کاري در دوران قاجاريه به ارگ افزوده شده است.

اين بناي 256 ساله داراي تزئينات و معماري منحصربفردي است كه برخي از اين تزئينات و المان‌ها در دوره قاجار از بنا حذف و برخي هم در دوره پهلوي تخريب شده است.

بخشي از تزئينات اين بنا، توسط خاندان قاجار به تهران منتقل شد. اين بنا در سال 1351 خورشيدي در فهرست آثار ملي ثبت شد.

كارشناس فني اداره كل ميراث فرهنگي فارس در اين خصوص گفت: در دوره قاجار دو ستون سنگي ايوان ضلع جنوبي ارگ همچنين بخشي از تزئينات و ارسي‌هاي بنا به كاخ گلستان منتقل مي‌شود و در همان دوره دو ستون چوبي در ايوان جنوبي نصب مي‌شود.

سيامک بصيري با اشاره به اينکه در اسناد و كتب تاريخي تخريب ارگ كريم خاني از دوره قاجار آغاز شده، افزود: با تلاش مردم شيراز در آن زمان روند تخريب‌ها متوقف مي‌شود به طوري كه مردم اين شهر با پرداخت هزينه ساخت كاخ گلستان، ارگ را از خطر نابودي كامل نجات مي‌دهند.

بصيري با اشاره به اينکه بخشي از تزئينات آب‌طلاكاري بنا نيز در آن زمان از بين رفته است، اظهار داشت: آن زمان با حمايت مردمي‌مرمت و تعميرات ارگ آغاز مي‌شود اما به جاي آب‌طلا در تزئينات از موادي چون اكليل استفاده مي‌شود.

اين كارشناس حوزه مرمت آثار تاريخي فارس افزود: در حال حاضر دو ستون چوبي در ايوان ضلع غربي بنا ديده مي‌شود و در ضلع جنوبي نيز ستونهاي سنگي وجود دارد كه متعلق به مدرسه ناظميه در شيراز است كه در سال 1374 به اين محل منتقل شد.

وي بيان کرد: اين ستون‌ها كمي‌كوتاه تر از ستون‌هاي اصلي ارگ است اما قدمتشان به دوره زنديه مي‌رسد و در هنگام نصب در ايوان به دو پايه سنگي و به روش معماري هخامنشيان به يكديگر متصل شدند.

بصيري با اشاره به اينکه نخستين مرمت اين بناي تاريخي به دوره قاجار برمي‌گردد، تصريح کرد: از همان سال‌ها تاكنون مرمت نيز ادامه دارد به طوري كه امسال نيز پرونده مرمتي بنا گشوده شده و قرار است با اعتباري بالغ بر 140 ميليون تومان، برج و ضلع شمال شرقي بنا مرمت شود.

كارشناس فني اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس با اشاره به احياي كانال‌هاي آب اين مجموعه اشاره ادامه داد: در واقع اين كانال‌ها كه طولشان به 75 متر مي‌رسد مسير ورودي و خروجي آب به مجموعه ارگ بوده و در حال حاضر با احياي آنها مي‌توان جريان آب را به سيستم فاضلاب شهري منتقل کرد.

وي با اشاره به اينکه ارگ كريم‌خان يكي از آثار شاخص محور زنديه شيراز است، گفت: در اين راستا بايد حفاظت و مرمت آن اولويت قرار گيرد و اميد است مشكلات و موانعي كه بر سر راه پرونده ثبت جهاني اين اثر وجود دارد هرچه سريع‌تر رفع شود.

بصيري در خصوص مشکلات اين بنا اظهار داشت: در حال حاضر عمده‌ترين مشكلي كه ارگ كريم‌خاني با آن مواجه شده ساخت و سازهاي بي‌رويه در نزديكي بنا و شكستن حريم آن است كه با پيگيري‌هاي صورت گرفته بزودي اين مشكل نيز رفع خواهد شد.

وي تاکيد کرد: اگر بخواهيم ارگ يا محور زنديه شيراز را در فهرست جهاني ثبت شود بايد از بلندمرتبه‌سازي در حريم اين مجموعه جلوگيري شود.

اين كارشناس حوزه مرمت آثار تاريخي فارس تاكيد کرد: با تصويب شوراي‌عالي شهرسازي بزودي طبقات اضافي هتل آسمان نيز فرو خواهد ريخت.

مدير کل ميراث فرهنگي- صنايع دستي و گردشگري استان فارس نيز در اين خصوص با اشاره به اينکه ارگ وکيل الرعاياي شيراز مرمت مي‌شود، گفت: قسمت‌هايي از بناي ارگ کريم خاني در شيراز در حال مرمت است.
مصيب اميري بيان کرد: اين بناي تاريخي که متعلق به دوره زنديه است با اعتباري بالغ بر يک ميليارد و 375 ميليون ريال توسط مرمتگران و متخصصين ميراث فرهنگي فارس مرمت مي‌شود.

وي در خصوص مرمت اين بناي تاريخي گفت: در جريان اجراي عمليات مرمتي قسمت‌هاي مختلف اين بناي تاريخي مانند برج شمال شرقي ارگ، سبک‌سازي و مرمت پشت بام فضاي ضلع شمال شرقي، کف‌سازي و ساماندهي حياط خلوت و فضاي هشتي ورودي ارگ مرمت مي‌شود.

اميري با اشاره به اينکه ارگ کريم‌خاني، مهمترين و بزرگترين بناي دوران زنديه است که در سال 1180 هجري قمري به دستور کريم‌خان زند ساخته شده، اظهار داشت: اين ارگ، مرکز حکومتي کريم‌خان و خاندان زند و همچنين محل سکونت آنان بوده است. اين ساختمان با زير بناي چهارهزار متر مربع و در زميني به گستردگي 12800متر مربع بنا شده است.

اين بناي تاريخي يکي از شاخص‌ترين آثار ميراثي دوره زنديه در شيراز به حساب مي‌آيد که جهاني شدن آن مي‌تواند در حوزه گردشگري فرصت عظيمي‌را براي شيراز به ارمغان اورد. در حال حاضر تخت جمشيد، پاسارگاد، باغ ارم و باغ پاسارگاد به ثبت جهاني رسيده‌اند و با جهاني شدن ارگ پنجمين بناي ميراثي استان جهاني مي‌شود.

در اين خصوص حال که مرمت بنا آغاز شده بايد هرچه سريع‌تر نسبت به وضعيت شکسته شدن حريم اين بنا رسيدگي شود تا در آينده‌اي نزديک ارگ کريمخاني نيز جهاني شود.