عالم انقلابی

به گزارش حافظ خبر؛ آیت ا... محلاتی، از علما و بزرگان فارس است که جایگاه اجتهاد وی مسلم بود.
محلاتی در سال 1275 هجری شمسی در خاندانی روحانی دیده به جهان گشود. وی تحصیلات خود را در مدرسه شریعت شیراز به پایان برد و سپس دروس فقه و اصول را نزد پدر خود خواند. محلاتی دروس بعدی خود را نزد آیت‌الله سید علی حکیم رحمت مجتهد کازرونی، امام جمعه وقت شیراز و از علمای طراز اول مجلس اول شورای ملی گذارند. سپس به نجف اشرف رفت تا از نزد بزرگانی چون آیت‌الله شیخ محمدحسین نائینی و آیت‌الله سید محمدکاظم شیرازی شاگردی کند. او در سال 1309 و پس از کسب اجتهاد راهی فارس شد و در شیراز زندگی کرد.
آن عالم فرزانه، که خود از اساتید مسلم و مبرز حوزه‌های علمیه بود، پس از تحصیل در قم و نجف وارد فارس گشت و شیرازنشین شد.
پس از بازگشت به شیراز در مسجد مولی اقامه جماعت و درس کرد و در بازه کمی، رهبری مردم فارس را بر دوش گرفت. او همچنین از علمای پیشتاز در آگاهی‌بخشی جامعه به شمار می‌آید. محلاتی با راه‌اندازی انجمن دین و دانش، گامی سترگ را در راه آگاه‌سازی مردم برداشت.
با آغاز نهضت ملی، او همچون برادر خود، جلال‌الدین آیت‌الله‌زاده، به پشتیبانی از نهضت ملی و دکتر مصدق پرداخت. در این بازه، او روبروی آیت‌الله سید نورالدین حسینی‌الهاشمی که رهبری حزب برادران را در شیراز و فارس داشت، قرار گرفت. از این رو خانه و مسجد او پایگاهی برای مبارزان دوران ستم‌شاهی شد.
با آغاز نهضت امام خمینی، هر جایی که می‌شد به پشتیبانی علنی و رسمی از نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی و اعلام مرجعیت امام خمینی می‌پرداخت.
در رخداد 15 خرداد 42، وی در کنار دیگر علمای بزرگ فارس همچون آیت‌الله سید عبدالحسین دستغیب و آیت‌الله سید کرامت‌الله ملک‌حسینی درتلگراف‌هایی، آزادی امام خمینی از زندان را خواستار شدند.
با تبعید حضرت امام خمینی به ترکیه و سپس نجف، وی همگام با دیگر علما، پویایی بیشتری در مبارزه از خود نشان داد.
از فعالیت‌های بسیار شاخصی که از سوی علمای فارس صورت گرفت، آیینی بود که در بزرگداشت شخصیت مرجع گرانقدر شیعه آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم، در مسجد نو (شهدای فعلی) شیراز برگزار شد. این آیین پرسه با حضور علما، بزرگان و مردم فارس به ویژه مردم شیراز برگزار شد. در آیین که با سخنرانی بسیار زیبا و مستدل آیت‌الله سید احمد پیشوا در بیان جایگاه و شخصیت امام خمینی و همچنین اعلام مرجعیت امام خمینی، همراه بود، بیانیه‌ای از سوی علمای بزرگ فارس تنظیم و امضا شد تا برای نخستین بار مرجعیت امام خمینی به شکلی رسمی و علنی از سوی علمای فارس مورد تایید قرار گیرد. در این بیانه از همه خواسته شد تا از امام خمینی تقلید نمایند. آیت‌الله محلاتی که خود در آن روزگار قریب‌المرجعیت بود، از تنظیم‌کنندگان و امضاکنندگان این بیانیه بسیار مهم بود. این نامه را آیت‌الله سید علی‌محمد دستغیب، که آن روزگار طلبه جوان گمنامی بود) در همان آیین خواند.
آیت‌الله سید علی‌اصغر دستغیب، نماینده مردم فارس در دوره‌های مختلف مجلس خبرگان رهبری و تولیت پیشین آستان محمدی و احمدی (ع) در این باره می‌گوید: برخی می‌گفتند آیت‌الله محلاتی نباید از نجف باز می‌گشت و تعابیری مانند نهنگ در آب حوض را بیان می‌کردند. بازگشت وی به شیراز و توفیقاتی که نصیب ایشان شد از نظر مسائل اجتماعی نشان داد که این انتخاب درست بوده و این الگویی برای علما است که هیچ‌گاه وظیفه تعلیم و هدایت عامه مردم را فراموش نکنند.
در روزهای تند انقلاب، ساواک و رژیم، در فتنه‌ای از پیش طراحی شده، به تخریب و ترور شخصیتی او و فرزندش آیت‌الله شیخ مجدالدین محلاتی پرداخت تا شخصیت و رهبری او را نزد انقلابیون و مردم بشکند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، دانه‌های فتنه‌ای را که ساواک در زمین شخم‌زده انقلاب، کاشته بود، جوانه زد و منافقین بر آن سوار شدند تا نیروهای انقلابی را خانه‌نشین کنند؛ از این رو آیت‌الله محلاتی پس از مدتی خانه‌نشین شد و در سال 1360، دیده از جهان فرو بست.